1. – Сүзләрнең тезүле бәйләнештә торуы

1. – Сү злә рнең тезү ле бә йлә нештә торуы

2. – Җ ө млә лә рнең тезү ле бә йлә нештә торуы

1. Халыкның холык-табигате, тарихы, гореф-гадә те, омтылышы, уй-гаме сү злә ргә сыйган (М. Галиев) .

2. Бу тынгысыз, кө йсез оныгыннан

3. И зарланды ә би, зарланды (К. Булатова) .

4. Музыка тынды, халык залга керә башлады. (Ә. Еники) .

5. Кү з кү ргә н бө тен дө нья, ә ллә кайдан-кая баскычланып менгә н таулар, киң басулар, ү зә н елга буйлап сузылган тигез болыннар - һ ә ммә се тирә н ак кар белә н тө ренгә ннә р... (Г. Ибраһ имов) .

6. Кайдадыр еракта кемдер курай уйный, һ ә м аның моң нары бө тен Агыйдел буйларына тарала. (М. Ә мир) .

7. Тагын җ ылылык, илаһ и тынычлык килгә ндә й булды (Т. Галиуллин).

8. Иллә һ ә р китап аң а яшә ү ө чен кө ч бирде, килә чә ккә ө мет ө стә де, кү ң елендә изгелеккә омтылу хисе уятты (М. Хә бибуллин) .

II.

1. Янә яшен яшьнә де, янә кү к кү крә де. (М. Ә мир) .

2. Кү рекле бикә атасын ырудашларын яхшылап сыйларга, кунак итә ргә булды (Н. Фә ттах) .

3. Иң биек ботак очларында җ иллә ргә дә бирешмичә, ике-ө ч алма калтыранып утыра, ара-тирә сары яфраклар коелып тө шә. (Ф. Садриев)

4. Дилә рә эндә шмә де, елмаеп кына куйды (Ф. Латыйфи) .

5. Ә Гө лзифаның йолдызы һ аман яктырып-яктырып җ емелди, каядыр ө нди, каядыр чакыра (Р. Тө хфә туллин) .

6. Дача тирә лә рендә ге агачлар башларын иделә р, буйлары берлә н салындылар, китә чә к кояшка сә лам җ ибә рделә р... (Г. Исхакый) .

7. Аяз кү кнең нурлы кояшы диң гезнең ө стенә алтыннар коя, … тыныч җ ылы җ ил, кечкенә -кечкенә дулкынчыкларны яр буендагы мә рмә р ташларына китереп бә реп, алардан якут шикелле ак кү беклә р чыгара иде (Ф. Ә мирхан)

10. Сү злә р тезмә сен тезү ле һ ә м ияртү ле бә йлә неш тө рлә ренә аерып языгыз.

Сү злә р тезмә се
тезү ле бә йлә нештә	ияртү ле бә йлә нештә

1) җ ә йге җ ил исә

2) тын, буш, моң су

3) дала буйлап кылганнар йө герә

4) колын булып уйнаклап

5) селкеп, кыштырдатып, кабаланып

6) шаян җ илкә й биттә н сө я

7) башкорт даласында

8) шул кылганнар артыннан чабасы килә (Ә. Еникидә н).

11. Җ ө млә лә рдә н ияртү ле һ ә м тезү ле бә йлә нештә ге сү злә рне аерып языгыз.

Тышта салкын, караң гы (Г. Ә псә лә мов).
Бү ген кө н аяз да, болытлы да (Г. Толымбай).
Бү ген кө н аяз да, болытлы да (Г. Толымбай).
Җ ил болытларны пыран-заран китерде, укмаштырды, таратты, талкыды (М. Ә мирханов).

Безнең авылдан бер генә герой да, бер генә космонавт та, бер генә академик та чыкмаган (М. Мә һ диев).


Җ ыр — бө ек сә нгать тө ре, аны халыктан алырга кирә к тә халыкка ү з йө рә гең аша кайтарып бирергә кирә к (М. Галиев).

Ул кисә к кенә кузгалып, кием элгеченнә н кә чтү нен алды да урамга атлады (Ф. Сафин).

Алар бү лмә уртасында очраштылар һ ә м кул кысыштылар (Р. Мирхә йдә ров).

