22) Полимерлі материалдар мен бұйымдарды жіктеу. Қолданы аялары.

Полимерлер дегеніміз – қ ұ рамы бірнеше рет қ айталанатын бірдей мономер буындарынан тұ ратын ұ зын молекулалардан қ ұ рылғ ан молекулалық массасы ү лкен заттар.

Серпімділік қ асиетіне қ арай полимерлер пластикалық (қ атаң ) жә не эластикалық (майысқ ақ ) болып бө лінеді. Полимерлі материалдар ү ш топты заттардан тұ рады: байланыстырғ ыш пластификаторлар жә не толық тырғ ыштар. Байланыстырғ ыш заттар ретінде синтетикалық заттар қ олданылады. Пластификатор ретінде глицерин, камфара жә не басқ а да заттарды енгізеді. Бұ л полимерлердің майысқ ақ тығ ы немесе қ атаң дығ ын жоғ арылатып ө ң деуді жең ілдетеді. Толық тырғ ыштар (ұ нтақ, талшық ты) полимер бұ йымдарғ а механикалық беріктік береді. Сонымен қ атар полимердің қ ұ рамында ә ртү рлі пигменттер, стабилизаторлар жә не басқ а да заттар қ олданылады. Полимер қ ұ рылыс материалдары бұ йымдары мен қ ұ рылымдарын дайындауда кө бінесе полиэтилен (қ ұ бырлар, пленкалар), полистирол (тақ талар, лактар), полихлорвинил (линолеум), полиметиметакрилат (органикалық шыны) қ олданылады. Жақ сы механикалық қ асиетіне, майысқ ақ тығ ына, электр изоляциялық сапасына, ө ң деу процесінде кез келген пішінді қ абылдау мү мкіндігіне байланысты полимерлі материалдар қ ү рылыстың барлық саласында, сонымен қ атар кү нделікті тү рмыста кең інен қ олданылады.

Полимерлер ө ндіру ә дісіне қ арай полиризационды жә не поликонденсациялы болып жіктеледі. Полимеризацияланғ ан полимерлерді полимеризация ә дісімен алады. Оларғ а полиэтилен, полистирол жатады. Поликонденсацияланғ ан полимерлерді поликонденсациялау ә дісімен алады. Оларғ а полиэфирлі, акрилді, кремний органикалық жэне басқ а да заттар, полиэфирлі каучуктар жатады. Полиэтиленді табиғ и газдың этиленін полимеризациялау арқ ылы алады. Оны ә рлеу материалдарының пленкасын даярлауда қ олданады. Полиизобутилен – изобутиленді полимеризациялау арқ ылы алынғ ан каучукқ а ұ қ сас немесе сұ йық майысқ ақ материал. Ол полиэтиленнен жең іл, берік, ылғ ал мен газ ө ткізгіштігі ө те тө мен, тозбайды. Оны гидроизоляциялық заттар, қ орғ аныш жабындары, кленкалары, байланыстырғ ыш желімдер жә не асфальтті бетонғ а толық тырғ ыш ретінде қ олданады. Полистирол – стиролды (винилбензол) полимеризациялау арқ ылы алынғ ан термопластикалық ө нім. Оны тақ талар, ә рлеу тақ таларын, эмаль лактарын даярлауда қ олданады. Полиметилметакрилат (органикалық шыны) – метилді эфирді метакрилді қ ышқ ылмен ө ң деу нә тижесінде полимеризациялау процесінде тү зіледі. Басында тү ссіз, сү йық тық тү ріндегі метилметакрилат алынады. Одан кейін парақ, тақ та тү ріндегі шыны тә різдес ө нім алынады. Олар суғ а, қ ышқ ыл мен сілтіге ө те тү рақ ты. Оларды шынылау ү шін қ олданады. Полимерлі материалдардан жасалғ ан қ ұ бырлар тегеурінді қ ұ быр ө ткізгіштерде (жер асты жэне жер ү сті), желдету жү йелерінде, жабық дренаждауда, қ ұ бырлы гидротехникалық қ ұ рылымдарда кең інен қ олданылады. Полимерлі қ ұ бырларды даярлау материалы ретінде полиэтилен, винилпласт, полипропилен, фторопласт қ олданылады. Полиэтиленді қ ұ бырларды ү здіксіз шнекті экструзия ә дісі арқ ылы дайындайды. Полиэтиленді қ ұ бырлар суық қ а тө зімді. Оларды 80°С-дан +60°С температура аралығ ында эксплуатациялауғ а мү мкіндік бар. Агрессивті орта шартында жұ мыс істейтін гидротехникалық қ ұ рылымдарды арнайы жабындар немесе эрлеу материалдарымен қ орғ айды. Жоғ ары жылдамдық тар мен қ атты соқ қ ылау ә серінен осындай қ ұ рылымдарды қ орғ ау жә не олардың тө зімділігін жоғ арылату мақ сатында полимер мастика, полимер бетондар, полимер ерітінділер қ олданылады. Полимер мастика – қ ұ рылымдар мен ғ имараттарды механикалық жү ктеме, температуралар айырмасы, радиация, агрессивті орта ә серінен қ орғ ауғ а арналғ ан қ орғ аныш жабындарын қ ү руғ а арналғ ан. Полимерлі бетоң дар – бетон қ оспасына кремний органикалық немесе суда еритін полимерлерді қ осу арқ ылы дайындалғ ан цемент бетондары. Мұ ндай бетондардың суық қ а тө зімділігі жоғ ары, су ө ткізбейді. Полимербетондар – байланыстырғ ыш материалдар ретінде полимер заттар, ал толық тырғ ыш ретінде бейорганикалық минералды материалдар қ олданылатын бетондар.

⇐ Предыдущая 10 11 12 13 141516 17 18 19 Следующая ⇒