Пәні: Абайтану. Сыныбы: 9-сынып. Абай Құнанбаевтың жиырма бесінші қарасөзі

Кү ні: 02. 02. 2017

Пә ні: Абайтану

Сыныбы: 9-сынып

Сабақ тың тақ ырыбы: «Жиырма бесінші» қ арасө зі

Сабақ тың мақ саты:

1. Білімділік: оқ ушыларғ а «Жиырма бесінші» қ арасө зі туралы тү сінік беру, қ арасө зді талдау;
2. Дамытушылық: ой-ө рісін, ойлау белсенділігін, сө йлеу шеберлігін, тіл мә дениетін дамыту, сө здік қ орын молайту, шығ армашылық ізденіске баулу;

3. Тә рбиелік: елін, жерін, Отанын қ адірлеуге, адамгершілікке, адалдық қ а, ең бексү йгіштікке тә рбиелеу.

Сабақ тың тү рі: лекция сабақ.

Сабақ тың ә дісі: тү сіндіру, суреттеу, салыстыру, сұ рақ -жауап, сө здікпен жұ мыс, бағ алау, бекіту, қ орытындылау.

Сабақ тың кө рнекілігі: кө ркем ә дебиеттер, бейнелі суреттер, рефераттар, бү ктемелер.

Сабақ тың формалары: жеке баламен, топпен, сынып ұ жымымен жұ мыс жү ргізу.

Сабақ тың барысы:

І Ұ йымдастыру кезең і:

1. Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу;

2. Оқ у қ ұ ралдарын, сабақ қ а дайындығ ын тексеру;

3. Сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу;

4. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару;

5. Cабақ тың мақ сатымен таныстыру.

ІІ Ү й тапсырмасын тексеру: «Сегізінші» жә не «Он жетінші» қ арасө здерін оқ у, талдау.

Сұ рақ тар:

1. Абайдың ғ ылым, білім, ар, ұ ят жайлы пайымдауларын қ алай тү сінесің дер?

2. Ақ ынның ақ ыл, насихат туралы пікірі қ андай?

3. Қ арасө зіндег ақ ыл, білім жө ніндегі пайымдауларын қ алай тү сіндің дер?

4. Ақ ынның адамгершілік, адалдық, ең бекқ орлық, имандылық, парасаттылық, қ айырымдылық сияқ ты ізгі қ асиеттер жайындағ ы ойлары қ андай?

5. Адам бойындағ ы қ андай қ асиеттерді ерекше бағ алайсың дар, бізге қ андай қ асиет жетіспейді деп ойлайсың дар?

ІІІ Жаң а сабақ:

Абай Қ ұ нанбаевтың жиырма бесінші қ арасө зі

Балаларды оқ ытқ ан да жақ сы, бірақ қ ұ лшылық қ ыларлық қ ана, тү ркі танырлық қ ана таза оқ ыса болады. Оның ү шін бұ л жер дарулхарап, мұ нда ә уелі мал табу керек, онан соң араб, парсы керек. Қ арны аш кісінің кө ң ілінде ақ ыл, бойында ар, ғ ылымғ а қ ұ марлық қ айдан тұ рсын? Ашап-ішімге малдың тапшылығ ы да ағ айынның араздығ ына уә ә ртү рлі пә леге, ұ рлық, зорлық, қ улық, сұ мдық секілді нә рселерге ү йірлендіруге себеп болатұ ғ ын нә рсе. Мал тапса, қ арын тояды. Онан соң, білім тү гіл ө нер керек екен. Соны ү йренейін не балама ү йретейін деп ойына жақ сы тү седі. Орысша оқ у керек, хикмет те, мал да, ө нер де, ғ ылым да - бә рі орыста тұ р. Зарарынан қ ашық болу, пайдасына ортақ болуғ а тілін, оқ уын, ғ ылымын білмек керек. Оның себебі олар дү ниенің тілін білді, мұ ндай болды. Сен оның тілін білсең, кө кірек кө зің ашылады. Ә рбіреудің тілін, ө нерін білген кісі оныменен бірдейлік дағ уасына кіреді, аса арсыздана жалынбайды. Дінге де жақ сы білгендік керек. Жорғ алық пенен кө ң ілін алсам екен деген надан ә ке-шешесін, ағ айын-жұ ртын, дінін, адамшылығ ын жауырынынан бір қ ақ қ анғ а сатады. Тек майордың кү лгені керек деп, к... і ашылса да, қ ам жемейді. Орыстың ғ ылымы, ө нері - дү ниенің кілті, оны білгенге дү ние арзанырақ тү седі. Лә кин осы кү нде орыс ғ ылымын баласына ү йреткен жандар соның қ аруымен тағ ы қ азақ ты аң дысам екен дейді. Жоқ, олай ниет керек емес. Малды қ алай адал ең бек қ ылғ анда табады екен, соны ү йретейік, мұ ны кө ріп жә не ү йренушілер кө бейсе, ұ лық сығ ан орыстардың жұ ртқ а бірдей законы болмаса, законсыз қ орлығ ына кө нбес едік. Қ азақ қ а кү зетші болайын деп, біз де ел болып, жұ рт білгенді біліп, халық қ атарына қ осылудың қ амын жейік деп ниеттеніп ү йрену керек. Қ азір де орыстан оқ ығ ан балалардан артық жақ сы кісі шығ а алмай да тұ р. Себебі: ата-анасы, ағ айын-туғ аны, бір жағ ынан, бұ зып жатыр. Сү йтсе де, осы оқ ығ ан балалар - ана оқ ымағ ан қ азақ балаларынан ү здік, озық. Не қ ылса да сө зді ұ қ тырса болады оларғ а. Жақ сы атаның балалары да кө п оқ ығ ан жоқ, қ айта, кедейдің балаларын орысқ а қ орлап берді. Олар осыдан артық қ айда барсын? Жә не де кейбір қ азақ тар ағ айынымен араздасқ анда: «Сенің осы қ орлығ ың а кө нгенше, баламды солдатқ а беріп, басыма шаш, аузыма мұ рт қ ойып кетпесем бе! » деуші еді. Осындай жаман сө зді, қ ұ дайдан қ орық пай, пендеден ұ ялмай айтқ ан қ азақ тардың баласы оқ ығ анменен не бола қ ойсын? Сонда да ө зге қ азақ балаларынан артық ү йренгені немене, қ ай кө п ү йреніпті? Кірді, шық ты, ілді, қ айтты, тү бегейлеп оқ ығ ан бала да жоқ. Ә кесі ел ақ шасымен оқ ығ анғ а ә рең оқ ытады, ө з малын не қ ылып шығ арсын? Турасын ойлағ анда, балаң а қ атын ә перме, енші берме, барың ды салсаң да, балаң а орыстың ғ ылымын ү йрет! Мына мен айтқ ан жол - мал аяр жол емес. Қ ұ дайдан қ орық, пендеден ұ ял, балаң бала болсын десең - оқ ыт, мал аяма! Ә йтпесе, бір ит қ азақ болып қ алғ ан соң, сағ ан рахат кө рсете ме, ө зі рахат кө ре ме, я жұ ртқ а рахат кө рсете ме?

