70.Хәлләрне билгеләүдә ялгыш очракларны табып, хаталарны төзәтегез.

70. Хә ллә рне билгелә ү дә ялгыш очракларны табып, хаталарны тө зә тегез.

1. Вакытлы-вакытсыз килгә н кунакка беразгаҗ ә плә нсә дә , табын ә зерлә ргә кереште Миң лебикә (Г. Хә миди).

2. Ә гә р ул килгә н булса, зә ң гә р кә газьне кү ргә ндер, берә р йомыш белә няң аданишегалдыначыкса, баягы зә ң гә р кә газь урынына хә зер инде кызыл кә газьне кү рер (Ф. Ә мирхан).

3. Шә ң гә рә й бабай кошны ө енә алып кайтып дә валады, бер атналапү зендә тотты, аннарыкабатурманга илтеп куйды (Г. Гыйльманов).

4. Машина тавышын ишетеп, кояштайбалкып, кулындагы тә рилкә сен сө ртә -сө ртә , Нурбикә җ иң ги баскычка ук килеп чыккан иде (Д. Бү лә ков).

5. Дү ртө йле янындагы кымызлы йорткабарып кайткач, сө енеченнә нкая басканын белми йө рде (Н. Фә ттах).

6. Кошны ө ченче кө н дигә ндә генә табып алдык: куаклар арасында канатларын җ ә еп ята иде (Г. Гыйльманов).

7. Тынгысыз җ ил генә, кайвакыт, нә рсә гә дерачулангандай, тә рә зә пыялаларын, куакларныкаккалап уза, асфальт ө стендә бө терелепуйнап ала иде (Ш. Шә йдуллин).

71. Хә ллә рне табып, астына сызыгыз. Хә ллә р кулланылмаган җ ө млә лә рне аерып кү рсә тегез.

1. Болынга тө шү белә н, юкка гына аның турында уйламаганмын бит (Н. Каштанов).

2. Кая киткә н соң бу карт ябалак, кая киткә н, ә (Г. Гыйльманов)?

3. Шуң а кү рә, ахрысы, аларның уң як ярлары текә, ә сул ягы сө зә к була (Т. Нә биуллин).

4. Яхшы эшлә рең не онытмаучылар аз булса да булыр, ә мма син ү зең ү зең нең хата эшлә рең не онытма. (Р. Фә хретдин).

5. Кү ң елне ү зенә тартучы нә рсә — кешенең яхшы холкы белә н яхшы гадә тлә редер. (Р. Фә хретдин).

6. Кызым ү земә охшаган: кулына акча керсә, иш янына куш булсын дип, тизрә к эшкә җ игә ргә ашыга (И. Хә йруллин).

7. Ә ле ө здереп җ ырлап җ ибә рә лә р, ә ле пыр тузып биеп китә лә р (Ф. Җ амалетдинова).

8. Бассейнда чайкалган яшел суны Айдар ике сә гать алмаштырды (Р. Зә йдулла).

Аныклагыч һ ә м аның белдерелү е

72. Аныклагычларны аныкланмышлары белә н бергә аерып языгыз.

1. Ул моннан шактый ә ү вә л – туксан еллар элек ү к иҗ ат ителгә н, басылган (З. Рә миев).
2. Туй берьюлы ө ч зур мә йданда – Кунак Атавында, Ханболында, Арча Кырында оештырылды (Р. Батулла).
3. Мин һ ә р кө н, бигрә к тә иртә н һ ә м кичен чә й вакытларында, аның килеп, берә р сү з ә йтү ен кө тә м (Ш. Камал).
4. Кызлар кыстатып тормадылар: ө рә -ө рә тә млә п ашый да башладылар (Г. Галиева).
5. Алар авылның икенче читендә, тө гә лрә к ә йтсә к, безнең кебек начар бер ө йдә яшилә р иде (Г. Ибраһ имов).
6. Янә канатларын җ ә йде, гү я Айбибине суга —кочагына чакырды (М. Хә бибуллин).

73. Аныклагычларны табып, астына сызыгыз. Аныклагычның аныкланмышка бә йлә неш чарасын кү рсә тегез. Бирелгә н җ ө млә лә ргә нигезлә неп, аныклагычлар янында тыныш билгелә ре кую кагыйдә лә рен искә тө шерегез.

1. Туган авылы Олепиноны, һ ә р капкасына кадә р тукталып, ү зенчә лекле холыкларны яратып сурә тлә гә н урыс язучысы кебек ү к, Мө хә ммә т ага да гомере буена ү зенең агач бишеге — Гө берчә ген язды (М. Галиев).

2. Ә нигә кирә к бу, нигә шә һ ә р шаулатырга, нигә тө рле кирә кмә с кешелә рнең, (мә сә лә н, Симаков кебеклә рнең ) шиген уятырга? (Ә. Еники).