Я поездда, яки самолетта Очып кайтыр бер кө н яның а (Ф. Кә рим).

Сул почмакта кечкенә генә, пө хтә генә комодта зур гына кө зге, ислемайлар, савытчыклар, хатын-кыз шара-баралары, диварларда ә ллә ничек кызыл материя белә н ясаган чә чә клә р, алар арасында открыткалар. Тынык һ ава эчендә нечкә генә, пө хтә генә ислемай исе (Г. Исхакый).

12. Ачыклаулы мө нә сә бә ткә кертеп, иярү че яки ияртү че сү злә рне ө стә п языгыз.

кайту белә н? ? уйнау мактап? арыганчы? ? кү ренү ? һ ава ? җ итез кө зен?

ө ч кө н? ? санау ? елга искиткеч? сө йлисе? бишә р? моң а кадә р? ? кө н

13. Кирә кле бә йлә ү че чараларны кулланып, ике тө ркемдә ге сү злә рне бер-берсе белә н хә бә рлекле мө нә сә бә ткә кертеп языгыз.

Ү рнә к: Яң гыр ява.

I. Яң гыр, без, мин, кө н, җ илә к, кызлар, ә нием, китап

II. Яву, кү п, кояшлы, ө стә лдә, укучы, табибә, килү, дуслар.

14. Бирелгә н җ ө млә лә ргә аныклаулы мө нә сә бә ттә ге сү злә р ө стә п языгыз.

Мин яраткан җ ырны – җ ырла ә ле!

Бездә н ерак тү гел, , ә бием яши.

Мин апама – бү лә к җ ибә рдем.

Дусларым, бигрә к тә , биергә яраталар.

Без, , кү ренекле рә ссам Б. Урманче музеена бардык.

15. Җ ө млә лә рне укыгыз. Аныклагыч һ ә м аныкланмышны бә йлә неш чаралары белә н бергә язып алыгыз.

1. Илбашы учын учка бә реп шапылдатуга, алгы яктан Тө п акын – Баянҗ ар килеп чыкты (М. Галиев)
2. Ә иң кечкенә се – ике яшьтә гесе – тезлә нгә н килеш капланып яткан (М. Мә һ диев).
3. Аерата тө пчек кызлары — игезә клә р — сылу булып ү сте (А. Гыйлә җ ев).
4. Без, малайлар, арба артыннан ияреп йө рибез (Ф. Хө сни)
5. Бу бит бө тен группаның, бө тен курсның, хә тта факультетның уртак бә йрә ме (Ф. Латыйфи).
6. Ә килә чә к, матур килә чә к, мине ү зенә чакырып, ашыктырып тора (Ф. Ә мирхан).
7. Миң а, ялларның иң кү п кө ннә рендә зур шә һ ә рлә рдә тора торган шә һ ә р баласына, бу кырда ү сә торган мең тө рле чә чә клә рнең берсенең дә исемнә ре мә гълү м тү гел (Ф. Ә мирхан).
8. Ул агач авылның, бигрә к тә бала-чага белә н яшьлә рнең һ ә м хатын-кызларның, иң яраткан урыны булып ә верелде (М. Мә һ диев).

16. Җ ө млә лә рдә хә бә рлекле, ачыклаулы һ ә м аныклаулы мө нә сә бә ттә булган сү злә р бә йлә нешен тө ркемлә п языгыз.

хә бә рлекле мө нә сә бә т	ачыклаулы мө нә сә бә т	аныклаулы мө нә сә бә т

Тел тә мен җ уйган – моң ын да җ уя (М. Галиев).
Бә хет туган җ ирдә (Р. Мө хә ммә диев).
Туган якның тө ннә ре дә якты! (Р. Зә йдулла).
Зурларга ул бигрә к хө рмә тле (Л. Садри).
Чын алтынны таныр ө чен, аз микъдары да җ итә (Ш. Галиев).
Текә кызыл ярлар арасыннан боргаланып инеш ага (Г. Сабитов).
Ә аның хатыны – Хә дичә апа – балалар ү стергә н, бакча караган (А. Шамов).

⇐ Предыдущая 1 234 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