Диктант нормасы. Сыныбы. Жазба жұмысы. Оқу жылы тоқсандары

Диктант нормасы

Сыныбы	Диктант саны	Сө з саны	Орфограмма саны	Тыныс белгі
5-сынып		90-100		2-3
6-сынып		100-110		3-4
7-сынып		110-120		4-5
8-сынып		120-150
9-сынып		150-170
10-сынып	4/8	170-180
11-сынып	4/8	190-200

10-11 сыныптардағ ы білім беру процесі Қ азақ стан Республикасында қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ытта жә не жаратылыстану-математикалық бағ ытта жү ргізіледі. Сондық тан бұ л сыныптарда оқ у процесінде Қ азақ стан Республикасы Білім жә не ғ ылым министрінің 2013 жылғ ы 03 сә уірдегі №115 бұ йрығ ымен бекітілген (Қ Р Білім жә не ғ ылым министрінің 2015 жылғ ы 18 маусымдағ ы №393 бұ йрығ ымен ө згерістер мен толық тырулар енгізілген) жалпы орта білім беру дең гейінің қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ыттағ ы 10-11-сыныптары ү шін «Қ азақ тілі» пә нінен типтік оқ у бағ дарламасы жә не жалпы орта білім беру дең гейінің жаратылыстану-математикалық бағ ыттағ ы 10-11-сыныптары ү шін «Қ азақ тілі» пә нінен типтік оқ у бағ дарламалары қ олданылады.

Пә н бойынша оқ у жү ктемесі:

– қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ыт:

10-сынып – аптасына 2 сағ ат, оқ у жылында – 68 сағ ат;

11-сынып – аптасына 2 сағ ат, оқ у жылында – 68 сағ ат.

– жаратылыстану-математикалық бағ ыт:

10-сынып – аптасына 1 сағ ат, оқ у жылында – 34 сағ ат;

11-сынып – аптасына 1 сағ ат, оқ у жылында – 34 сағ ат;

Ә рбір тоқ санда алынатын бақ ылау жұ мысының (тест, диктант, т. б. ) саны сол сыныптағ ы апталық сағ ат санымен сә йкес келуі керек, мысалы:

Сыныбы	Жазба жұ мысы	Оқ у жылы тоқ сандары				Барлығ ы
Сыныбы	Жазба жұ мысы	І	ІІ	ІІІ	ІҮ
Қ оғ амдық -гуманитарлық бағ ыт
10-сынып	Диктант
11-сынып	Диктант
Жаратылыстану-математикалық бағ ыт
10-сынып	Диктант
11-сынып	Диктант

Диктант белгілі бір тақ ырып бойынша оқ ушылардың дайындығ ын тексеру мақ сатында жү ргізілетіндіктен, сол тақ ырыптың негізгі орфограммалар мен тыныс белгілері енгізіліп, сонымен қ атар бұ рынғ ы алғ ан дағ дыларының беріктігін кө рсетуі тиіс.

Диктанттың мә тінінде:

– 5-сыныпта – 5 сө зден артық емес,

– 6-7-сыныптарда – 7 сө зден артық емес,

– 8-9-сыныптарда – 10 сө зден артық емес ө ткен сабақ тарда мең герілген орфограммалар ғ ана енгізілуі қ ажет. Оқ ушылар жазылуы қ иын сө здермен жә не олардың емлесімен ө ткен сабақ тарда таныс болуы тиіс.

Жылдың, тоқ санның аяғ ында болатын қ орытынды диктанттарды оқ ушылардың барлық ө ткен тақ ырып бойынша білімін тексеруге арналып қ ұ рылатындық тан, қ осымша тапсырмалар беру немесе бермеуді пә н мұ ғ алімі ө зі шешеді.

Диктантты бағ алау тө мендегі ө лшемдерге негізделеді:

– «5» деген бағ а еш қ атесі жоқ немесе орфографиялық жең іл 1 қ атеге (1/0) немесе тыныс белгісінен 1 қ атесі (0/1) бар;

– «4» деген бағ а емледен 3, тыныс белгісінен 3 қ атесі бар (3/3) немесе емледен 2, тыныс белгісінен 4 (2/4) немесе емледен 1 немесе тыныс белгісінен 5 қ атесі (1/5) бар, емледен бір типті (4/0) 4 қ атесі бар;

– «3» деген бағ а емледен 6, тыныс белгісінен 5 қ атесі (6/5) бар немесе емледен 5, тыныс белгісінен 6 қ ате (5/6) бар немесе емледен 3, тыныс белгісінен 8 қ атесі (3/8) бар;

– «2» деген бағ а емледен 9, тыныс белгісінен 5 қ атесі (9/5) бар немесе емледен 8, тыныс белгісінен 9 қ атесі (8/9) бар диктанттарғ а қ ойылады.

