|
|||
tṛtīyo'dhyāyaḥtṛtīyo'dhyāyaḥ
śrī-parīkṣid uvāca— bhagavantaṁ haraṁ tatra bhāvāviṣṭatayā hareḥ | nṛtyantaṁ kīrtayantaṁ ca kṛta-saṅkarṣaṇārcanam ||1|| bhṛśāṁ nandīśvarādīmś ca ślāghamānaṁ nijānugān | prītyā sa-jaya-śabdāni gītā-vadyāni tanvataḥ ||2|| devīṁ comaṁ praśaṁsantaṁ karatālīṣu kovidam | dūrād dṛṣṭvā munir hṛṣṭo’namad vīnāṁ ninādayan ||3|| paramānugṛhīto’si kṛṣṇasyeti muhur muhuḥ | jagau sarvaṁ ca pitroktaṁ susvaraṁ samakīrtayat ||4|| atha śrī-rudra-pādābja- reṇu-sparśana-kāmyayā | samīpe’bhyagataṁ devo vaikuṇṭhasya priyaṁ munim ||5|| ākṛṣyāśliṣya sammattaḥ śrī-kṛṣṇa-rasa-dhārayā | bhṛśāṁ papraccha kiṁ bruṣe brahma-putreti sādaram ||6|| tataḥ śrī-vaiṣṇava-śreṣṭha- sambhāṣaṇa-rasāplutam | santyakta-nṛtya-kutukaṁ mita-priya-janāvṛtam ||7|| pārvatī-prāṇa-nāthaṁ taṁ vṛṣyāṁ vīrāsanena saḥ | āsīnaṁ prāṇaman bhaktyā paṭhan rudra-sad-aṅgakam ||8|| jagadīśatva-māhātmya- prakāśana-paraiḥ stavaiḥ | astaud vivṛtya tasmiṁś ca jagau kṛṣṇa-kṛpā-bharam ||9|| karṇau pidhāya rudro’sau sa-krodham avadad bhṛśām | sarva-vaiṣṇava-mūrdhānyo viṣṇu-bhakti-pravartakaḥ ||10||
śrī-rudra uvāca— na jātu jagad-īśo’haṁ nāpi kṛṣṇa-kṛpāspadam | paraṁ tad-dāsa-dāsānāṁ sadānugraha-kāmukaḥ ||11||
śrī-parīkṣid uvāca— sambhrānto’tha munir hitvā kṛṣṇenaikyena tat-stutim | sāparādham ivātmānaṁ manyamāno’bravīc chanaiḥ ||12||
śrī-nārada uvāca— satyam eva bhavān viṣṇor vaiṣṇavānāṁ ca durgamam | nigūḍhāṁ mahima-śreṇiṁ vetti vijñāpayaty api ||13|| ato hi vaiṣṇava-śreṣṭhair īṣyate tvad-anugrahaḥ | kṛṣṇaś ca mahimānaṁ te prīto vitanute’dhikam ||14|| kati varāṁś ca kṛṣṇena varā vividha-mūrtibhiḥ | bhaktyā bhavantam ārādhya gṛhītaḥ kati santi na ||15||
śrī-parīkṣid uvāca— iti śrutvā tu sahasā dhairyaṁ kartum aśaknuvan | lajjito drutam utthāya nāradasya mukhaṁ haraḥ | karābhyāṁ pidadhe dharṣtyaṁ mama tan na vader iti ||16|| anantaram uvācoccaiḥ sa-vismayam aho mune | durvitarkyataraṁ līlā- vaibhavaṁ dṛśyatāṁ prabhoḥ ||17|| aho vicitra-gambhīra- mahimābdhir mad-īśvaraḥ | vividheṣv aparadheṣu nopekṣeta kṛteṣv api ||18||
śrī-parīkṣid uvāca— paramānandito dhṛtvā pādayor upaveśya tam | nāradaḥ parituṣṭāva kṛṣṇa-bhakti-rasa-plutam ||19||
