Еңбекке баулу 7 страница

Табиғ и материалдар, композиция туралы білімдерін кең ейту. Шеберден ү йренеміз

Оқ ушыларды табиғ аттан алынатын табиғ и материал тү рімен таныстыру.
Ө сімдік дә ндерінен бұ йымдар жасауды, ә р тү рлі пішіндік композиция қ ұ растыруды мең герту.
Табиғ и материалмен жұ мыс жасау кезінде қ ауіпсіздік ережесімен таныстыру.
Кө рнекілігі: табиғ и материалдар, дә ндер, интерактивті тақ та. қ айшы, желім, сым темір, ермексаз, ү лгілер.
Ә дісі: жаң а сабақ, тү сіндіру, талдау

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану

Табиғ и материалдардан жасалғ ан бұ йымдардың бө лшектерін жапсыру, біріктіру ү шін ермексаз, тіс тазалағ ыш, аылшын тү йреуішін пайдаланамыз.
Табиғ и материалдардан композиция қ ұ растырамыз.

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Топтық тапсырма
I топ
Қ ұ мыраны ә шекейлеу
ермексаз, моншақ,
жеміс сү йектері
Қ ұ стар туралы не білеміз?
II топ
Кірпі жасау
шемішке дә ні, ермексаз

Жұ мысты аяқ тау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Табиғ ат таң ғ ажайыптары. Табиғ ат ә лемінен заттар ә леміне

1. Оқ ушылардың ең бек пә нінен алғ ан білімдерін жинақ тап, қ орытындылау. 2. Оқ ушыларғ а ә ртү рлі сұ рақ тар беру арқ ылы ең бек пә ні бойынша білімдерін, шығ армашылық қ абілетін, дү ниетанымдығ ын дамыту.
3. Оқ ушыларды шапшаң дық қ а, тез ойланып жә не ө з ойын толық ә рі еркін жеткізуге тә рбиелеу.
Сабақ тың тү рі: Сыныптан тыс сабақ
Кө рнекіліктер: Интерактивті тақ та, қ ызық ты сұ рақ тар салынғ ан конверттер

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Қ ызығ ушылық ты ояту

Басталғ ан мақ ал - мә телді ойыншы аяқ тайды, ә рбір дұ рыс жауапты табу
Жылқ ыда ө т жоқ, ………………..... ……(Қ ұ ста сү т жоқ )
Сулы жер - …………………………...... …. (Нулы жер).
Тау бұ лағ ымен кө рікті, ………………. (Бұ лақ қ ұ рағ ымен кө рікті)
Қ ораң да малың болсын, ……………. (Кө шең де талың болсын)
Дә рі шө птен шығ ады, ………………. (Дана кө птен шығ ады)
Дала кө ркі мал, ……………………………(Ө зен кө ркі - тал)
Ағ аш ексең аялап, …………………….. (Басында болар саябақ )
Ағ аш кө ркі - жапырақ, ……………….. (Адам кө ркі - шү берек)
Қ ұ ты кеткен жердің, ……………………. (Қ ұ сы кетер)

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Ұ нағ ан бұ йымды жасау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Сабаннан кө ркем қ ұ растыру. Сабаннан панно жасау

1. ) Оқ ушыларды қ олданбалы ө нер тү рлерімен таныстырып сурет жасауды ү йрету жә не олардың жеке басының қ абілетіне байланысты шеберлігін арттыру.
2. ) Оқ ушыларды қ олданбалы ө нер туралы білімдерін байытып, оларды ең бек сабағ ына қ ызық тырып, ең бекке
деген ынтасын арттыру жә не олардың ой – қ иялдарын дамыту.
3. ) Оқ ушыларды ә р тү рлі халық ө нерін бағ алауғ а, сыйлауғ а, жұ мысты таза, ұ қ ыпты істеуге тә рбиелеу.
Сабақ тың тү рі: жаң а дағ ды мен ептілік мең геру
Сабақ та қ олданатын ә дістер:
Сабақ қ ұ рал – жабдығ ы: - сабаннан жасалғ ан суреттер

