19) Болат жіктелісі. Болат өңдірісінің әдістері.

Болат — темірдің кө міртек (2%-ке дейін) жә не басқ а элементтермен қ орытпасы; машина жасау ө ндірісінде, сондай-ақ тү рлі қ ұ ралдарды жасау ү шін кең қ олданылатын негізгі материал. Ол салыстырмалы тү рде қ ымбат емес жә не кө птеп ө ндіріледі. Болатты химиялық қ ұ рамы, белгіленуі, сапасы, қ ышқ ылдану дә режесі бойынша жіктейді.

қ ұ рамы бойынша болаттарды кө міртекті жә не қ оспалы деп бө леді.

§ Қ ұ рамындағ ы кө міртекке байлнысты қ асиеті бар болатты кө міртекті деп атайды. Кө міртекті болаттар қ ұ рамындағ ы кө міртегі бойынша тө мен кө міртекті (0, 25%- ғ а дейін), орта кө міртекті (0, 25-0, 6%) жә не жоғ ары кө міртекті (0, 6%-дан аса) болып бө лінеді.

§ Қ оспалы деп талап етілген қ асиеттерді беру ү шін қ ұ рамына арнайы элементтер енізілген болатты айтамыз. Енгізілген қ оспалаушы элементтердің саны бойынша оны 3 топқ а бө леді: тө мен қ оспалы(2, 5%-ғ а дейін), орташа қ оспалы (2, 5-10% дейін) жә не жоғ ары қ оспалы(10%-дан аса). Енгізілген элементтерге байланысты болаттарды хромды, марганецті, хромникельді деп бө леді.

§ Белгіленуі бойынша болаттарды қ ұ рылымдық, қ ұ ралдық жә не арнайы қ асиеттері бар белгіленудегі болаттар деп бө леді.

§ Қ ұ рылымдық болаттар машина бө лшектерін, аспаптарды жә не қ ұ рылыс элементтерін жасауда кең қ олданыс тапқ ан.

§ Қ ұ ралдық болаттарды кесу жә не ө лшеуіш аспаптарын, суық жә не ыстық деформациялау штамптарын жасау ү шін қ олданады.

§ Арнайы белгіленудегі болаттар бұ л тот баспайтын (коррозияғ а тө зімділер), ыстық қ а тө зімді, тозуғ а тө зімді жә не т. б. болаттар.

§ Сапасы бойынша болаттарды – қ арапайым сапалы, сапалы, жоғ ары сапалы, аса спалы деп жіктейді.

§ Сапа деп металлургиялық процесте анық талатын болат қ асиеттерінің жиынтығ ын тү сіндіреді.

§ Қ арапайым сапалы болаттар кү кірттің 0, 06%-ын жә не фосфордың 0, 07%-ын қ ұ райды, сапалы болаттар кү кірттің 0, 035%-ғ а дейін жә не фосфордың 0, 035%-ын қ олданысын, жоғ ары сапалы – 0, 025% кү кірт жә не 0, 025%

§ фосфор, ал аса жоғ ары сапалылар 0, 015% кү кірт жә не 0, 025% фосфорды қ ұ райды.

§ Қ ышқ ылдану дә режесі бойынша болаттарды жайлы, жартылай жайлы жә не қ айнаушы деп жіктейді.

§ Сұ йық болаттан оттегіні жою процесін қ ышқ ылдану деп атайды.

§ Жайлы болаттар- марганецпен, алюминиймен жә не кремниймен пеште жақ сы қ ышқ ылданады.

§ Қ айнаушы болаттар – тек марганецпен қ ышқ ылданады.

§ Жартылай жайлы болаттар – олар қ ышқ ылдану дә режесі бойынша, жайлы жне қ айнаушы болаттар арасындағ ы аралық орынды алады.

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 111213 14 15 16 Следующая ⇒