śrī-nārada uvāca— nāparādhāvakāśas te preyasaḥ kaścid acyute | kadācil loka-dṛṣṭyāpi jāto nāsmin prakāśate ||20|| sva-bāhu-bala-dṛptasya sādhūpadrava-kāriṇaḥ | māyā-baddhāniruddhasya yudhyamānasya cakriṇā ||21|| hata-prāyasya bāṇasya nija-bhaktasya putravat | pālitasya tvayā prāṇa- rakṣārthaṁ śrī-hariḥ stutaḥ ||22|| sadyo hitvā svayaṁ prīto dattvā nija-svarūpatām | bhavat-pārṣadatāṁ ninye tāṁ durāpāṁ surair api ||23|| bhavāṁś ca vaiṣṇava-drohi- gārgyādibhyaḥ suduścaraiḥ | tapobhir bhajamānebhyo nāvyalīkaṁ varaṁ dade ||24|| citraketu-prabhṛtayo’dhiyo’py aṁśāśritā hareḥ | nindakā yadyapi svasya tebhyo’kupyās tathāpi na ||25|| kṛṣṇasya prītaye tasmāc chraiṣṭhyam apy abhivañchatā | tad-bhaktataiva cāturya- viśeṣeṇārthitā tvayā ||26|| ato brahmādi-samprārthya- mukti-dānādhikāritām | bhavate bhagavatyai ca durgāyai bhagavān adāt ||27|| aho brahmādi-duṣprāpe aiśvarye saty apīdṛśe | tat sarvaṁ sukham apy ātmyam anādṛtyāvadhūtavat ||28|| bhāvāviṣṭaḥ sadā viṣṇor mahonmāda-gṛhītavat | ko’nyaḥ patnyā samaṁ nṛtyed gaṇair api dig-ambaraḥ ||29|| dṛṣṭo’dya bhagavad-bhakti- lāmpaṭya-mahimādbhutaḥ | tad bhavān eva kṛṣṇasya nityaṁ parama-vallabhaḥ ||30|| āḥ kiṁ vācyānavacchinnā kṛṣṇasya priyatā tvayi | tvat-prasādena bahavo’nye pi tat-priyatāṁ gataḥ ||31|| pārvatyāś ca prasādena bahavas tat-priyāḥ kṛtāḥ | tattvābhijñā viśeṣeṇa bhavator iyam eva hi ||32|| kṛṣṇasya bhaginīvaiṣā sneha-pātraṁ sadāmbikā | ata eva bhavān ātmā- rāmo’py etām apekṣate ||33|| vicitra-bhagavan-nāma- saṅkīrtana-kathotsavaiḥ | sademaṁ rāmayan viṣṇu- jana-saṅga-sukhaṁ bhajet ||34||
śrī-parīkṣid uvāca— tato maheśvaro mātas trāpāvanamitānanaḥ | nāradaṁ bhagavad-bhaktam avadad vaiṣṇavāgraṇīḥ ||35||
śrī-maheśa uvāca— aho bata mahat kaṣṭāṁ tyakta-sarvābhimāna he | kvāhaṁ sarvābhimanānāṁ mūlaṁ kva tvādṛśeśvaraḥ ||36|| lokeśo jñāna-do jñānī mukto mukti-prado’py aham | bhakto bhakti-prado viṣṇor ity ādy-ahaṅkriyāvṛtaḥ ||37|| sarva-grāsa-kare ghore mahā-kāle samāgate | vilajje’śeṣa-saṁhāra- tamasaṁ sva-prayojanāt ||38|| mayi nārada varteta kṛpā-leśo’pi ced dhareḥ | tada kiṁ pārijātoṣā- haraṇādau mayā raṇaḥ ||39|| kiṁ mām ārādhayed dāsaṁ kim etac cādiśet prabhuḥ | svāgamaiḥ kalpitais tvaṁ ca janān mad-vimukhān kuru ||40|| avayor mukti-dātṛtvaṁ yad bhavān stauti hṛṣṭavat | tac cāti-daruṇaṁ tasya bhaktānāṁ śruti-duḥkhadam ||41|| tat kṛṣṇa-pārṣada-śreṣṭha ma māṁ tasya dayāspadam | viddhi kintu kṛpā-sāra- bhājo vaikuṇṭha-vāsinaḥ ||42|| yaiḥ sarvaṁ tṛṇavat tyaktvā bhaktyārādhya priyaṁ harim | sarvārtha-siddhayo