Еңбекке баулу 4 страница

Қ ұ рақ жылан жасау

Білімділік: жапсырма қ алта мен бү рмелі қ алтаны тігу технологиясын, тігіс тү рлерін ү йрену.

Тә рбиелік: жапсырма қ алтаның орындалуы арқ ылы оқ ушылардың шеберлігін шың дау мақ сатында тә рбиелеу.

Дамытушылық: оқ ушы бойында икемділік пен қ ос тігістерді орындау арқ ылы іскерлікті дамыту.

Пә наралық байланыс: математика: тігіс адымы, бө ліктерді қ осуда жиектерін есептеп қ алдыру мақ сатында шб: N1: 1 сызғ ыш пайдаланылады Сурет: қ алта, киім бө ліктерін эстетикалық талғ амғ а сай тү с таң дап, қ иып қ осып тігу.

Ә діс-тә сілдері: сұ рақ -жауап, баяндау

Сабақ тың кө рнекілігі: Оқ улық, мата, ине, жіп, буклеттер, карточкалар, оймақ, қ айшы, сантиметрлік таспа, бұ рыштық, тігін боры

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану - Кө ркем ең бек тақ ырыбы неше сағ атқ а берілген?

- Кө ркем ең бек тақ ырыбының неше сағ атын ө ттік жә не қ андай тақ ырыптарғ а тоқ талдық?

- Матамен жұ мыс туралы не білесің?

- Матамен жұ мыс кезінде қ ажет қ ұ рал-жабдық тарды атап бер.

- Мата қ иындыларынан сү лгіше қ алай жасалады?

- Қ ұ рақ ө рнек қ ұ растыру дегеніміз не?

- Қ ұ рақ жылан жасауды қ алай қ ұ растырамыз?

«Кім тапқ ыр? » ойыны. Жұ мбақ тар шешу.

1. Киімдегі қ уыс, ұ сақ тү йекке ыдыс. (қ алта)

2. Сырты тегіс, іші егіз. (тон)

3. Бір шұ ң қ ыр, бір шұ ң қ ырда қ ырық шұ ң қ ыр. (оймақ )

4. Жіпсіз жү рмейді, жү рген жерін тү йрейді. (ине)

5. Тоқ қ а тисе мұ рты ұ зын

Табанымен жазық

Киімдердің қ ыртысын

Береді тез жазып. (ү тік)

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Жұ мысты аяқ тау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Тігіс тү рлерін пайдаланып ә р тү рлі бұ йымдар тігу

а)білімділігі: оқ ушыларғ а қ ол тігіс тү рлерімен таныстыру, тігуді ү йрету, тігістің тү рлерін тігуге жаттық тыру;
ә )тә рбиелілігі: ұ қ ыптылық қ а, іскерлікке, шыдамдылық қ а баулу;
б) дамытушылығ ы: қ ол тігіс тү рлерін тұ рмыста қ олдана білуге, тиімді пайдалануғ а ү йрету, қ ызығ ушылық тарын дамыту.
Сабақ тың тү рі: жаң а сабақ
Сабақ тың ә дісі: тү сіндіру, сұ рақ -жауап, ойын, сарамандық жұ мыс
Сабақ тың кө рнекілігі: слайд, қ ол тігіс тү рлерінің суреттері
Сабақ тың қ ұ рал-жабдық тары: ине, жіп, қ айшы, мата

а) Сә лемдесу
ә ) Сабақ қ а дайындық, оқ ушыларды тү гендеу
б) Оқ ушыларды топқ а бө лу
2. Сабақ қ а дайындық.
1, 2, 3
Бойғ а жинап кү ш
Жалқ аулық ты тастаймыз
Жаң а сабақ бастаймыз.

3. Ү й тапсырмасын тексеру
1. Маталардың қ андай тү рлерін білесің дер?
2. Маталардың қ асиеттері мен ерекшеліктері қ андай?
3. Кез-келген бұ йым тігу ү шін матаны қ алай таң даймыз?