Тақ тада жазылғ ан:

 « Ө нер тү рі елде мол,
Ө нім сыры жерде мол».
« Ө нерлінің он саусағ ы тең,
Ө нерсіздің бір саусағ ы кем»

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану

Сабаннан сурет жасаудың технологиялық тізбесі
1. Сабанның бұ нақ тарын кесіп алады
2. Сабанның тақ ияларын 1 - 1, 5 суғ а қ айнатады
3. Қ айнатылғ ан таяқ тарды тіліп ү тіктейді
4. Таяқ шаларды ПВА қ олданып жұ қ а қ ағ азғ а желімдеп, қ айтадан ү тіктейді
5. Суретті ақ жә не тү сті қ ағ аздарғ а тү сіріп алады
Жұ мысқ а кірісер алдында қ ауіпсіздік жұ мыс ережелерін еске тү сіреді.
- қ айшыны қ алай беру керек?
- қ айшыны қ алай қ олданады?
- ү тікпен қ алай жұ мыс жасайды?
- жұ мыс орнын қ алай ұ йымдастыру керек?
- адам алдында қ айшы қ алай жату керек?

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Жұ мысты аяқ тау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Шиден жасалғ ан бұ йымдар. Шиден ыдыс қ ойғ ыш тоқ у

Білімділік: оқ ушыларғ а ши тоқ у ө нері, тоқ ылуы мен ө ң делуі туралы толық мағ лұ мат беру;
Дамытушылық: теориялық білімдерін сарамандық жұ мыста пайдалана білу, оқ ушыларды ө з бетінше ізденуге дағ дыландыру, олардың ой-ө рісін дамыту;
Тә рбиелік: ө з қ олымен ә сем бұ йым жасауғ а, ұ қ ыптылық қ а, ең бексү йгіштікке, іскерлікке тә рбиелеу.
Сабақ тың тү рі: аралас
Сабақ тың ә дісі: тү сіндіру, сұ рақ -жауап, ө з бетінше сарамандық жұ мыс.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану

Ши тоқ у (орау)— бұ рын жә не қ азіргі кезде қ азақ халқ ы мен Орта Азия халық тары арасында кең інен тарағ ан ө нер. Кү нделікті тұ рмыс пен шаруашылық қ ажеті ү шін тоқ ылғ ан ши қ азірге дейін кең інен пайдаланып келеді. Оны киіз ү йдің қ ұ рамдас бір бө лігі ретінде кереге сыртына тұ туғ а, сондай-ақ ү й ішіндегі ыдыс-аяқ, ошақ басын қ оршай қ оюғ а, киіз ү йдің есігіне ұ стауғ а, ә р тү рлі ү й шаруашылық мү ддесіне (мә селен, киіз басу жұ мыстарына, жаюлы киіз-сырмақ тың асты ылғ ал тартып, бү лінбеуі ү шін солардың астына тө сеуге, сонымен бірге қ ұ рт жаю, тары сү зу т. б. ) кең інен пайдаланылады.

Қ азақ халқ ының қ олө нері саласында ши тоқ у, оғ ан боялғ ан тү рлі-тү сті жү н орап, ө рнектеп безендіру ісі ғ асырлар бойы қ алыптасып келе жатқ ан ұ лттық ө нері болып табылады. Ши сырт кө рінісіне қ арай: ақ ши, ораулы ши, шым ши болып ү ш топқ а бө лінеді. Олардың ә рқ айсысы ө з орнымен ә р тү рлі мақ сатқ а пайдаланылады. Атап айтқ анда, қ абығ ынан тазартылғ ан аң ши ді кө бінесе қ ұ рт, ірімшік т. б. жаю ү шін қ олданылатын болса, ұ зына бойы ә р тү сті жү нмен немесе жібекпен оралғ ан шым ши киіз ү йдің сә нді жиһ аздарының бірі болып табылады. Ал ө н бойы тұ тас емес ә р жерінен аралатып оралғ ан шиді орама ши немесе ораулы ши деп ат айды. Бұ л да ши сияқ ты сә ндік жиһ аздарының бірі

