Топырақтың санитарлық жағдайының көрсеткіштері

Топырақ тың санитарлық жағ дайының кө рсеткіштері

Қ ауіптілік дә режесі	Ластану дә режесі	Эпидемиялық қ ауіпсіздік кө рсеткіштері					Экзогенді химиялық заттармен ластану кө рсеткіші- ШРЕК мө лшері-нен есе артық	Радиоак-тивті заттармен ластану кө рсеткіші	Топырақ тың ө зді-гінен тазару кө рсет-кіші – термо-филдер титрі
		Санитарлық - микробиологиялық		Санитар-лық -гель-минтоло-гиялық	Санитар-лық -энто-мология- лық	Санитар-лық - химиялық
		Коли- титр	Анаэробтар титрі	1 кг топы-рақ тағ ы гельминт жұ мыртқ а-ларының саны	25м² шыбын личинкаларының жә не қ уыршақ тарың ың саны	Хлебников-тың санитар-лық саны
Қ ауіпсіз	Таза	≥ 1, 0	≥ 0, 1			0, 98-1, 0	≤ 1	Табиғ и дең гей	0, 01-0, 001
Салыстырмалы қ ауіпсіз	Аз ластанғ ан	1, 0-0, 01	0, 1-0, 001	10-ғ а дейін	1-10	0, 85-0, 98	1-10	Табиғ и дең гейінен 1, 5 есе артық	0, 01-0, 00002
Қ ауіпті	Ластанғ ан	0, 01-0, 001	0, 001-0, 0001	11-100	10-100	0, 7-0, 85	10-100	Табиғ и дең гейінен 2 есе артық	0, 00002- 0, 00001
Ө те қ ауіпті	Қ атты ластанғ ан	≤ 0, 001	≤ 0, 0001	≥ 100	≥ 100	≤ 0, 7	≥ 100	Табиғ и дең гейінен 3 есе артық	≤ 0, 00001

Елді мекендер топырақ тарының эпидемиялық қ ауіпсіздік кө рсеткіштері

Кө рсеткіш	Аймақ тардың топырағ ы
	қ ауіп-қ атері жоғ ары*		су кө здерінің санитарлық кү зет		санитарлық -қ орғ аныш
	таза	ластанғ ан	таза	ластанғ ан	таза	ластанғ ан
Ішек таяқ шасы, кл/г	1-9	10 жә не жоғ.	1-9	10 жә не жоғ.	1-99	100 жә не жоғ.
Энтеробактериялар, кл/г	1-9	10 жә не жоғ.	1-9	10 жә не жоғ.	1-99	100 жә не жоғ.
Патогенді энтеро- бактериялар, кл/г	-	+	-	+	1-9	10 жә не жоғ.
Энтеровирустар, кл/г	-	+	-	+	-	+
Гельминт жұ мыртқ алары**, дана/кг	-	+	-	+	5-ке дейін	5-тен жоғ.
Патогенді қ арапайымдылардың ішек цисталары***, дана/100г.	-	+	-	+	5-ке дейін	5-тен жоғ.
20х20см ауданындағ ы шыбын личинкалары	-	10-ғ а дейін	-	10-ғ а дейін	-	10-ғ а дейін
20х20см ауданындағ ы шыбын қ уыршақ тары	-	жоқ	-	жоқ	-	Жоқ

*- мектепке дейінгі балалар мекемелері жә не мектептің, саябақ тардың, скверлердің, ү й жануарларын қ ыдыртатын, бақ шалардың аумақ тары;

**- аскаридалар, қ ылбастар, токсокарлар, онкосфералар, тениидтер;

***- лямблиялар, амебалар, балантидиялар, криптоспоридиялар.

ә серді болдырмайтын, олардың ең жоғ ары концентрациясы. Жоғ арыда кө рсетілгендей, топырақ тағ ы химиялық заттар суғ а, атмосфералық ауағ а ө сімдіктерге миграцияланып, топырақ тың ө здігінен тазару қ абілетіне ә сер етуі мү мкін.

Осығ ан байланысты, топырақ тағ ы заттарды гигиеналық нормалау кезінде оның ең аз ә сер ететін (табалдырық тық ) жә не ең жоғ ары ә сер етпейтін (табалдырық тық тан тө мен) концентрацияларын зияндылық тың транслокациялық (фитоаккумуляциялық ), суғ а–миграциялануы, ауағ а-миграциялануы, органолептикалық, жалпы санитарлық жә не токсикологиялық сияқ ты негізгі кө рсеткіштері бойынша анық тайды (Е. И. Гончарук, т. б. 1999). Зияндылық тың транслокациялық кө рсеткіші заттың топырақ тан ө сімдікке ауысып, оларда жинақ талу қ абілетін сипаттайды. Зиындылық тың суғ а–миграциялануы кө рсеткіші - заттардың жер беті жә не жер асты суларына ө ту қ абілетін кө рсетеді; ауағ а-миграциялануы – топырақ тан атмосфералық ауағ а булану, су буларымен жә не басқ а заттармен бірге булану арқ ылы жү реді. Зияндылық тың жалпы санитарлық кө рсеткіші химиялық заттардың топырақ тың ө здігінен тазару қ абілеті мен оның биологиялық белсенділігіне тигізетін ә серін сипаттайды; органолептикалық – эксперименттің экстремальды жағ дайларында, тағ амдық азық тардың кө ректік қ ұ ндылығ ы, атмосфералық ауаның иісі, тағ амдық ө німдер мен судың иісі, дә мі жә не тү сі ө згеруінің дә режесін сипаттайды. Токсикологиялық кө рсеткіш бойынша, адам ағ засына миграцияның белгілі бір жолы арқ ылы немесе тікелей контакт арқ ылы, сол сияқ ты топырақ шаң ымен бірге немесе барлық жолдар арқ ылы тү скен заттардың бірлескен ә серінің улылық дең гейі анық талады. Зияндылық кө рсеткіштерінің ішіндегі заттың ә сер етпейтін концентрациясы ең тө мен болғ ан кө рсеткіш, зияндылық тың лимиттеуші кө рсеткіші болып табылады (II тарау), ал осы кө рсеткіш бойынша ә сер етпейтін ең жоғ ары концентрациясы ШРЕК ретінде бекітіледі.

Кестеде кө рсетілгендей, химиялық тұ рғ ыдан қ ауіпсіз топырақ тарғ а ЭХЗ мө лшері ШРЕК аспайтын топырақ тар жатады, салыстырмалы қ ауіпсіз топырақ тарғ а – ЭХЗ мө лшері ШРЕК дең гейінен 10 есеге дейін жоғ ары топырақ тар жатады. ЭХЗ мө лшері ШРЕК дең гейінен 100 есе жә не одан да жоғ ары болатын топырақ тар аса қ ауіпті болып табылады. Топырақ тағ ы мө лшері міндетті тү рде анық талуы тиіс химиялық заттар кестеде кө рсетілген.

⇐ Предыдущая 14 15 16 17 181920 21 22 23 Следующая ⇒