Ішкі құрылымы. Одақтастары мен бағыныштылары

⇐ ПредыдущаяСтр 2 из 7Следующая ⇒

Ішкі қ ұ рылымы

Одақ тастары мен бағ ыныштылары

Жошы Ұ лысының (АлтынОрданың ) хандары

· Жошы хан (ок. 1182— 1227), Шың ғ ыс ханның баласы, Жошы Ұ лысының ханы (ок. 1224— 1227)

· Бату хан (ок. 1208 — ок. 1255), Жошы ханның баласы, Алтын Орда ханы (1227 — ок. 1255)

· Сартақ, Бату ханның баласы, Алтын Орда ханы (1255/1256)

· Ұ лағ жы, Сартақ тың баласы, Алтын Орда ханы (1256 — 1257)

· Берке, Жошы ханның баласы, Алтын Орда ханы (1257 — 1266)

· Мө ң гу-Темір, Тұ ғ анның баласы, Алтын Орда ханы (1266 — 1282)

· Тұ да Мө ң гү -хан, Алтын Орда ханы (1282—1287)

· Тұ ла Бұ ғ а-хан, Алтын Орда ханы (1287—1291)

· Тоқ та-хан, Алтын Орда ханы (1291—1312)

· Ө збек-хан, Алтын Орда ханы (1312—1342)

· Тыныбек-хан, Алтын Орда ханы (1342)

· Жанибек I, Алтын Орда ханы (1342—1357)

· Бердібек хан, Алтын Орда ханы (1357—1359)

· Кұ лпа, Алтын Орда ханы (1359—1360)

· Наурызбек, Алтын Орда ханы (1360—1361)

· Хузра(Қ ыдыр)-хан, Алтын Орда ханы (1361), (1360—1362)

· Темір Қ ожа-хан, Алтын Орда ханы (1361)

· Орда-Мә лік, Алтын Орда ханы (1361)

· Келдібек хан, Алтын Орда ханы (1361)

· Базаршы хан, Алтын Орда ханн (1361)

· Мұ рад хан, Жошы Ұ лысының ханы (1363)

· Қ аир-Болат хан, Жошы Ұ лысының ханы (1363)

· Абдуллах-хан, Жошы Ұ лысының ханы (1363—1364), (1367—1369)

· Болат хан, Жошы Ұ лысының ханы (1364—1365)

· Ә зіз шейх, Жошы Ұ лысының ханы (1365—1367)

· Жанибек II, Жошы Ұ лысының ханы (1367)

· Хасан хан, Жошы Ұ лысының ханы (1369—1370)

· Бұ лақ хан, Жошы Ұ лысының ханы (1370—1372)

· Орыс хан, Жошы Ұ лысының ханы (1372—1375)

· Черкеш хан, Жошы Ұ лысының ханы (1375)

· Қ ағ анбек хан, Жошы Ұ лысының ханы (1375)

· Тоқ тамыш, Жошы Ұ лысының ханы (1375—1377), (1379—1395)

· Арабшах хан, Жошы Ұ лысының ханы (1377—1379)

· Темір Қ ұ тлық хан, Жошы Ұ лысының ханы (1395—1399)

· Шә дибек хан, Жошы Ұ лысының ханы (1399—1407)

· Болат хан, Жошы Ұ лысының ханы (1409—1411)

· Темір хан, Жошы Ұ лысының ханы (1411—1412)

· Жалал ад-Дин, Жошы Ұ лысының ханы (1412—1413)

· Керимберды хан, Жошы Ұ лысының ханы (1413)

· Кепек, Жошы Ұ лысының ханы (1413)

· Шокре, Жошы Ұ лысының ханы (1413—1416)

· Жапарберды, Жошы Ұ лысының ханы (1416)

· Дербес хан, Жошы Ұ лысының ханы (1416—1419)

· Кадырберды хан, Жошы Ұ лысының ханы (1419)

· Кажы-Мұ хаммед, Жошы Ұ лысының ханы (1419)

· Ұ лы Мұ хаммед хан, Жошы Ұ лысының ханы (1419—1421), (1424—1428), (1428—1432)

· Дә улатберді хан, Жошы Ұ лысының ханы (1421—1422)

· Қ ұ дайдат хан, Жошы Ұ лысының ханы (1422), (1423—1424)

· Барақ -хан, Жошы Ұ лысының ханы (1422—1423)

· Кіші Мұ хаммед хан, Жошы Ұ лысының ханы (1428), (1432—1459)

· Махмұ д хан, Жошы Ұ лысының ханы (1459—1465)

· Ахмат хан, Жошы Ұ лысының ханы (1465—1481)

Саяси дамуы

Митрополит Алексийдің Жә нібектің ә йелін соқ ырлық тан сауық тыруы.