labdhvā- paṅga-dṛṣṭyāpi nādṛtaḥ ||43|| tyakta-sarvābhimānā ye samasta-bhaya-varjitam | vaikuṇṭhaṁ sac-cid-ānandaṁ guṇātītaṁ padaṁ gatāḥ ||44|| tatra ye sad-cid-ānanda- dehāḥ parama-vaibhavam | samprāptuṁ sac-cid-ānandaṁ hari-sārṣṭiṁ ca nābhajan ||45|| harer bhaktyā paraṁ prītā bhaktān bhaktiṁ ca sarvataḥ | rakṣanto vardhayantaś ca sañcaranti yadṛcchayā ||46|| muktān upahasantīva vaikuṇṭhe satataṁ prabhum | bhajantaḥ pakṣi-vṛkṣādi- rūpaiḥ vividha-sevayā ||47|| kamalā-lālyamānāṅghri- kamalaṁ moda-vardhanam | sampaśyanto hariṁ sākṣād ramante saha tena ye ||48|| aho kāruṇya-mahima śrī-kṛṣṇasya kuto’nyataḥ | vaikuṇṭha-vaikuṇṭha-loke ye’jasraṁ tadīyeṣu ca rājate ||49|| yasmin mahā-madāśrāntaṁ prabhoḥ sankīrtanādibhiḥ | vicitrām antarā bhaktiṁ nāsty anyat prema-vāhinīm ||50|| aho tat-paramānanda- rasābdher mahimādbhutaḥ | brahmānandas tulāṁ nārhet yat-kanārdhāṁśakena ca ||51|| sa vaikuṇṭhas tadīyaś ca tatratyam akhilaṁ ca yat | tad eva kṛṣṇa-pādābja- para-premānukampitam ||52|| tādṛk kāruṇya-pātrāṇāṁ śrīmad-vaikuṇṭha-vāsinām | matto’dhikataras tat-tan- mahimā kiṁ nu varṇyatām ||53|| pañca-bhautika-dehā ye martya-loka-nivāsinaḥ | bhagavad-bhakti-rasikā namasyā mādṛśāṁ sadā ||54|| śrī-kṛṣṇa-caraṇāmbhojār- pitātmāno hi ye kila | tad-eka-prema-labhāśā- tyaktārtha-jana-jīvanāḥ ||55|| aihikāmūṣmikāśeṣa- sādhya-sādhana-nispṛhāḥ | jāti-varṇāśramācāra- dharmādhīnatva-pāragāḥ ||56|| ṛṇa-trayādi-nirmuktā veda-mārgāti-gā api | hari-bhakti-balāvegād akutaścid bhayaḥ sadā ||57|| nānyat kim api vāñchanti tad-bhakti-rasa-lampaṭāḥ | svargāpavarga-narakeṣv api tulyārtha-darśinaḥ ||58|| bhagavān iva satyaṁ me ta eva parama-priyāḥ | parama-prārthanīyāś ca mama taiḥ saha saṅgamaḥ ||59|| nāradāham idaṁ mānye tādṛśānāṁ yataḥ sthitiḥ | bhavet sa eva vaikuṇṭha- loko nātra vicāraṇā ||60|| kṛṣṇa-bhakti-sudhā-pānād deha-daihika-vismṛteḥ | teṣāṁ bhautika-dehe’pi sac-cid-ānanda-rūpatā ||61|| paraṁ bhagavatā sākaṁ sākṣāt-krīḍā-paramparaḥ | sadānubhavituṁ tair hi vaikuṇṭho’pekṣyate kvacit ||62|| ato hi sarve tatratyā mayoktāḥ sarvato’dhikāḥ | dayā-viśeṣa-viṣayāḥ kṛṣṇasya parama-priyāḥ ||63||
śrī-pārvaty uvāca— tatrāpi śrīr viśeṣeṇa prasiddhā śrī-hari-priyā | tādṛg vaikuṇṭha-vaikuṇṭha- vāsinām īśvarī hi sā ||64|| yasyāḥ kaṭākṣa-pātena loka-pāla-vibhūtayaḥ | jñānaṁ viraktir bhaktiś ca sidhyanti yad-anugrahāt ||65|| yā vihāyādareṇāpi bhajamānān bhavādṛśān | vavre tapobhir ārādhya nirapekṣaṁ ca tat priyam ||66|| karoti vasatiṁ nityaṁ yā ramye tasya vakṣasi | pati-vratottamaśeṣa- vatareṣv anuyāty amum ||67||
