|
|||
5 сұрақ Хромосоманың Денверлік жіктелуі E,F,G тобы5 сұ рақ Хромосоманың Денверлік жіктелуі E, F, G тобы E тобы 16-18 ұ сақ субметацентрлі хромосомалар (ЦИ=26-40) Fтобы 19-20 ең ұ сақ метацентрлі хромосомалар (ЦИ = 36-46) Gтобы 21-22 ең ұ сақ акроцентрлі хромомомалар(ЦИ=13-23)
6 сұ рақ Адам кариотипі. Идиограмма. Кариотип (грекше karyon – жаң ғ ақ, жаң ғ ақ ядросы жә не typos – ү лгі, пішін) – жануарлар мен ө сімдіктердің жү йеленімдік (систематикалық ) тобының бір сипаттамасы, олардың дене клеткаларындағ ы хромосомалардың диплоидты жиынтығ ы. Биологиялық тү рлердің хромосома санын, олрдың пішіндерін, ө лшемдерін қ амтитын кешенді сипаттама кариотип (Г. А Левитский 1924) Адамның сома жасушаларында 46хромосома (2n) кездеседі, олар 23 жұ п қ ұ райды. 22 жұ п хромосомалар ә йелдерде де, ер адамдарда да бірдей болады, оларды аутосомалар, ал бір жұ п хромосомалар ер адамда бір тү рлі (XY), ә йелдерде ө згеше ( XX) болып келеді оларды жыныс хромосомасы дейді. Идиограмма хромосомалардың ү лкенінен кішісіне қ арай орналасуы, Денвер классификациясы.
7 сұ рақ Адам хромосомасының картасы. Денвер классификациясы(1960) бойынша, хромосомаларды ү лкенінен кішкентайына қ арай орналастырып, олардың идиограммасын қ ұ растырды да ә рқ айсысын номерледі. Содан кейін хромосома морфологиясына қ арай оларды бірнеше топтарғ а топтастырды: мұ нда негізгі кө рсеткіш ретінде центромералық индекс пайдаланылды. Центромералық индекс дегеніміз хромосоманың қ ысқ а иіні ұ зындығ ының бү кіл хромосома ұ зындығ ына арақ атнасы болып табылады. А тобы - 1-2-3 хромосомалар, ең ірі метацентрлі хромосомалар, (ЦИ=38-49) В тобы-4-5 ірі субметацентрлі хромосомалар, (ЦИ=24-30) С тобы-6-12 орташа субметацентрлі хромосомалар (ЦИ =27-35) D тобы-13-15 орташа акроцентрлі хромосомалар (ЦИ=15) E тобы 16-18 ұ сақ субметацентрлі хромосомалар (ЦИ=26-40) Fтобы 19-20 ең ұ сақ метацентрлі хромосомалар (ЦИ = 36-46) Gтобы 21-22 ең ұ сақ акроцентрлі хромомомалар(ЦИ=13-23) Х хромосома орташа субметацентрлі С тобы, У хромосома ең ұ сақ акроцентрлі Gтобы хромосомалар болып табылады. Денвер жіктелуінің кемшілігі бір топқ а жататын хромосомаларды гомологтық жұ птарғ а жұ птастырудың қ иын, тіпті мү мкін болмауы. Париж классификациясы (1971) хромосомалардың таң дамалы боялуына байланысты жү ргізіледі. Ол ү шін хромосомаларды тү рліше бояулармен бояйды(G R S). Сонда ә ртү рлі гомологтық емес хромосомалар тү рліше боялады, ал гомологтық хромосомалар бірдей боялады. Сондық тан хромосомалардың гомологтық жұ птарын табу жең ілдейді. Сонымен қ атар, бұ л классификация бойынша хромосомалардағ ы нақ тылы локустарды ажыратып белгілеуге, хромосома картасын жасауғ а болады. Ол ү шін кейбір символдарды пайдаланады, мысалы: хромосоманың қ ысқ а иінін p, ұ зын иінін q ә ріпімен белгілейді. Боялу интенсивтігіне қ арай хромосоманың ә рбір иінін центомерадан теломерағ а қ арай аударғ анғ а, ал аудандарды сегменттерге бө леді де араб сандарымен белгілейді. Мысалы, ip 22 хромосоманың қ ысқ а иінінің 2 ауданындағ ы 2 сегмент дегенді білдіреді.
|
|||
|