Исегездә тотыгыз!

1. Җ ө млә лә р ия белә н хә бә рдә н генә торса һ ә м иягә дә хә бә ргә дә аерым басым ясалмаса, алар аерым аерым синтагма тө зи алмыйлар: Кешелә р дә хә зинә бит (Г. Ахунов). Җ ә енке җ ө млә дә дә ия белә н хә бә р янә шә торсалар, һ ә м аларның берсенә дә аерым басым ясалмаса, ия ү зенә, хә бә р ү зенә аерым синтагма тө земи, ике бер синтагма хасил итә лә р: Иярдә н егалганга тә хет тә темә с (Г. Морат).

2. Иярчен кисә клә р ияртү че сү з белә н янә шә килсә лә р, аерым синтагма тө земилә р: Кеше эшли дип, ярамаган эшне эшлә ү ү зе ярамаган. (Г. Ибраһ имов).

3. Аныклагыч аныкланмыш белә н бер ү к формада килмә сә, ү зе генә синтагма тө зи алмый: Яхшы эшлә рең не онытмаучылар аз булса да булыр, ә мма син ү зең хата эшлә рең не онытма (Р. Фә хретдин).

29. Җ ө млә лә рнең синтагматик кисә клә рен табыгыз.

1. Халыкның холык-табигате, тарихы, гореф-гадә те, омтылышы, уй-гаме сү злә ргә сыйган. Ана карыныннан ук без телнең моң -яң гырашын тә н-вө җ ү дебезгә сең дереп ү сә без. Туган телнең кө й-тибрә нешенә, нә къ менә шул телнең табигатенә хас тә ң гә л моң туа. Тел тә мен җ уйган – моң ын да җ уя. Кешенең тә нен, җ анын туган тел сугарып килә, ул аның холкын билгели, аң зиһ ененә чиксез ү сеш мө мкинлеге бирә, шул телнең эчке хасиятеннә н яралган җ ыр-моң исә кешенең халә т-рухиясенә дә ва, омтылыш дә рте ө сти. (М. Галиев)

2. Тарих хатирә лә р, хатлар, мә калә лә р, документлар, архивлар рә вешендә барысын да теркә п-туплап килә, чө нки тарих кыйналудан, ү терелү дә н, эзә рлеклә нү дә н курыкмый, чө нки тарих ул – иң гадел һ ә м иң кырыс хө кемдар. (З. Мә хмү ди).

3. Вакыт дигә нең ү тә дә ү тә. Вакыт агышын кү реп булмый, дилә р. Дө рес тү гел. Вакыт ү зе узган җ ирдә н зур-зур ташпулатлар, чә чә ккә кү мелгә н бакчалар, яң а электростанциялә р, кү крә еп ү скә н урманнар калдырып китә. Вакыт яң а тө зелгә н шә һ ә рлә р, яң а язылган ә сә рлә р, яң а ачылган йолдызлар булып кү з алдына баса. Вакыт кешелә рне ашыктыра. (Ф. Яруллин).

Белемне, тормыш тә җ рибә сен без яшьлекнең чә чрә п торган кайнар энергиясенә алыштырып алабыз. «Ә гә р яшьлек чорында картлардагы тә җ рибә булса! Картлык чоры ү зенең тә җ рибә сен яшьлек энергиясе белә н бергә куллана алса, нилә р генә эшлә мә с иде адә м баласы! » (М. Юныс)

30. Шигырь юлларын синтагмаларга дө рес бү леп укыгыз.

Матурлыкка матур, бик акыллы,

Һ ә рбер эшкә җ итә дер кү зе.

Ай нурыдай нурлы аның йө зе,

Чын мә гънә дә ул татар кызы.

Йө ргә н чакта сыны нинди матур,

Кө лгә н чакта кояш нурлары

Чә челгә ндә й була йө злә реннә н,

Ү зе аң лы, җ итез куллары,

Кечкенә лә ргә ул бик шә фкатьле,

Зурларга ул бигрә к хө рмә тле (Л. Садри).

31. Җ ө млә лә рне синтагмаларга бү леп укыгыз. Һ ә р җ ө млә дә логик басым тө шкә н сү зне билгелә гез.

1. Тауның тә бә нә ге булмый. Тау биек һ ә м биегрә к кенә була. (Г. Гыйльманов).

2. Зур суга кушылгач, инешнең инешлеге бетә. (Р. Вә лиев)

3. Бө еклә р кү п сө йлә шми. (Р. Вә лиев)

4. Ялгышларны ялгыш белә н тө зә тү – югалганны югалту белә н кайтару кебек ул... (К. Кә римов)

5. Җ ирдә кеше булу ө чен

Кеше кү пме юллар ү тә!... (Зө лфә т)

6. Кешегә иң авыры – ү зен аң лау…(С. Поварисов)

7. Югалган дусларың ны эзлә ү – ү зең не эзлә ү ул. (К. Кә римов)

8. Кө чле алдында кө чсез гаепле. (Г. Афзал)

9. Тормыш – тө зә лмә слек ялгышлар…(Р. Сибат)

10. Дө нья ул ү зе мә ң гелек бә хә стә н тора. (Т. Миң нуллин)

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