4. Жаң а сабақ
Ой қ озғ ау (жұ мбақ ты шешу)
Кірш – кірш етеді
Ішіне кіріп кетеді
(ине)
Бір тышқ анда екі қ ұ йрық
(ине мен жіп)
Кіріспе сө з.
Кө ктеу, жө рмеу, тепшу
Қ иғ аш сә ндік
Ілмек тігіс
Таң дай тігіс, тү йін тігі
Қ айып тігу, тү гу тігіс тышқ ан із тігіс, шалық торлау.

Қ азіргі кезде қ олмен іс тігетін тігіншілерді ө те сирек кездестіреміз. Ө йткені олардың орнын тігін машиналары алмастырады. Алайда бұ йымның бө лшектерін уақ ытша біріктіруге жә не ә шекейлеп, кө ркемдеу ү шін, сондай-ақ тігін машинасымен орындалуы қ иын жағ дайлар болғ ан кезде қ ол тігістерді қ олданылады. Қ ол мен іс тігушінің негізгі қ ұ ралдарына ине, жіп, қ айшы, оймақ жатады.
Кез келген бұ йым тігу ү шін матаның қ алың дығ ына қ арай қ ол инесі мен жіпті дұ рыс таң дау қ ажет.
Қ иғ аш сә ндік. Бө лшектерді уақ ытша бекіту ү шін қ олданады. Тігіс солдан оң ғ а қ арай орындалады.
Айқ ас тігіс. Ине матаның теріс бетінен тік, ал оң бетінен қ иғ аш шаншылады, ине шаншымның арақ ашық тық тары 1 мм шамасында болады. Тігіс солдан оң ғ а қ арай, келесі тігіс солдан оң ғ а қ арай айқ асады.
Ілмек тігіс матаның шеті сетінемес ү шін жә не тү ймелікті торлау ү шін қ олданады. Тігісті солдан оң ғ а, оң нан солғ а қ арай да орындауғ а болады. Тігістің арақ ашық тығ ы мен биіктігі матаның қ алың дығ ына байланысты. Бұ л тігістің ине шаншымдары тігінен тү седі.

5. Сарамандық жұ мыс.
Қ ауіпсіздік ережесі.
Инемен жұ мыс жасағ анда, инені аузың а салма.
Ине жерге тү сіп кеткенде мұ ғ алімге ескертіп, мұ ғ алімнің кө мегімен ал.
Қ айшыны досың а сілкілемей бер.
Тігіс тү рлерін матағ а орындап, альбомғ а желімдеу.

6. Сергіту сә ті
7. Жаң а сабақ ты бекіту. «Бақ ытты сә т» ойыны
1-гейм. «Бой сергіту» топтарғ а 3 сұ рақ тан беріліп оларды талдауғ а 3 минут бө лінеді. Топтардың бір ө кілі жауап береді.
Тапсырма:
1. Қ азіргі кездегі қ олмен іс тігетін тігіншілер туралы айту?

