атты дeнeнің жазық параллeль қозғалысының заңы, оның анықталу тәсілдeрі

7. Қатты дeнeнің жазық параллeль қозғалысының заңы, оның анықталу тәсілдeрі

Егер қатты дененің барлық нүктелері қандайда бір қозғал-майтын жазықтыққа параллель қозғалатын болса, онда дененің мұндай қозғалысын жазық – параллель қозғалыс дейміз (2.20-сурет). Қозғалмайтын жазықтық-ты (ж)-деп белгілейік. Дененің О нүктесі арқылы (ж) жазық-тығына параллель етіп (ж) жазықтығы дененің (S) қимасын береді.

Бұл (S) – қиманың барлық нүктелерінің негізгі (ж) – жа-зықтығынан қашықтықтары қоз-ғалыс кезінде өзгермейді, тұрақты болады. Демек, (S) – қимасы үнемі (ж) – жазықтығында жатады және ол өзінің пішінін өзгертпейді.

2.20-сурет

Сөйтіп, қатты дененің жазық – параллель қозғалысын зерттеу оның қозғалмайтын жазықтыққа параллель қималарының бірінің мысалы (S)–тің, жататын (ж) – жазықтықтың бетімен қозғалуын зерттеуге келтіріледі. Қозғалмайтын Ωξηζ және жазық фигура (S)–ке қатаң бекітілген Oxyz координаттар жүйеле-рін таңдап алайық (2.21-сурет).

2.21-сурет

Қозғалмалы Oxyz координаттар жүйесінің бас нүктесі О-ны бұдан былай «полюс»-дейміз.

Полюс О-ның өстеріне қатысты координаттарын ξ₀ және η₀ деп бел-гілейік. Сонда, мына теңдеулер:

(2.89)

жазық фигураның қозғалмайтын Ωξη координаттар жазықтығындағы қозғалысын анықтайды. Демек, бұлар жазық фигураның өз жазықтығындағы қозғалысының, күрделі қозғалыс екенін көрсетеді. Оны негізгі екі қүрауышы қозғалысқа жіктеуге болады. Олардың біреуі, жылдамдығы полюс жылдамдығына тең, ілгерілемелі қозғалыс, ал екіншісі, қозғалмайтын центр ретінде қарастырылатын полюс О арқылы өтіп, жазық фигура жазықтығына перпендикуляр орналасатын лездік өс жанындағы, лездік айналыс.

8. Қ.д жазық параллель қозғалысы.Қатты денелердің барлық нүктелері қандай да бір қозғалмайтын жазықтықка параллель қозғалатын болса,онда дененің мұндай қозғалысын жазық параллель қозғалыс дейміз. Жазық фигураның кез келген нүктесінің жылдамдығы полюс жылдымдығымен осы нүктенің полюске қатысты алынған жылдымдығының геометриялық қосындысына тең.

Жазық фигураның кез келген 2 нүктесінің жылдамдықтарының осы нүктелер арқылы жүргізілген түзу бағытындағы проекциялары тең.

9.Ж:Л.Ц. Ж.л.ц.-берілген лездік уақыт t мезгілінде жылдамдығы 0-ге тең болатын жазық фигура жазықтығының бір нүктесін айтамыз. Егер жазық фигураның қандай да бір нүктесінің жылдамдығы берілсе және 2-шібір нүктенің жылдамдығының бағыты ғана белгілі болса, онда бұл фигура жазықтығының кез келген нүктелерінің жылдамдықтарын жылдамдықтардың лездік центрі арқылы табуға болады.

1тәсіл. Жылдамдықтардың таралу формулаларын пайдалану.

2тәсіл. Жылдамдықтар лездік центрін пайдалану.

10.Нүктенің күрделі қозғалысы.

-қозғалмайтын негізгі санақ жүйесі.

(хуz- төбесінде штрих)- негізгі жүйеге қарағанда кез келген түрде қозғалыс жасай алатын өозғалмалы санақ жүйесі.

М материалық нүкте қозғалатын санақ жүйеге қарағанда өзі де қозғалыс жасайды және оның бұл қозғалысы (хуz- төбесінде штрих) жүйе қозғалысына тәуелсіз болады. Негізгі жүйеге қатысты нүктенің қозғалысын шартты түрде абсолют немесе күрделі қозғалыс деп атайды.

М материалық нүктенің қозғалмалы (хуz- төбесінде штрих) жүйесіне қатысты қозғалысы салыстырмалы қозғалыс ретінде алынады.

Қозғалушы М материалық нүктенің жылжымалы жүйе (хуz- төбесінде штрих) жүйесіне ілесе қозғалуы оның тасымал қозғалыс ретінеде алынады.

11. Жылдамдықтарды қосу теоремасы.

Нүктенің абсолют жылдамдығы тасымал және салыстырмалы жылдамдықтардың векторлық қосындысына тең болады.

Нүктенің абсолют үдеуі тасымал,салыстырмалы және Кориолис үдеулерінің геометриялық қосындысына тең болады.

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