Исегездә тотыгыз!. Тиңдәш кисәкләргә синтаксик анализ ясаганда, шулай ук компонентларның лексик-семантик үзенчәлекләре, тиңдәш кисәкләрнең структур-семантик оешуына

Исегездә тотыгыз!

1) Тиң дә ш кисә клә р бер ү к җ ө млә кисә ге ролендә килә лә р.

2) Тиң дә ш кисә клә р бер ү к җ ө млә кисә генә ияреп килә лә р.

3) Тиң дә ш кисә клә р ү зара тезү ле бә йлә нештә торалар.

4) Тиң дә ш кисә клә р еш кына бер ү к сү з тө ркеме белә н бирелә лә р.

5) Тиң дә ш кисә клә р ияртү че кисә ккә аерым-аерым тү гел, ә бә лки бер структур-семантик оя буларак буйсынып килә лә р. Шул рә вешле, тиң дә ш кисә клә р аерым-аерым тү гел, ә структур-семантик бербө тен буларак бер ү к җ ө млә кисә генә буйсынып килә лә р. Мә сә лә н, Бу тө шлә ргә килеп җ итә алмый Ни бер сә лам, ни хат, ни хә бә р (Х. Туфан) җ ө млә сендә сә лам, хат, хә бә р тиң дә ш иялә р булып килә лә р. Тиң дә ш иялә р тезелмә сен таркатып, сә лам килеп җ итә алмый, хат килеп җ итә алмый, хә бә р килеп җ итә алмый дипаерып караган очракта, җ ө млә дә ге тиң дә ш кисә клә рнең ү зара синтаксик бә йлә неше югалыр иде. Бу очракта җ ө млә дә ге сү злә р бә йлә нешен сә лам, хат, хә бә р килеп җ итә алмый диптикшерү дө ресрә к булыр.

Тиң дә ш кисә клә ргә синтаксик анализ ясаганда, шулай ук компонентларның лексик-семантик ү зенчә леклә ре, тиң дә ш кисә клә рнең структур-семантик оешуына ярдә м итү че лексик-грамматик чараларның роленә дә игътибар итә ргә кирә к.

81. Җ ө млә лә рне укыгыз. Җ ө млә нең кайсы кисә клә ре (ия, хә бә р, аергыч, тә мамлык) тиң дә шлә неп килү ен кү рсә тегез. Тиң дә ш кисә клә рнең структур-семантик оешуына ярдә м итү че лексик-грамматик чараларны билгелә гез. Тиң дә ш кисә клә рнең ү зара нинди чаралар белә н бә йлә нү лә ренә карап, тыныш билгелә ренең куелышын аң латыгыз.

1. Биектә ак тун ябынган юан болытлар, уң якта яшеллеккә кү мелгә н урман, икенче якта Иделгә барып тоташкан иң кү лек җ ә йрә п ята (Т. Галиуллин).

2. Җ ил болытларны пыран-заран китерде, укмаштырды, таратты, талкыды (М. Ә мирханов).

3. Рә тен белеп малны чалу, кышка ит ризыгы, җ ә йгә казылык, каккан каз, җ илдергә н ит ә зерли белү — татарның милли сыйфатларыннан берсе (М. Галиев).

4. Бү ген кө н аяз да, болытлы да (Г. Толымбай).

5. Бу тойгыда җ иң елчә генә моң, җ иң елчә генә шатлык, нә рсә недер җ иң елчә генә сагыну, нә рсә недер җ иң елчә генә кө тү, нә рсә гә дер җ иң елчә генә куану, тагы ә ллә нә рсә лә р бар иделә р (Ф. Ә мирхан).

6. Безнең авылдан бер генә герой да, бер генә космонавт та, бер генә академик та чыкмаган. (М. Мә һ диев).

⇐ Предыдущая 21 22 23 24 252627 28 29 30 Следующая ⇒