|
|||
Бекіту сабағы. Қайталау сабағыБекіту сабағ ы Бекіту сабағ ы оқ ушылардың қ азақ тілінен алғ ан теориялық білімін пысық тауда ү лкен қ ызмет атқ арады. Бұ л сабақ мектеп оқ ушыларының қ азақ тілінен кү нделікті алғ ан білімдерін нығ айтып отыру мақ сатында жү ргізіледі. Бекіту сабағ ы лексиканы, фонетиканы, грамматиканы, орфографияны, орфоэпияны, пунктуацияны жә не тіл ұ стартуды ү йретуге байланысты жү ргізіледі. Бұ л сабақ теориялық білімді бекіту жә не оларды қ андай объектілер негізінде жаттық тыру сияқ ты мә селелерді қ амтиды. Бекіту сабағ ы мына сияқ ты жұ мыс тү рлері бойынша жү зеге асырылады: 1) мұ ғ алімнің дайындағ ан карточкалары бойынша; 2) мұ ғ алімнің арнайы жинап жү рген мысалдары негізінде; 3) оқ улық пен оқ у қ ұ ралдары негізінде; 4) картина жә не сурет негізінде; 5) схемалар мен кестелер бойынша; 6) оқ ушылардың ауызша қ ұ растырғ ан сө йлемдері бойынша; 7) орфографиялық, орфоэпиялық сө здіктер мен пунктуациялық анық тағ ыш бойынша; 8) арнайы дайындалғ ан мә тіндер арқ ылы. Бекіту сабағ ында оқ ушылар қ азақ тілінен алғ ан теориялық білімін іс жү зінде қ олдана білуі жә не оны жазбаша мақ сатта жү ргізілетін ең бектерінде іске асыруы негізгі мақ сат етіліп қ ойылады. Теориядан алғ ан білімін диктант, мазмұ ндама, шығ арма жә не іс қ ағ аздарының ү лгілерін жазумен ұ штастырады. Бекіту сабағ ының қ ұ рылымдық элементтері мына сияқ ты уақ ыт мө лшерімен ө лшенеді: 1) Ү й тапсырмасын тексеруге 5-7 минут; 2) Ө ткен материалғ а сай талдау жұ мысын жү ргізуге 10-13 минут; 3) Жаттығ у жұ мыстарын орындауғ а 20-22 минут; 4) Ү й тапсырмасына беруге 2-3 минут. Қ айталау сабағ ы Ө ткен қ азақ тілі материалдарын оқ ушылар ойына толық қ алыптастыру мақ сатында жү ргізілетін жұ мыс тү рін қ айталау сабағ ы деп атайды. Қ азақ тілі материалдарын қ айталап отыру – білім беру процесінің басты бір бө лігі. Қ айталау сабағ ын жү йелі жү ргізу ү шін оғ ан мынадай талаптар қ ойылады: 1. Қ айталау сабағ ының негізгі мақ саты анық болуы тиіс; 2. Қ айталау сабағ ының тү рі белгіленуі қ ажет; 3. Қ айталау сабағ ы жоспар негізінде ө тілуі жө н; 4. Қ айталау ө ткенді еске тү сіріп қ ана қ оймай, оны терең ұ ғ ынуғ а кө мектесуі керек; 5. Қ айталау тү рлері бір-біріне байланысты тү рде ө ткізілуі тиіс; 6. Қ айталау оқ ушылардың белсенділігін арттыруы қ ажет. Қ айталау сабағ ы да басқ а сабақ тар сияқ ты ө зінің мазмұ нына қ арай мынадай тү рлерге бө лінеді: 1) лексика бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы; 2) фонетика бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы; 3) морфология бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы; 4) орфография бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы; 5) орфоэпия бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы; 6) синтаксис бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы; 7) пунктуация бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы; 8) тіл ұ старту бойынша ө тілетін қ айталау сабағ ы. Қ айталау сабақ тары тө мендегіше топтастырылады: I. Бастапқ ы қ айталау сабағ ы; II. Кү нделікті қ айталау сабағ ы; III. Мерзімді қ айталау сабағ ы; IV. Қ орытынды қ айталау сабағ ы. Бастапқ ы қ айталау – ө ткен бір жылдық тілдік материалдарды оқ у жылы басында еске тү сіру мақ сатында жү ргізіледі. Оқ у жылы басындағ ы сабақ ты қ айталау оқ ушылардың бұ рын алғ ан білімдерін есіне тү сіріп, ұ мытқ андарын ойына қ айта оралтады. Ө ткен материалдар тұ тас қ айталанбайды. Ө тілгеннің ең негізгісі, ең керектісі, практикалық мә ні бар, оқ ушылардың мең геруіне ауырлық келтірген тілдік материалдар қ айталанады. Бастапқ ы қ айталау ө з сыныбына қ арай ә р тү рлі кө лемде жә не ә р тү рлі тақ ырып аясында жү ргізіледі. Кү нделікті қ айталау – ө ткен материалдар мен жаң а тақ ырыпты ұ штастырып, жаң а сабақ пен неғ ұ рлым тиімді де жү йелі байланыстыру ү шін ө ткізіледі. Сондай-ақ кү нделікті қ айталау алдың ғ ы ө ткен материалды оқ ушылар есіне тү сіріп, оларды ұ мыттырмайды, сө йтіп, оқ ушы білімін бекіте тү суге сеп болады. Сонымен бірге кү нделікті қ айталау арқ ылы ө ткен материалдың қ аншалық ты мең герілгенін білуге болады. Кү нделікті қ айталау сабақ процестерінің мынадай позицияларында іске асырылады: 1) сабақ басында; 2) сабақ ортасында; 3) сабақ соң ында. Мерзімді қ айталау – ө тілген тілдік тараулар мен кү рделі тақ ырыптарды бір арнағ а тү сіру мақ сатында жү ргізіледі. Мерзімді қ айталау ү шін ә р кезде ө тілген тараулар мен ірі тақ ырыптар іріктеліп, сұ рыпталады. Мерзімді қ айталау сабағ ы арқ ылы мұ ғ алім мынадай міндеттерді анық тап алады: 1) білім мен дағ дының қ аншалық ты дә режеде мең герілгендігін анық тайды; 2) тілдік материалдар арасындағ ы органикалық бірлікті, байланысты аң ғ арады; 3) оқ ушылардың білімі мен дағ дысын есепке ала отырып, жіберілген олқ ылық тардың орнын толық тыру жолын белгілейді; 4) оқ ушылар жауаптарына қ арай отырып, алдағ ы тілдік материалдарды қ алай мең гертудің ә діс-тә сілдерін қ арастырады. Қ орытынды қ айталау – оқ у жылы бойы ө тілген тілдік материалдарды немесе курсты тү гел жинақ тап пысық тау мақ сатында жү ргізіледі. Бұ л қ айталау оку жылының соң ғ ы апталарында ө ткізіледі. Қ орытынды қ айталау барысында оқ ушылардың зейіні курстағ ы ө тілген басты-басты тілдік мә селелерге қ аратылады. Қ орытынды қ айталау сабағ ында сынақ -сабақ тың элементтері жиі кездесіп отырады. Сынақ -сабақ екі тү рлі мақ сат кө здейді: 1) оқ ушылардың алғ ан білімдерін тексеру мақ сатында жү ргізіледі; 2) ө тілген тілдік материалдарды қ айталау, жинақ тау, қ орыту бағ ытында ө ткізіледі.
Дегенмен қ азіргі білім беру жү йесінде кө біне сабақ тү рлері араластырыла жү ргізіледі. Сабақ тың мұ ндай тү рі – аралас сабақ. Мұ ның артық шылығ ы – оқ ушылардың ұ ғ ымын, іскерлігін, білімін, дағ дысын ұ йымдастыру, орындату, жаттығ улар арқ ылы да жү зегс асыру, бө лек-бө лек қ аралмай, комплексті тү рде жү зеге асырылады. Сабақ тың бұ л аталғ андардан басқ а біріккен сабақ деген тү рі бар. Мұ нда екі немесе ү ш пә н (сабақ емес) біріктіріле жү ргізіледі. Дегенмен сабақ тың бұ л тү рі отандық тә жірибеде белсенді емес.
|
|||
|