«Тыңшы (шпион) мұсылман» ұғымы туралы

Автор Расул Дагестани былай деп жазады: «Осы себептен мә лики мазһ абының кейбір ғ алымдары тың шығ а тә убе жоқ жә не ол қ ұ дайсыз (зындық ) сияқ ты ө лтіріледі деген».

Автордың бұ л сө здерінен тың шылық, нақ тырақ айтқ анда кә пірлерге мұ сылмандардың қ ұ пияларын ашып беру – бұ л мұ сылмандарғ а қ арсы кә пірлерге кө мек кө рсету, жә не сондық тан да ол, автордың пікіріне сә йкес, ү лкен кү пірлік болып табылады.

Осы сө здерге де ерекше назар қ ою қ ажет.

Сө зге орай айтып кететін жайт: осығ ан ұ қ сас нә рсені, яғ ни тың шыны оның кү пірлігі себепті ө лім жазасымен жазалайды дегенді пә лен Абу Басыр ә т-Туртуси де ө зінің «Хукм ә л-жә сус» атты мақ аласында мә лімдейді.

Біріншіден, имамдардың арасында тың шы мұ сылманды ө лім жазасымен жазалау туралы пікірде белгілі келіспеушілік бар екендігінен бастаймыз, осы себептен де олар осы «тың шы мұ сылман» деген терминді қ олданғ ан.

Мысалы, ханафи мазһ абында кә пірлерге мұ сылмандардың қ ұ пияларын хабарлайтын тың шы-мұ сылманды жазалау, ұ зақ мерзімге тү рмеге отырғ ызу қ ажет т. с. с., бірақ оны ө лтірмеу керек деп айтатыны белгілі. Қ з.: Абу Юсуф, “ә л-Харадж” 205.

Мә ликилер тың шы мұ сылманды, мұ сылмандарғ а тигізген зияны жә не жер бетінде бұ зақ ылық таратқ аны ү шін, ө лім жазасымен жазалау қ ажет деп есептейді. Бірақ бұ л – олардың мазһ абындағ ы бірмағ ыналы пікір емес, ө йткені кейбір мә ликилер тың шы мұ сылман ө лтіріледі деп, ал кейбіреулері егер ол ө зінің ә рекетінің кү нә екендігі туралы хабардар етілген болса ғ ана ө лтіріледі деп айтқ ан. Қ з.: “Табсыратуль-ахкам” 2/177.

Шә фи’илер тың шы мұ сылманды ө лтіруге болмайды, ө йткені мұ ны рұ қ сат ететін дә лел жоқ деп есептеген жә не бұ л, біз жоғ арыда айтып кеткеніміздей, имам ә ш-Шә фи’идің пікірі болғ ан.

Ханбалилер біртұ тас пікірге келмеген, ө йткені имам Ахмадтың бұ л мә селеде екі пікірі болғ ан, алайда олардағ ы ең таралғ ан пікір тың шы мұ сылман ө лтірілмейді деген пікір болып табылады. Қ з.: “Минһ аджу-Сунна” 6/174.

Осы жерде мынандай сұ рақ туындайды: ”Егер Расул: «Мұ сылмандарғ а қ арсы кә пірлерге кө рсетілген кез келген кө мек ү лкен кү пірлік болып табылады», - деп мә лімдеген болса, қ алайша ғ алымдардың арасында тың шы мұ сылманды ө лім жазасымен жазалауғ а қ атысты келіспеушілік болады?! Ә лде біреу бұ л имамдар тың шы мұ сылманды ө лім жазасымен жазалауғ а рұ қ сат етілмейді деп есептеп, сонымен қ оса оның діннен шық қ андығ ы туралы мә лімдеген деп айта алады ма? ”

Қ ызық, иә, бауырлар, қ алайша мұ сылмандарғ а қ арсы кә пірлерге кө рсетілген кез келген кө мек кез келген ниетпен жасалса да – ү лкен кү пірлік болып табылады деген бірауызды келісім бола тұ ра, ғ алымдардың кө пшілігі тың шы мұ сылманды ө лтіруге рұ қ сат етілмейтіндігі туралы айтады да, сонымен бірге оның Исламын сақ тайды?

Екіншіден, тіпті тың шы мұ сылманды ө лтіру қ ажет деп санағ ан имамдардың ө здері де діннен шығ уды ө лім жазасының себебі етпей, «жер бетінде бұ зақ ылық тарату», «мұ сылмандарғ а зиян тигізу» сияқ ты себептерді атағ ан болатын, ал бұ л - тың шы мұ сылманды ө лім жазасына кесу керек деп айтатын ханбалилер мен мә ликилердің пікірі! Қ з.: “Табсыратуль-ахкам” 2/177, “Шарх Мунтаха ә л-ирадат” 2/138.

Ал бауырымыз Дагестанидің «Осы себептен мә лики мазһ абының кейбір ғ алымдары тың шығ а тә убе жоқ жә не ол қ ұ дайсыз (зындық ) сияқ ты ө лтіріледі деп айтқ ан», - деген сө здеріне келер болсақ, онда, мү мкін, ол мә лики мазһ абының имамы Ибн ә л-Қ асимнің мына сө здерін мең зеп тұ рғ ан шығ ар: «Тың шы ө лтіріледі жә не одан тә убе қ абылданбайды, зындық сияқ ты мұ сылман».

Бұ л сө здерді бауырымыз Расул тү сінгендей осылайша тү сіну - бір мағ ыналы емес. Мысалы, мә лики мазһ абындағ ы шейх ә д-Дардирдің «ә ш-Шарх ә л-кә бир» кітабында тура осы сө здер тү сіндіріледі жә не онда «Тың шы ө лтіріледі, зындық сияқ ты мұ сылман», - деген сө здерге қ атысты: «Яғ ни оны ө лтіру керек жә не оның ө кінуі қ абылданбайды», - деп айтылғ ан.

