Җөмләнең синтагматик кисәкләргә бүленеше

⇐ ПредыдущаяСтр 8 из 47Следующая ⇒

Тестлар

1. Җ ө млә дә ничә сү зтезмә бар?

Казан — дө ньяви шә һ ә рлә р яшенә җ иткә н олпат кала... (М. Галиев).

1) 4 сү зтезмә

2) 5 сү зтезмә

3) 6 сү зтезмә

4) 7 сү зтезмә

2. Сү зтезмә не кү рсә тегез.

1) ак кү лмә к

2) ап-ак

3) Ак диң гез

4) Дө нья ап-ак.

3. Җ ө млә дә н аерып бирелгә н сү зтезмә лә р арасында ялгыш тө зелмә не табыгыз. Вафин, йокысыннан сискә неп уянган кешедә й, җ ырга колак салды (Ф. Хө сни).

1) сискә неп уяну

2) кешедә й колак салу

3) җ ырга колак салу

4) Вафин колак салды

4. Сү зтезмә нең тө рен билгелә гез.

Аларга ә йтү

1) алмашлык сү зтезмә

2) фигыль сү зтезмә

3) исем сү зтезмә

4) рә веш сү зтезмә

5. Сү зтезмә нең тө рен билгелә гез.

Тугызынчы бү лмә

1) сан сү зтезмә

2) исем сү зтезмә

3) сыйфат сү зтезмә

4) алмашлык сү зтезмә

6. Фигыль сү зтезмә не табыгыз.

1) йө рергә уң ай

2) кө телмә гә н вакыйга

3) кайткач кү рү

4) китә ргә кирә к

7. Рә веш сү зтезмә не табыгыз.

1) эшлә пә дә н йө рү

2) кешегә ягымлы

3) кү п изгелеклә р

4) шактый озак

8. Бә йлә ү че чараны билгелә гез.

Авылга кайту

1) сү з тә ртибе

2) юнә леш килеш кушымчасы

3) исем фигыль формасы

4) янә шә тору

9. Бә йлә ү че чараны билгелә гез.

Ә йтеп аң лату

1) янә шә тору

2) сү з тә ртибе

3) -еп хә л фигыль кушымчасы

4) исем фигыль формасы

10. Вакыт-предмет бә йлә нешенә туры килгә н сү зтезмә не табыгыз.

1) тә мле алма

2) кө зге яң гыр

3) бакчадагы алма

4) бү ген килү

Җ ө млә нең синтагматик кисә клә ргә бү ленеше

Синтагматик кисә лә ргә бү лү, ә ймлә не ә йткә ндә, яисә укыганда, интонацион буыннарга бү ленү ен ө йрә нү дә н барлыкка килгә н. Җ ө млә нең бер-берсеннә н паузалар һ ә м башка ритмомелодик чаралар ярдә мендә аерылп торган мә гънә ви кисә ге – синтагма була. Бер синтагма эченә кергә н сү злә р бер фраза басымы белә н ә йтелә лә р.

Синтагмалар бер-берсеннә н пауза, сө йлә м темпының, кө ченең, тонының кинә т ү згә рү е белә н аерылырга мө мкин.

1. Ия белә н хә бә р бер-берсеннә н ерак торсалар, алар аерым синтагма тө зилә р: Кеше гомере / учтагы ком кебек (Ф. Яруллин).

2. Ә гә р җ ыйнак җ ө млә дә иягә яисә хә бә ргә аерым басым ясалса, ия ү зенә, хә бә р ү зенә аерым синтагма тө зи. Яшьлек килә дә китә, / картлык / килә дә кала (Ш. Галиев).

3. Иярчен кисә клә р (аергыч, тә мамлык, хә л) ияртү че сү здә н ерак торсалар, ү злә ре аерым синтагма тө зилә р: Озаграк яшә гә н саен, кү брә к югалтасың. (К. Кә римов).

4. Аныклагычлар, аныкланмыш белә н бер ү к формада килсә лә р, аерым синтагма тө зилә р һ ә м аныкланмыш тө зегә н синтагма эченә кермилә р: Кайда соң сез, яшьлегемнең кү ң елле иптә шлә ре – / җ ил тегермә ннә ре (И. Гази)?

5. Ө стә лмә лә р аерым синтагма тө зилә р: Ү з гомеремдә беренче тапкыр турист булып Тө ньяк Кавказга барган идем. / Тө ньяк Осетиягә (М. Мә һ диев).

6. Модаль кисә клә р аерым синтагма тө зилә р: Ни аяныч, / шуннан соң Мә скә ү дә бер генә татар мә ктә бе дә ачылмаган (Ф. Хә кимова). – Ү пкә лә мә инде, /сең лем, / станциягә дә барган чакларың булыр ә ле, – диде ул. (А. Гыйлә җ ев)

7. Тиң дә ш кисә клә рнең ияртү че кисә к белә н янә шә тора торганнарыннан башкалары аерым синтагма хасил итә лә р: Бу тойгыда җ иң елчә генә моң, / җ иң елчә генә шатлык, / нә рсә недер җ иң елчә генә сагыну, / нә рсә недер җ иң елчә генә кө тү, / нә рсә гә дер җ иң елчә генә куану, / тагы ә ллә нә рсә лә р бар иделә р (Ф. Ә мирхан).

8. Кү заллаулы баш килеш аерым синтагма тө зи: Ә Кама! Ул диң гез булган бит (Г. Ә псә лә мов).

⇐ Предыдущая 3 4 5 6 789 10 11 12 Следующая ⇒