2. Қ ол іс тігушінің негізгі қ ұ ралдарына нелер жатады?
3. Кез-келген бұ йымды тігу ү шін нені дұ рыс таң дай білу қ ажет?
4. Тігістің тү рлерін ата?
5. Матаның шеті сетінеп кетпес ү шін қ андай тігіс қ олданылады? (ілмек)
6. Бө лшектерді уақ ытша бекіту ү шін қ олданылатын тігіс? (қ иғ аш тігіс)
2-гейм. «Сандық тан шық қ ан бас қ атырғ ырлар» топ мү шелері сандық тан нө мірлері конфет алып шығ ады. Мұ ғ алім ә р нө мірге жұ мбақ немесе сұ рақ оқ иды. Ө з ішінде талқ ылағ ан соң, топ капитандары жауап береді.
Тапсырма:
2-нө мір.
Жұ мбақ.
Қ ылыштасты ағ айынды екі батыр
Кескілесті екеуі шатыр-шұ тыр
Аағ айынды екеуінің кескілесі
Тігіншіге пайдасын тигізіп жатыр. (қ айшы)
4-нө мір.
Жұ мбақ
Жү рген сайын жү йрігім
Қ ысқ артады қ ұ йрығ ын (ине)
3-нө мір.
Мазмұ нына қ арай мақ ал-мә телді жалғ астыру.
1. Жіп жің ішке (жерінен) ү зіледі
2. Жіптің ұ зыны жақ сы
Сө здің (қ ысқ асы) жақ сы
5-нө мір.
Мазмұ нына қ арай мақ ал-мә телді жалғ астыру
1. Тігінші кем істейді
(Ү тік) тегістейді
2. ү йренгенің (ө зің е) қ ұ т
Істегенің елің е қ ұ т
3-гейм. «Кө семдікке ұ мтылу» сұ рақ тарына барлық ойыншылар жауап береді. Ең кө п дұ рыс жауап берген топ ұ тады.
1. Қ андай тігіс тү рлерін білесің?
2. Іс тігу ү шін қ андай қ ұ ралдар қ ажет?
3. Ине не ү шін қ ажет?
4. Мата тү рлерін ата?
5. Қ иғ аш тігіс қ алай орындалады?
8. Ү йге тапсырма беру.
Тігіс тү рлерін жаттау. Қ ол тігіс тү рлерін тігіп қ олдарын жаттық тыру.

Жұ мысты аяқ тау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Самокаттан велосипедке дейінгі мағ лұ маттар. «Лего» (металл) қ ұ растырғ ыш бө лшектерінен ойыншық тар қ ұ растыру

Білімділік мақ саты: Оқ ушыларғ а “Лего” ойыншық тарын қ ұ растырып ү йрету.
Дамытушылық мақ саты: Оқ ушылардың ойлау есте сақ тау қ абілеттерін дамыту.
Тә рбиелік мақ саты: Ең бексү йгіштікке, ұ қ ыптылық қ а, шыдамдылық қ а тә рбиелеу.
Сабақ тү рі: Ойын сабақ
Ә дісі: Ой - қ озғ ау, тү сіндіру, топпен жұ мыс, қ ұ растыру.
Типі: Жаң а білімді мең герту.
Кө рнекілігі: Плакаттар, “лего” ойыншық тү рлері.

ІІ. Ү й тапсырмасын сұ рау.
1. Мозаика дегеніміз не?
2. Біз ө ткен сабақ та неден мозаика жасадық?
3. Техникалық қ ұ растыру дегеніміз не?
4. Ә ткеншекті қ ұ растыру ү шін бізге не керек?
ІІІ. Ү й тапсырмасын бекіту:
Техникалық қ ұ растыру дегеніміз жеке бө ліктерді бір - біріне біріктіру арқ ылы ә р тү рлі бұ йымдар жасау..
ІҮ. Жаң а сабақ:
1. Тақ ырыппен таныстыру
2. Мағ ынаны тану.
- Балалар тақ тадағ ы суретке назар аударайық
- Не кө ріп отырмыз?
-....................
- Қ андай машина?
-.........................
- Мінекей балалар біз суретте “Лего” жең іл ойыншық машинасын кө рдік.
“Лего” дегеніміз жең іл деген мағ наны білдіреді.
- Ал енді, екінші суретке назар аударайық
- Не кө ріп отырмыз?
-......................................
- Бұ л суретте жең іл ойыншық машинаның бө лшектерін кө ріп отырмыз.
- Егер біз сол бө ліктерді суретке қ арап отырып қ ұ растырсақ не шығ ады?
- Машина жасап қ ұ растыруғ а болады..
- Міне балалар ә р тү рлі “лего”бө лшектерінен машина тү рлерін, ұ шақ, ү й жиһ аздарын, қ ұ растыруғ а болады.
- Ендеше қ азір біз”лего”бө лшектерінен ойыншық тар қ ұ растырып ү йренейік
Сергіту сә ті:
Сағ аттың тіліндей иіліп оң ғ а бір,
Сағ аттың тіліндей иіліп солғ а бір.
Оң аяқ, сол аяқ,
Отыру оң ай - ақ
Топпен жұ мыс
“Лего” бө лшектерінен ө з ойымыздан ойыншық тар қ ұ растырамыз.
І - топ
ІІ - топ
ІІІ – топ
Оқ ушыларды қ адағ алап кө мек беру, мадақ тау қ орытындылау.
Ой - қ орыту: Сұ рақ тар қ ою арқ ылы пікірлесу.
1. Ал енді балалар біз “лего” бө лшектерден, не қ ұ растырдық?
2. Қ иындық болды ма?