śrī-parīkṣid uvāca— tataḥ parama-harṣena kṣobhitātmālapān muniḥ | jaya śrī-kamalā-kānta he vaikuṇṭha-pate hare ||68|| jaya vaikuṇṭha-loketi tatratya jayateti ca | jaya kṛṣṇa-priye padme vaikuṇṭhādhīśvarīty api ||69|| athābhinandanāyāsyā vaikuṇṭhe gantuṁ utthitaḥ | abhipretya hareṇoktaḥ kare dhṛtvā nivārya saḥ ||70||
śrī-maheśa uvāca— kṛṣṇa-priyajanālokot- sukatā-vihata-smṛte | na kiṁ smarasi yad bhūmau dvārakāyāṁ vasaty asau ||71|| rukmiṇī sā mahā-lakṣmīḥ kṛṣṇas tu bhagavān svayam | tasyā aṁśāvatārā hi vāmanādi-samīpataḥ ||72|| sampūrṇā paripūrṇasya lakṣmīr bhagavataḥ sadā | niṣevate padāmbhoje śrī-kṛṣṇasyaiva rukmiṇī ||73|| tasmād upaviśa brahman rahasyaṁ paramaṁ śanaiḥ | karṇe te kathayāmy ekaṁ parama-śraddhayā śṛṇu ||74||
tvat-tātato mad-garuḍāditaś ca śriyo’pi kāruṇya-viśeṣa-pātram | prahlāda eva prathito jagatyāṁ kṛṣṇasya bhakto nitarāṁ priyaś ca ||75||
bhagavad-vacanāni tvaṁ kiṁ nu vismṛtavān asi | adhītāni purāṇeṣu ślokam etam na kiṁ smareḥ ||76|| nāham ātmānam āśāse mad-bhaktaiḥ sādhubhir vinā | śriyaṁ cātyantikiṁ brahman yeṣāṁ gatir ahaṁ parā ||77|| mad-ādi-devatā-yonir nija-bhakta-vinoda-kṛt | śrī-mūrtir api sā yogyā nāpekṣyā ko hi nautu tān ||78|| tatrāpy aśeṣa-bhaktānām upamānatayoditaḥ | sākṣād-bhagavataivāsau prahlādo’tarkya-bhagyavān ||79|| tasya saubhāgyam asmābhiḥ sarvair lakṣmyāpy anuttamam | sākṣād dhiraṇyakaśipor anubhūtaṁ vidāraṇe ||80|| punar punar varān ditsur viṣṇur muktiṁ na yācitaḥ | bhaktir eva vṛtā yena prahlādaṁ taṁ namāmy aham ||81|| maryādā-laṅghakasyāpi gurv-ādeśākṛto mune | asampanna-sva-vāg-jāla- satyātantasya yad baleḥ ||82|| dvāre tādṛg avasthānaṁ tuccha-dāna-phalaṁ kim u | rakṣaṇaṁ duṣṭa-bāṇasya kiṁ nu mat-stava-kāritam ||83|| kevalaṁ tan-mahā-preṣṭha- prahlāda-prīty-apekṣayā | kiṁ brūyāṁ param atrāste gaurī lakṣmyāḥ priyā sakhī ||84|| tad gatvā sutale śīghraṁ vardhayitvāśiṣaṁ gaṇaiḥ | prahlādaṁ svayam āśliṣya mad-āśleṣāvaliṁ vadeḥ ||85|| aho na sahate’smākaṁ praṇāmaṁ saj-janāgraṇīḥ | stutiṁ ca mā pramādi syāt tatra cet sukhaṁ icchasi ||86||
iti bṛhad-bhāgavatāmṛte bhagavat-kṛpā-sāra-nirdhāra-khaṇḍe prapañcātīto nāma tṛtīyo'dhyāyaḥ || 1.3 |
--o)0(o--
(1.4)
|
|||
|