Питання 6. Зображення долі жінки в новелах

Питання 6. Зображення долі жінки в новелах

Portrety kobiet wyemancypowanych - kobiety w „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej

W cał ej twó rczoś ci Elizy Orzeszkowej niezwykle istotne miejsce zajmuje kwestia kobiecej emancypacji. Sztandarowym przykł adem jest w tym wzglę dzie „Marta”, ale problem ten pojawia się ró wnież w takich powieś ciach, jak „Cham” czy „Nad Niemnem”. Jakie portrety kobiet stworzył a zatem autorka w ostatniej z wymienionych powieś ci?

Gdyby pokusić się o formuł ę generalizują cą metodę tworzenia kobiecych postaci w „Nad Niemnem”, trzeba by powiedzieć, ż e Orzeszkową wyraź nie interesują kobiety samodzielne. Czę sto są to kobiety ś wiadomie wybierają ce samotnoś ć i dobrze radzą ce sobie bez mę skiej pomocy. Najlepszym przykł adem jest tu pani Andrzejowa Korczyń ska, wdowa po powstań cu styczniowym, któ ra po ś mierci mę ż a odrzuca wszystkie matrymonialne propozycje i sama zajmuje się zarzą dzaniem mają tkiem oraz wychowaniem syna. Co wię cej, moż na wnioskować, ż e bardzo dobrze odnajduje się ona w tej samodzielnej roli, należ y bowiem do kresowej elity. Pani Andrzejowej nie tylko udaje się zachować rodową ziemię, ale takż e ś wietnie wykształ cić syna i zadbać o jego materialną przyszł oś ć.

Kolejną samotną kobietą jest w powieś ci Marta Korczyń ska, krewna Benedykta. To ona organizuje codzienne funkcjonowanie dworu w Korczynie. Dba o czystoś ć, uczestniczy w przygotowywaniu posił kó w, organizuje przyję cia i doglą da cał ego gospodarstwa. Marta w przeszł oś ci odrzucił a oś wiadczyny Anzelma Bohatyrowicza, ponieważ wstydził a się wyjś ć za schł opiał ego, ubogiego szlachcica. Nie wiedział a wó wczas, ż e wybiera samotnoś ć na cał e ż ycie. Przyjmuje jednak z godnoś cią swó j los, a w dojrzał ym już wieku podejmuje decyzję o przeprowadzce do Bohatyrowiczó w.

Justyna Orzelska z kolei to ró wnież kobieta samotna. Akcja powieś ci rozpoczyna się w momencie, gdy dziewczyna ma 24 lata, a warto pamię tać, ż e pod koniec XIX stulecia był to wiek ocierają cy się o staropanień stwo. W przeszł oś ci Orzelska zawiodł a się w mił oś ci - został a uwiedziona i porzucona przez Zygmunta Korczyń skiego. Mimo tych przeż yć i braku mają tku Justyna nie staje się wyrachowaną osobą i odrzuca oś wiadczyny arystokraty Teofila Ró ż yca. Warto podkreś lić, ż e bogate zamą ż pó jś cie w czasach, kiedy toczy się akcja powieś ci, oznaczał o dla kobiety zabezpieczenie bytu materialnego.

Trzeba pamię tać, ż e kobiety nie mogł y wó wczas swobodnie podejmować pracy zarobkowej ani korzystać z praw publicznych. Dopiero w tym kontekś cie odważ na i samodzielna decyzja Justyny, ż eby pó jś ć za gł osem serca a nie rozumu, zyskuje wymiar wyją tkowy. Orzelska przyjmuje oś wiadczyny ubogiego Janka Bohatyrowicza i wybiera cię ż ką pracę zamiast ż ycia w luksusie.

Warto zwró cić uwagę, ż e wyraź na samotnoś ć kobiet w „Nad Niemnem” jest wynikiem okreś lonej sytuacji politycznej. W powstaniu styczniowym zginę ł o bardzo wielu mę ż czyzn, a jeszcze wię cej został o zesł anych na Sybir. Powstał o wó wczas szczegó lne zjawisko społ eczne – osamotnienie kobiet, któ re zmuszone był y samodzielnie radzić sobie w codziennym ż yciu. Dla tamtych czasó w bardzo charakterystyczne był o nie tylko wdowień stwo, ale ró wnież staropanień stwo, zabrakł o bowiem mę ż czyzn, z któ rymi kobiety mogł yby zał oż yć rodziny.

Paradoksalnie jednak sytuacja taka przyspieszył a procesy emancypacyjne. W Polsce kobiety usamodzielnił y się znacznie szybciej niż w krajach Europy zachodniej. Orzeszkowa dostrzega ó w podskó rny nurt historii. Autorka pokazuje, ż e polskie dzieje to nie tylko wielkie czyny bę dą ce dzieł em mę ż czyzn, ale ró wnież kobieca codziennoś ć oraz troska o byt i przetrwanie.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 6 789 10 Следующая ⇒