Қ азақ тың ұ лттық қ олө нерінің ерекше бір тү рі — шым ши тоқ у. Шым ши тоқ уда, негізінен, оюдың композициялық қ ұ рылыстың маң ызы ерекше. Бұ л саладағ ы қ азақ шеберлерінің қ олданыл жү рген қ азіргі барлық ою тү рлері композициялық жағ ынан: жекелеген жә не тұ тас ою, бір беткей ұ зындық ою, екі жақ ты ұ зындық ою болып бө лінеді. Шым ши тоқ у ө нерінде кездесетін қ азақ оюларының ішіндегі жоғ арыдағ ы аталғ ан жекелеген жә не тұ тас ою формасын «шаршы ою» деп те атайды. Шым ши тоқ уда геометриялық ою элементтері ромбы, тө рт бұ рыш, шаршыдағ ы жұ лдыз, ү ш бұ рыш, кө п бұ рышты немесе сү йірлі бұ рыштанып келген крест тә різді болып келеді.

Ө рнектеп ши тоқ у ө нерін де қ азақ шеберлері қ олданғ ан. Олардың ши бетіне салғ ан тү рлері «жү зіктеу» деп аталады. Алты шаршылан кейін, оның екі жағ ынан шыбық ши, одан кейін алақ ан ши жалғ асады. Алақ ан шиге тү р салынбайды. Кө шіп-қ онғ анда тү р салынғ ан жағ ы тү тіліп, тез тозып қ алмау ү шін алақ ан ши шым шидің екі жағ ынан салынады. Кереге сыртынан бір босағ адан екінші босағ ағ а дейін иінді айналдыра тұ тулы — ши ұ стау деп атайды. Ши тарту, оны артып орау, жү н орап тоқ у — ауыл азаматтарының бә ріне ортақ жұ мыстар. Жалпы ши тоқ у ө нерімен кең тү рде ә йелдер айналысқ ан, осы ө нерді білетін шеберлер шидең ө здеріне керекті кү нделікті тұ рмысқ а пайдаланатын заттарды тоқ ып алғ ан. Ал шиді тарту, оны кө лікке тиеп, тү сіру ауыр жұ мыстарын ер азаматтар атқ арғ ан. Тоқ ылатын шилі мал баспағ ан жерден ши ө сіп жетілген кезінде тартып (суырып) алады. Шиді таң ертең немесе жаң бырдан кейін тартады, мұ ндай кезде шидің тү бі жібіп суырылғ ыш болады. Тартып ә келген шидің бә рі тү гелдей тоқ уғ а жарамайды, сондық тан олардың жарамдысын іріктеп алады, қ абығ ын аршиды, содан кейін кө лең ке жерге қ ойып келтіреді.

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

• Ши дегеніміз не?
• Шиді не ү шін пайдаланады?
• Шидің неше тү рін білесің дер?
• Ши сырт кө рінісіне қ арай нешеге бө лінеді?
• Шиді қ ай кезде тартады?

Ши туралы оқ у

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Кепкен ө сімдіктерден гү л шоғ ын қ ұ растыру

Мақ саты: Оқ ушыларғ а кепкен ө сімдіктер туралы тү сінік беру. Білімін, ой – ө рісін дамыту. Ең бексү йгіштікке тә рбиелеу.

Сабақ тың тү рі: жаң а білімдерді мең геру сабағ ы. Кө рнекілігі: Суреттер, кепкен ө сімдіктер. Ә дісі: тү сіндіру, ә ң гімелеу.

Қ олдарың ды кө терің дер – бір дейік.

Кө п отырып, қ атты шаршап жү рмейік.

Қ олды создық, басты бұ рдық – екі деп,

Қ озғ алыспен ә рбір адам жетіледі.

Алғ а, артқ а қ арадық та – ү ш дедік.