Абай Қ ұ нанбайұ лының 25-қ арасө зіне талдау

Абай Қ ұ нанбайұ лының 25-қ арасө зі басқ а да қ арасө здері сияқ ты ә лі кү нге дейін ө зектілігін жоғ алтқ ан емес.

Аталғ ан қ арасө зде Абай атамыз оқ у-білімге байлық аямау керек дегенді айтады. " Мал тапса, қ арын тояды. Онан соң, білім тү гіл ө нер керек екен. Соны ү йренейін не балама ү йретейін деп ойына жақ сы тү седі", - дейді ол.

" Ө зге тілдің бә рін біл, ө з тілің ді қ ұ рметте" деген қ азақ тыкі болып кеткен Қ адыр атамыздың сө зін дана Абай да айтып кеткен. " Жақ сыдан ү йреніп, жаманнан жиренген" халық ты кө кірек кө зді ашуғ а шақ ырады ол. " Орысша оқ у керек, хикмет те, мал да, ө нер де, ғ ылым да - бә рі орыста тұ р", - дей келіп, ө зге жұ рттың тілін білген адам терезесі тең тұ рып сұ хбат қ ұ ра алады дегенді айтады.

Дә улет ә р адамғ а ө з несібесімен келеді. Қ азір оқ у-білімге жұ мсалғ ан ақ ша болашақ та қ айтарымы бар берекелі ақ шағ а айналмақ. " Ө з келешегін ойлағ ан ә р адам орыс ғ ылымын ү йренсін" деген тұ жырым бү гін де ө зекті болып тұ р. " Турасын ойлағ анда, балаң а қ атын ә перме, енші берме, барың ды салсаң да, балаң а орыстың ғ ылымын ү йрет! Мына мен айтқ ан жол - мал аяр жол емес. Қ ұ дайдан қ орық, пендеден ұ ял, балаң бала болсын десең - оқ ыт, мал аяма! Ә йтпесе, бір ит қ азақ болып қ алғ ан соң, сағ ан рахат кө рсете ме, ө зі рахат кө ре ме, я жұ ртқ а рахат кө рсете ме? ".

Назар салсақ, оқ уғ а қ олын бір сілтеген адамның кө кірек кө зі қ араң ғ ы болып, тұ мшаланып, ішіп-жеп қ ана ө мір кешетін тө рт аяқ ты хайуаннан еш айырмасы болмайтыны айтылғ ан, " бір ит қ азақ болып қ алғ ан соң, сағ ан рахат кө рсете ме, ө зі рахат кө ре ме, я жұ ртқ а рахат кө рсете ме? " деген жолдар – осы сө зіміздің куә сі. Оқ у-білімнің қ ажеттілігін сө з қ ұ діретін жіті тү сінген халқ ымыздың мақ тамен бауыздау тә сілін қ олдана отырып жеткізген ғ ұ ламадан асырып ешкім айта алмаса хақ -ты...

IV Сабақ ты бекіту:

1. Сұ рақ тар:

1. Ақ ын қ арасө зінде озық елдің қ андай ерекшеліктеріне тоқ талып, бағ алағ ан?

2. «Балаң бала болсын десең, оқ ыт» деп ө сиет айтуынан не аң ғ арылады?

3. «Баланың жақ сысы – қ ызық, жаманы – кү йік» мә нін тү сіндіруге тырысың дар.

4. Абайдың қ арасө здеріндегі кө терілген даналық ой-пікірлер ө лең дерінде айтылғ ан ойлармен сабақ тастығ ын ашың дар.

⇐ Предыдущая 32 33 34 35 363738 39 40 41 Следующая ⇒