Бө лшектенуі

Тоқ тамыстың 1382 жылғ ы Ресейге жорығ ы.

Алтын Орданың 1389 жылы шамасындағ ы иеліктері. Қ оң ыр тү сті сызық тар қ азіргі саяси шекараларды білдіреді. Тә уелді мемлекет — Мә скеу княздығ ы ақ шыл-сарғ ыш тү ске боялғ ан.

Ордағ а жойқ ын соқ қ ыны Тоқ тамыстың ә скерін талқ андап, астанасын қ иратып, Қ ырым сауда қ алаларын тонап, ең шебер қ олө нершілерін ө зінің астанасы Самарқ андқ а айдап ә кеткен Ә мір Темір берді.

15-ші ғ асырдың алғ ашқ ы бө лігінде Литуанияның патшасы Витаутастың ә скерлерін Ворскла ө зеніндегі шайқ аста талқ андағ ан Едіге билікті қ олғ а тү сіріп, Ноғ ай ордасын қ ұ рды.

1440-шы жылдары Ордада тағ ы бір азамат соғ ысы бұ рқ ете тү сті. Енді ол бірнеше хандық тарғ а бө лшектеніп кетті: Қ асым хандығ ы, Қ азан хандығ ы, Астархан хандығ ы, Қ азақ хандығ ы, Ө збек хандығ ы жә не Қ ырым хандығ ыә рқ айсысы ө з алдына билік қ ұ ра бастады.

Бұ л хандық тардың ешқ айсысы да Мә скеу кінə здігімен кү ш сынаса алмады; ақ ыры 1480 жылы «Угра ө зенінде болғ ан тұ рудан» кейін Мә скеу бағ ынудан мү лдем шық ты. Мә скеу княздығ ы тү бінде сол хандық тардың ә рқ айсысын (1550жылдары Қ азан мен Астарханнан бастап) басып алды. Ғ асырдың соң ына қ арай Сібір хандығ ы Ресейдің қ ұ рамына кіріп, оның хандарының ұ рпақ тары орыстың патшасының қ ызметіне кірді.

Қ ырым хандығ ы 1475 жылы Османлы империясына бағ ынышты мемлекетке айналып, 1502 жылғ а қ арай Ордадан қ алғ анды ө здеріне бағ ындырып болды. 16-шы ғ асырда жә не 17-ші ғ асырдың басында Қ ырым татарлары оң тү стік Ресей, Украина жә не тіпті Польшаны жиі-жиі шауып отырды, бірақ Ресейді жең уге немесе Мә скеуді басып алуғ а кү штері жетпеді. Османлылардың кө мегінің арқ асында Қ ырым хандығ ыжалғ аса беріп, тек 1783 жылғ ы сә уірдің 8-інде ғ ана ІІ-ші Екатеринаны оны тарқ атып, жерін қ осып алды. Алтын Орда мемлекетінің ең ұ зақ қ а созылғ ан мұ рагер мемлекеттерінің бірі осы еді.

Тағ ық араң ыз

· Оба індеті

· Орыс-казактар

· Қ ұ мандар

· Моң ғ ол империясындағ ы кү нделікті ө мір

· Еуразиялық тар

· Еуропадағ ы Ислам

· Алтын Орданың хандарының тізімі

· Мұ сылман дү ниесіндегі соғ ыстардың тізімі

· Моң ғ олдардың Русь жорығ ы

· Кө шпенділер

· Моң ғ ол жорық тары

· Тоқ тамыс пен Ақ сақ Темірдің арасындағ ы соғ ыс

Алтын Орда тарихы[ө ң деу]

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынғ ан мә лімет

Jump to navigationJump to search

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 Следующая ⇒