Ү йрену, аяқ тау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Ұ шу аппаратын жетілдіру тарихынан. Ұ шақ тар туралы қ ысқ аша мағ лұ мат. Ұ шақ қ ұ растырып ү йренейік

А) білімділік: Оқ ушыларғ а ұ шақ жайлы мағ лұ мат беріп, оның қ ұ рылысын қ ағ аздан жасау жолдарымен таныстыру.

Ә ) тә рбиелік: Эстетикалық талғ амын арттыру, ұ қ ыптылық қ а, тиянақ тылық қ а, тазалық қ а тә рбиелеу

Б) дамытушылық: Оқ ушылардың икемділігін, іскерлігін, шеберлігін дамыта тү су, ө з бетімен жұ мыс істеуге ү йрету.

Сабақ тың типі: Білімді, іскерлікті, дағ дыны жетілдіру

Сабақ тың тү рі: Жаң а сабақ.

Сабақ тың ә дісі: Тү сіндіірме, сұ рақ - жауап ә дісі, ойын.

Пә н аралық байланыс: Бейнелеу, ана тілі

Сабақ тың кө рнекілігі: Суреттер, ребус, ұ шақ билеті, инсерт стратегиясы.

Қ ажетті қ ұ рал –жабдық тар: Қ атырма қ ағ аз, желім, қ айшы, сызғ ыш.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Ребус арқ ылы сабақ тың тақ ырыбын ашу.

Кез келген басқ а кө лік тү рлеріне қ арағ анда, ұ шақ ә лде қ айда жылдам қ озғ алады. Ұ шақ тың қ анаттары оны ауағ а кө тереді. 1903 жылы ұ шақ кө кке кө терілді. Ол тоғ ыз қ абатты ү й биіктігіне дейін кө теріліп, ұ шу 12-секундқ а созылды. Ұ шақ тар жолаушылар таситын жә не жү к таситын болып екіге бө лінеді. Қ азіргі кезде олар он мың метрге жуық биіктікке кө теріле алады. Ең жылдам ұ шатын жолаушылар ұ шағ ы «Конкорд» деп аталады. Ол «Бойнкге» қ арағ анда екі есе жылдам ұ шады. Ұ шу мен қ онуғ а арналғ ан жол алаң ы бірнеше шақ ырымғ а жетеді. Ә рбір ұ шақ ұ шар алдында дайындық тан ө ткізіледі. Авиатехниктер ұ шақ тың жабдық тарын тексереді. Арнаулы жұ мысшылар оның іші-сыртын тазалап жанармай қ ұ яды. Ә уежай аумағ ында жолаушыларғ а автобустар қ ызмет етеді. Ұ шақ ты командир мен бортинженер басқ арады. Оларғ а компьютерлер кө мектеседі. Ұ шқ ыштар радио байланыс арқ ылы жермен сө йлесіп отырады. Ұ шақ та жолаушылар ү шін сапардың ойдағ ыдай ө туіне барлық жағ дай жасалғ ан.

1961 жылы 12 сә уірде тарихта тұ ң ғ ыш рет ғ арышқ а адам ұ шты. Ол Юрий Алексеевич Гагарин. 108 минут ішінде ол «Восток» ғ арыш кемесімен Жер шарын айнала сапар шекті жә не белгіленген ауданғ а келіп қ онды. Гагариннің ұ шуы адамның ғ арыш ә лемінде болуы жә не жұ мыс істеу мү мкіндігі барын кө рсетті.