3. Бу бит — бө тен группаның, бө тен курсның, хә тта факультетның, уртак бә йрә ме (Ф. Латыйфи).

4. Калада йортлар да, урамнар да тө рлечә: охшашлар, ү згә лә р (К. Кә римов).

5. Без барыбыз — табигать балалары, тик кеше дигә н зур һ ә м җ аваплы исемебез бар (Г. Бә широв).

6. Исламгали — колхозның менә дигә н тракторчысы — сугышта ике кулын белә зектә н ө здереп кайткан иде (М. Мә һ диев).

7. Ул агач байларга гына хезмә т итеп калмады, авылның, бигрә к тә бала-чага белә н яшьлә рнең һ ә м хатын-кызларның, иң яраткан урыны булып ә верелде (М. Мә һ диев).

8. Кыршаулы зур кисмә ккә утыртылган бу гө л биек булып ү скә нгә, без, ягъни гашыйкларны, яман кү злә рдә н саклый иде (Ш. Маннапов).

74. Аныклагычлар һ ә м аныкланмышларның мә гънә кү лә мен билгелә гез.

1. Ә сандыкта гаилә нең шактый байлыгы – акча, алтын, ө с һ ә м аяк киемнә ре, документлар була (Н. Ә лмиева).

2. Ул ил ө стенә тө шкә н кайгыны – сугыш чорын кү з алдына китерде (Г. Зә йнашева).

3. Кайда соң сез, яшьлегемнең кү ң елле иптә шлә ре – җ ил тегермә ннә ре (И. Гази)?

4. Ун-унбиш минуттан алар ө чә ү, тө гә лрә к ә йтсә к, ике ветеран һ ә м булачак инженер-механик, кү з тимә сен диик, гө рлә шеп утыралар иде (Б. Камалов).

5. Карчыкның кызы — ө ч кыз арасында иң яшь кыз, иң матур кыз, иң сылу кыз — каерылып, ә нисенә карый (Г. Гобә й).

6. Кайчандыр, моннан бик кү п еллар элек, туйга яки кунакка барган чагында, ул кара дугага тагылган килеш, ат башында йө ри иде (Ә. Еники).

75. Аныклагыч кергә н җ ө млә лә рне аерып кү рсә тегез.

1. Ә иң кечкенә се – ике яшьтә гесе – тезлә нгә н килеш капланып яткан (М. Мә һ диев).

2. Югарыда язылган маҗ аралардан соң икенче кө нне, иртә н сә гать унберлә рдә, Нигъмә тулла ә фә нденең ө ендә Ә хмә ди бай белә н Нигъмә тулла ә фә нде чә й эчеп утыралар иде (З. Бигиев).

3. Театр училищесы укучылары уртасында Лә лә нең тавышы яң гырый. (Г. Ә псә лә мов)

4. Бу чә члә ргә берни дә: эшлә пә дә, яулык та кирә кми, алар шулай табигый кө енчә бик матур (Г. Ә псә лә мов)

5. Тизрә к алга бару ө чен, туктап бер уйлану да кирә к... (Ш. Галиев).

6. Ул инде беркемнеке дә тү гел: каганныкы да, колныкы да тү гел (Н. Фә ттах).

7. Радиода иптә ш Молотов сө йли (Г. Ә псә лә мов).

76. Җ ө млә лә рдә урын алган аныклагычларның тө зелеше ягыннан тө рлә рен аерып кү рсә тегез.

Я – ялгыз аныклагыч

Җ – җ ә енке аныклагыч

1. Без, балалар да, чагыштырмача җ иң елрә к тиф белә н авырдык (Н. Ә лмиева) .

2. “Мә хә ббә ттә н – табигать бү лә геннә н мә хрү м итмик баланы”, — диде ул икә ү генә калганда (Ф. Җ амалетдинова) .

3. Соң рак, ягъни эң гер беленә башлагач, барысы да койма кырыена ө елеп куелган бү рә нә лә р ө стенә утырыштылар һ ә м сү з сә пид-матай тирә сенә кү чте (А. Гыймадиев) .

4. Ә яшьлек хыялын – Ә нисә не – ул беркайчан да исеннә н чыгармады (А. Хө сә енов) .

5. Сө ембикә нең атасы Йосыф мирза – Муса бә кнең ө лкә н улы – Нугай йортының абруйлы мирзаларыннан саналган (С. Шә мси) .

6. Ә иң кечкенә се — ике яшьтә гесе — тезлә нгә н килеш капланып яткан (М. Мә һ диев) .

7. Авылда ә леге дә баягы мә шә кать, бә рә ң ге бакчасын казу мә шә кате бара иде (М. Мә һ диев) .

⇐ Предыдущая 17 18 19 20 212223 24 25 26 Следующая ⇒