Мә лики мазһ абындағ ы ө лім жазасының себебін ө зі мә лики болғ ан имам ә л-Қ уртуби былай деп тү сіндірген: «Егер біз: «Тың шы осы себепті кә пір болмайды», - десек, онда оны жаза ретінде ө лтіруге болады ма, ә лде жоқ па? Бұ ғ ан қ атысты ғ алымдар келіспеушілікте болғ ан. Мә лик, Ибн ә л-Қ асим жә не Ашхаб бұ л мұ сылмандардың ә мірінің шешіміне байланысты деген. ‘Абдуль-Мә лик егер осы (тың шылық ) - адамның болмысы болса, онда оны ө лтіру керек, ө йткені ол – тың шы деген. Ал Мә лик тың шыны ө лім жазасымен жазалау қ ажет деген жә не бұ л – дұ рыс пікір, ө йткені оның ә рекетінде мұ сылмандар ү шін зиян бар жә не осыда жер бетінде бұ зақ ылық тарату да бар. Ибн ә л-Мажишунның (‘Абдуль-Мә ликтің ) мұ ны ү немі жасайтынды ө лім жазасына кесу керек деген пікіріне келер болсақ, оның себебі Хатыб мұ ны бір-ақ рет жасағ андығ ында”. Қ з.: “Тафсир ә л-Қ уртуби” 20/399.

Сө йтіп, мұ сылманды ө лім жазасымен жазалау оның кү пірлігіне нұ сқ амайтыны анық болды! Ө йткені біреу: «Зинақ орды діннен шық қ ан адамды ө лтірген адам сияқ ты ө лтіру керек!, - немесе, - Мұ сылманды қ ақ ысыз ө лтіргенді діннен шық қ ан адамды ө лтіретіндей ө лтіру керек! », - десе, бұ л «зинақ орлық жә не қ ақ ысыз адам ө лтіру мұ сылманды Исламнан шығ арады» дегенді білдірмейді.

Жазасы ө лім болғ ан кез келген кү нә осы ә рекеттің ү лкен кү пірлік болып табылатындығ ына нұ сқ амайды!

Егер бауырымыз Расул: «Мұ сылмандарғ а қ арсы кә пірлерге кө мек кө рсеткеннің кез келгені кә пір болады, тіпті ол мұ ны рұ қ сат етілген деп санамаса да», - деп айтып жатқ аны дұ рыс жә не ақ иқ ат болғ анда, онда «тың шы мұ сылман» деген термин қ ате болар еді, мысалы, «муртад мұ сылман» дегендей.

Имам ә ш-Ширази былай деген: “Егер мұ сылмандардан біреу кә пірлер ү шін тың шылық жасаса, оны ө лтірмейді, бұ ғ ан ‘Алидің хадисі (яғ ни Хатыб туралы хадис) нұ сқ айтынындай”. Қ з.: “ә л-Мухаззаб” 2242.

Шейхуль-Ислам Ибн Таймия былай деп айтатын: “Егер тың шы мұ сылман мұ сылмандардың дұ шпандары ү шін тың шылық жасағ ан болса, Ахмад ондайды ө лім жазасымен жазалаудан қ алыс қ алар еді. Мұ ны Мә лик жә не Ибн ‘Ақ иль сияқ ты имамдар рұ қ сат ететін, ал Абу Ханифа, ә ш-Шә фи’и, сол сияқ ты Қ ады Абу Я’лә сияқ ты кейбір ханбалилер тыйым салатын”. Қ з.: “Мажму’уль-фатауа” 28/345.

Бұ лар діндегі соншалық ты белгілі болғ ан мә селелер болып табылғ андық тан, кейде біреудің бұ л мә селеде тіпті ойда жоқ болғ ан ижмаъ тауып алғ анына таң қ аласың! Бауырымыз ешқ ашан бұ л терминді кітаптарда кездестірмеген бе, сонда? Мұ ның ү стіне оның ө зі ө з мақ аласында шейх Сулә йманның кә пірлерге кө мек кө рсету тіпті пікірде де немесе оларды мал-мү лікпен қ олдауда да кө рініс табуы мү мкін деген сө здерін келтірді емес пе?

Егер де біреу «тың шы мұ сылман» дегенді - осығ ан дейін мұ сылман болып, кейін тың шылық жасағ анды тұ спалдайтын фиқ х терминологиясы ғ ана деп айтса, мұ ндай оғ аш мә лімдемеге берер жауап былай болмақ:

Хатыбтың ә рекеті тура тың шылық болды жә не оның кә пір болмағ андығ ы белгілі, жә не осы себепті, мысалы, имам Абу Дауд Хатыбтың хадисін келтірген тарауды «Мұ сылман болып табылатын тың шының жағ дайы (ү кімі) туралы тарау» деп атады. Қ з.: “Сунан Аби Дауд” 3/102.

Ал имам ә л-Байхақ и осы хадисті келтірген тарауды «Кә пірлерге мұ сылмандардың қ ұ пиялары туралы хабарлайтын мұ сылман жайлы» деп атағ ан. Қ з.: “ә с-Сунан ә л-кубра” 9/146.

Қ алай дейсіз?! Сонда бұ л имамдар да мұ сылмандарғ а қ арсы кә пірлерге кө мек кө рсетушіні «мұ сылман» деп атап, ижмағ а қ арсы шық ты ма?!

Бұ л да кә пірлерге кө рсетілген кез келген кө мек ү лкен кү пірлік болып табылады деген пікірді айқ ын теріске шығ ару болып табылады!

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 Следующая ⇒