|
|||
4, Шөгінді тау жыныстарын жіктеу. Қасиеттер.4, Шө гінді тау жыныстарын жіктеу. Қ асиеттер. 4. Шө гінді тау жыныстары — қ ұ рлық та немесе су бассейндерінде шө гетін материалдан пайда болатын тау жыныстары. Шығ у жағ ынан химиялық (гипс, тас тұ зы, оолитті ізбестас жә не басқ алары), органогендік, жануарлар мен ө сімдіктердің ө мір сү руінің салдарынан пайда болады (маржандық жә не қ абыршақ тық ізбестас, шымтезек, тас кө мір) жә не кесек шө гінді тау жыныстарына бө лінеді. Шө гінді тау жыныстары жер бетінің 75%-н жауып жатыр. Шө гінді тау жыныстарының тү зілу процесі литогенез деп аталып, ү ш сатыдан ө теді: · қ атты (тү пкі) тау жыныстарының мү жілуі, бұ зылуынан бастапқ ы материал пайда болады; · осы материал су ағ ыны, жел, мұ здық қ а байланысты қ ұ былыстар ә серінен кө шеді де қ ұ рлық немесе су тү біне тұ нады; · ә р тү рлі бө лшектерден қ ұ ралғ ан, суғ а қ анық қ ан борпылдақ тұ нбатү зіледі.
5, Метаморфиялық тау жыныстары. Минералогиялық қ ұ рамы. 5. Метаморфтық тау жыныстары (грек. metamorpho – ө згеру), метаморфизм ә серінен пайда болады. Егер метаморфизмде бастапқ ы тау жыныстарының химиялық қ ұ рамы ө згеріске ұ шырамаса, онда қ алыптасқ ан Метаморфтық тау жыныстарын метаморфиттер, ал ө згеріске тү скендерін метасоматиттер деп атайды.. Метаморфтық тау жыныстары геологиялық қ алыптасу жағ дайына қ арай катаклаздық, жапсар-термалық, аймақ тық жә не метасоматоздық болады. метаморфизм мынадай тү рлерге бө лінеді: 1) термалық (пиро) метаморфизм — яғ ни қ ызу ә серінен болатын метаморфизм. Бұ л магманың ыстық лебінен болатын ө згеріс; 2) контактылық метаморфизм— магманыд айнала жапсарында, соғ ан жанасу ә серінен болатын метаморфизм. Мұ нда термалық та, қ ысым да, магмалық заттар ә сері де бірдей болады; 3) динамометаморфизм — тау жынысы терең ге тү скенде немесе тау қ ұ рылу қ озғ алыстарына ұ шырағ анда болатын қ ысымдық метаморфизм; 4) гидратометаморфизм — су ерітінділерінід ә серінен болатын метаморфизм.
|
|||
|