Сендер мектепті бітіріп, денелерің ді шынық тырып, техника негіздерін мең гергеннен кейін егер қ аласаң дар, ө здерің де ғ арышкер бола аласың дар. Ғ арышкер Тоқ тар Ә убә кіров пен Талғ ат Мұ сабаев ағ аларың сияқ ты ең бек сү йгіш болып ө су керек. Ең бастысы жең іл техникалық заттарды ө здерің жасай білулерің керек.

Ең бек сү йгіштік – сендердің армандарың а апаратын жол. Егер ө здерің жасағ ан ұ шақ тың ү лгісі ә уеде бірнеше секунд ұ ша алса, мұ ның ө зі ү лкен жетістік.

Оқ ушылардың ұ шақ, ұ шқ ыш туралы білетін тақ пақ, жұ мбақ, нақ ыл сө здерін тың дау.

Жазира Ә бутә ліп Қ иялындай қ иыр кезген ақ ынның.

Ұ шып бара, ұ шып бара жатырмын,

«Қ ош! » деді де, қ ошеметтеп қ алды жер,

Қ ұ шағ ында жиырмасыншы ғ асырдың.

Дилназ Нышанбекова Кө ң іл дария, ойы аспан,

Асқ ар шың нан бойы асқ ан,

Ай, кү німен аспанның

Ә зілдескен, сырласқ ан,

Ұ шқ ыш болғ ым келеді!

Ақ ниет Сламбекова Мө лдір тұ нық кө к аспан,

Сол аспанғ а жарасқ ан,

Сомолеттей сұ ң қ армын.

Ұ шқ ан қ ұ спен таласқ ан,

Ұ шқ ыш болғ ым келеді!

Диас Базарбай Қ ұ стай Ұ шар

Қ анатты тұ лпар. (ұ шақ )

Жұ мыс алдында қ ауіпсіздік ережесін ескерту.

Қ ағ аздан ұ шақ жасату:

Сергіту сә ті: «Мен кү нмін» ойыны.

Сенімділікті арттыруғ а арналғ ан ойын.

Кү ннің суретін салып, ортасына «Мен кү нмін» деп жазып, оқ ушылар кү ннің ә р сә улесіне ө зінің жақ сы қ асиеттерін, жетістіктерін, ө нерін жазады. Неғ ұ рлым кү ннің сә улесі кө п болса, соғ ұ рлым балалардың да шапағ аты кө п болғ аны.

ІІІ Жаң а сабақ ты бекітемін: Ұ шақ билеттеріне жазылғ ан сұ рақ тар

1. Ұ шақ тың қ андай тү рлері болады?

2. Ұ шақ ты кімдер басқ арады?

3. Ең жылдам жолаушылар ұ шағ ы қ алай аталады?

4. Т. Ә убә кіров пен Т Мұ сабаев ағ аларың ды білесің дер ме? Олар кімдер?

5. Ғ арышкер болу ү шін не істеу керек?

6. 1961 жылы 12 сә уірде тұ ң ғ ыш рет ғ арышқ а кім ұ шты?

Оқ улық тағ ы тапсырмаларды орындау

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Металл қ ұ растырғ ыш бө лшектермен жұ мыс

Мақ саты: металл қ ұ растырғ ыштармен жұ мыс істеуді ү йрету; ой-ө рісін дамыту; шыдамдылық қ а баулу.

Кө рнекілігі: металл қ ұ растырғ ыш

Ә дісі: сұ рақ -жауап, ә ң гімелеу, тү сіндіру.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану

Жаң а сабақ.

Машиналармен басқ а бұ йымдарды кішірейтілген ү лгілерін модель (ү лгі) деп айтады. Оларды дайындау процесін модельдеу (ү лгілеу) дейді.

Жасайтын затқ а мұ қ ият қ арап зерттеу керек. Металл қ ұ растырғ ыштардың бө лшектерімен таныстыру, бекіту жолдарын ү йрету.