Ескерту: бағ алау кезінде қ ателердің қ айталануы мен біртектілігіне назар аударылады. Егер қ ате бір сө здің қ ұ рамында немесе тү бірлес сө здердің тү бірінде қ айталанса, онда ол бір қ атеге саналады. Бір типті немесе біртекті қ ателер дегеніміз – сө здің жазылуының грамматикалық, фонетикалық ерекшелігіне байланысты бір ережеге негізделуі. Алғ ашқ ы біртекті ү ш қ ате бір қ атеге саналады да, келесі сондай қ ателер дербес есептеледі.

Диктант мә тінінде 5-тен артық тү зету болса, бағ асы 1 балғ а кемітіледі. 3 жә не одан артық тү зету кездессе, ү здік бағ а қ ойылмайды.

Диктантқ а бағ а қ оярда тү зетілгенімен, ескерілмейтін орфографиялық жә не пунктуациялық қ ателер:

1) сө зді тасымалдау;

2) мектеп бағ дарламасына енбеген ережелер;

3) ә лі мең герілмеген ережелер;

4) арнайы жұ мыс жү ргізілмеген қ иын сө здер.

Диктантты бағ алауда қ атенің сипатына мә н берілген жө н. Қ ателердің арасынан жең іл қ ателерді, яғ ни сауаттылық ү шін аса маң ызды емес қ ателерді айырып алғ ан дұ рыс. Қ ателерді есептеу барысында жең іл екі қ ате бір қ атеге есептеледі.

Жең іл қ атеге жатады:

1) ережеге бағ ынбайтын сө здер;

2) автор сө зін берудегі тыныс белгілер.

Ескерту : диктант мә тінінде барлық цифрлар, оның ішінде мезгіл кө рсеткіштері де сө збен жазылады;

Диктантқ а бір ғ ана бағ а қ ойылады. Қ осымша тапсырмаларды орындағ аны ү шін бағ алағ анда тө мендегі ұ сыныстарды басшылық қ а алу ұ сынылады:

–«5» бағ асы –оқ ушы барлық тапсырмаларды орындағ анда;

–«4» бағ асы –оқ ушы барлық тапсырмалардың 4/3 бө лігін орындағ анда;

–«3» бағ асы – оқ ушы барлық тапсырмалардың жартысын орындағ анда;

–«2» бағ асы –оқ ушы барлық тапсырмалардың жартысын орындамағ анда қ ойылады.

Ескерту : қ осымша тапсырмаларды орындау барысында жіберілген орфографиялық жә не пунктуациялық қ ателер диктантқ а бағ а қ ою барысында ескеріледі.

Емлелік қ ателерді тү зету ә дістері. Оқ ушылардың жазба жұ мыстарын мұ қ ият тексеріп отыру олардың сауаттылығ ын арттыруғ а кө мектеседі. Қ атемен жұ мыс жү ргізу жазба жұ мысынан кейінгі келесі сабақ тың 15-20 минутында іске асырылады. Оқ у бағ дарламасында «Қ атемен жұ мыс» тү ріне арнайы сағ ат бө лінбегендіктен, журналғ а жазылмайды.

Мұ ғ алімдер оқ ушылардың орфографиялық қ ателерін тү зеткенде ескертін негізгі жағ дайлар:

1) мұ ғ алім барлық қ атені тү зетіп, соң ғ ы ө тілген тақ ырыптан кеткен қ ателердің астын сызып кө рсетуге болады;

2) орфографиялық қ ателерді тү зету ү шін орфографиялық шартты белгілерді қ олдануғ а болады. Мұ ндай шартты белгілер оқ ушыларғ а таныс болуы қ ажет;

3) тү зетулер оқ ушының жіберген қ ателерін ө зі сезетіндей дә режеге жеткізілуі, оның қ абілеттілігін арттыруғ а кө мектесуі керек;

4) емлелік қ ателерді сызып тастап, оғ ан қ ажетті ә ріпті ү стіне жазу жолымен тү зету ә дісі оқ ушылардың қ ателерін тү зетудегі ең таң даулы тә сілдердің бірі;

5) сө здердің астын сызбай-ақ, дә птердің шетіне шартты белгі қ оюғ а болады. Шартты белгі оқ ушығ а тү сінікті болуы тиіс;

6) оқ ушы қ ате жазылғ ан сө здің дұ рыс нұ сқ асын ғ ана қ айта кө шіріп жазады.

Жазба жұ мыстарында (диктант, шығ арма, мазмұ ндама) жіберілген қ ателер сол жолдың тұ сындағ ы жиек сызығ ына шартты таң балар арқ ылы кө рсетіледі, мысалы:

– орфографиялық қ ате – /

– тыныс белгілер қ атесі – ۷

– абзац керек деген белгі – Z

– абзац артық деген белгі – (-Z)

– екіұ шты, осы сө йлемді (сө зді) ойлан деген белгі –?

– пікір не фактіні бұ рмалап алғ анын аң ғ арту ү шін –?!

– осы тұ сқ а ерекше кө ң іл аудар –!

– қ айталанып тұ р, сө здерді ауыстыр – (~~)

– стильдік қ ате немесе сө з қ алдырып кетсе – (... )

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 5 6 7 89