Тағ ы жаң а жаттығ улар істедік.

Тү сірейік қ олды тө рт пен бесті айтып,

Отырайық кө ң ілді енді марқ айтып.

/Б. Бө рiбаев/

Секіреміз топ-топ,

Шапалақ тап кө п-кө п.

Иiлемiз оң ғ а қ арай бiр, екi, ү ш,

Иiлемiз солғ а қ арай бiр, екi, ү ш.

Ә р атаның ө з ұ лы бар,

Ә р бұ таның ө з гү лі бар.

 Ә р гү лдің исі басқ а,

 Ә р жердің жынысы басқ а.

Бір гү л толып ашылады,

Бір гү л солып ашылады.

 Гү л ашылмай бұ лбұ л сайрамас.

Гү лді гү л деме егер сабағ ы болмаса.

Гү лдің тоны қ ырық жамау, бірақ исі бар.

Гү л қ айда болса кө белек сонда.

 Гү л ө мір қ ызығ ы.

Гү л ө ссе жердің кө ркі,

Қ ыз ө ссе елдің кө ркі.

Жұ мысты аяқ тау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Сымнан қ ұ растыру (биші қ ыздар). Силуэтті жасау технологиясы

Мақ саты: Оқ ушыларғ а биші қ ыздар жасап ү йрету. Білімін, ой-ө рісін дамыту, ұ қ ыптылық қ а тә рбиелеу.

Сабақ тың типі: жаң а білімдерді мең геру сабағ ы. Кө рнекілігі: суреттер.

Ә дісі: тү сіндіру, ә ң гімелеу.

Қ оң ырау біздің сиқ ырлы,

Сың ғ ырлап тағ ы ә н салды.

Шақ ырды тү ріп ұ йқ ың ды,

Шең берге тұ р, – деп баршаң ды!

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану

1. Ө лшемі 400 мм сым дайындаманы, қ алың қ ағ аздан 30х60 мм ү лгі мен бұ йымды ө лшеп пішетін ү лгіні дайындаймыз ( 1 сурет).

2. Схема бойынша (2-сурет) сымнан денесін, қ олдарын, аяқ тарын жасаймыз: а) ө лшеуіш ү лгі (1-сурет) бойынша мойнына қ ажет сымды ө лшеп аламыз да, екі қ абатталғ ан сымды солғ а қ арай 2-3 рет бұ раймыз (одан ә рі де осы бағ ыт ұ сталады, ә йтпесе сым жазылып кетіп, бұ йым шық пай қ алады); б) бұ дан соң ө лшеуіш ү лгі бойынша қ олын ө лшеп алып, тағ ы да сым темірді солғ а қ арай екі рет бұ раймыз; в) ө лшеуіш ү лгі бойынша денесін ө лшеп алып, сымды солғ а қ арай екі рет бұ раймыз.

Осылайша мойын мен қ олды, қ ол мен денені, дене мен аяқ ты біріктіретін орын анық талады. Г) схема бойынша қ ол, дене жә не аяқ қ а арналғ ан бө ліктерді сымнан иіп жасап, фигураның негізін шығ арып аламыз. Қ олының ұ шына – 5 мм, табанына – 8 мм қ алдырамыз; ғ ) дайын болғ ан фигураны тұ ғ ырғ а бекітеді; д) бұ йымның кө ркем безендірілуі: алдымен басын ө ң дейді. Бастың екі жартысын ішкі жағ ынан желімдеп, мойынғ а қ ондырады

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

 Сымнан қ ұ рмақ қ ұ растыру сенің қ иялың ның ұ шқ ырлығ ына негізделеді. Кейіпкердің қ андай болуы ө зің е байланысты. Ә рине, сымды, ию, қ абаттау, орауды ү йреніп жаттығ амыз, ал бұ л оң ай емес. Кейіпкерлерді қ озғ алыстағ ы қ алпына (билейтін, секіретін) бейнелеуді ү йренеміз.

Мазмұ ндау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.