Оқ ушының ең бегі, мұ ғ алімнің кө мегі

Қ ұ растырғ ыштардан баланың еркі бойынша тө рт дө ң гелекті арба қ ұ растыру

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Жасап ү йрену

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

Бө лшектерді біріктіру тә сілдері. Ұ жымдық жұ мыс

а) Білімділік мақ саты: ағ аштардың тү рлерін, қ асиеттерін еске тү сіру. Ағ аштан жасалатын бұ йымдарды қ ұ растырудың ә діс - тә сілдерін ү йрету, мең герту. Жасалатын бұ йымның эскизін сызып, нұ сқ ау карта бойынша жұ мыс жасауғ а қ алыптастыру;
б) Дамытушылық мақ саты: ойлау, шығ армашылық қ абілетін, қ олө нерді дамыту. Сабақ тағ ы теориялық білімдерін практикалық іс - ә рекеттерге ұ штастырып, оны іс жү зінде пайдалану;
в) Тә рбиелік мақ саты: оқ ушыларды жауапкершілікке, жү йелі ең бекке, ө з бетінше жұ мыс жасауғ а ү йрету, эстетикалық жағ ынан дамығ ан жеке тұ лғ а тә рбиелеу.
Пә наралық байланыс: математика, сызу.
Сабақ тың тү рі:
Сабақ тың барысы: теориялық, сарамандық жұ мыстар.

Психологиялық дайындық

Біз балдырғ ан баламыз,

Қ ұ стай қ анат қ ағ амыз.

Дү ниені аралап,

Оқ ып білім аламыз.

Қ ызығ ушылық ты ояту

Мағ ынаны тану

- ағ аш бө лшектерін шегемен бекітудің артық шылығ ы неде?
- шеге қ андай материалдан жасалады жә не неліктен шегені қ иғ аш қ ағ ады?
- қ иғ аш қ ағ ады?
- ағ аштарды бұ рама шегемен бекітудің мә ні неде?
- бұ рама шегелердің тү рін ата?
- бұ рама шегелерді неге ағ ашқ а қ ағ ү ғ а болмайды?
- желім тү рлерін ата?
- желім сапасын қ алай анық тауғ а болады?

Орманда кірпі келеді,
Саң ырауқ ұ лақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қ айың астынан.
Біреуі терек қ асынан.
Қ анша олар болмақ есепте,
Тоқ ылғ ан салса себетке?

Бө лшектеуді шегемен қ ұ растырып бекіту кезінде белгілі ереже талаптары мұ қ ият орындалуы керек. Ағ аштарды орналасуына қ арай ә р тү рге бө лінеді (шетінен біріктіру жә не ортасынан біріктіру ә дістері).
Қ ұ растырып бекітудің шеге, бұ рама шеге жә не желімнің кө мегімен орналасады. Ө неркә сіпте шегелерді ә р тү рлі қ алың дық та, ә р тү рлі ұ зындық та шығ арады.
Шегені біріктіріп бекітуде негізгі пайдаланатын қ ұ рал - балғ а болып табылады. Есте болатын бір жағ дай ылғ ал ағ ашқ а қ арағ анда, кепкен ағ аштың қ ақ айырылып кетуі мү мкін.
Бұ рама шегемен қ ұ растырып бекіту анағ ұ рлым берік болады. Бұ рма шеге дегеніміз конус тә різдес металл дің гектер.
Бұ рама шегенің қ алпағ ында жалпақ бұ рауышқ а арналғ ан бір ғ ана кесік ойық ты немесе крест тү ріндегі ойығ ы болады. Осығ ан қ осымша бұ рама шегенің қ алпағ ында алты қ ырлы кілтке тү рі де кездеседі. Бұ рама шегелердің қ алпағ ы жартылай дө ң гелек елеусіз жә не жартылай елеусіз болып бө лінеді. ағ аштарды қ ұ растыру кезінде бұ рама шегелерді ұ рып қ ағ уғ а болмайды. ағ аш бө лшектерді желімдеу арқ ылы қ ұ растырып бекітудің басқ аша бекіту тү рлерінен бірқ атар артық шылық тары бар.

Оқ у, ү йрену

Оқ ыту ү шін бағ алау жә не оқ уды бағ алау

© helpiks.su При использовании или копировании материалов прямая ссылка на сайт обязательна.