Емтихан жұмысының сипаттамасы

Емтихан жұ мысының сипаттамасы

Жазбаша емтихан жұ мысы – эссе.

Уақ ыты: 180 минут.

Оқ ушылар берілген тақ ырыптардың ішінен 1-еуін таң дайды. Жазылғ анэссе жұ мысыжалпы 20 балмен бағ аланады. Оқ ушылар ө здері таң дағ ан тақ ырып бойынша эссе кө лемі 200 – 250сө з болса, қ азақ ә дебиетінен терең детілген сыныптарда 250 – 300 сө зден тұ ратын эссе жазады. Оқ ушылар шимай парақ ты қ олдана алады. Шимай парақ ты оқ ушы жұ мыспен бірге тапсырады, бірақ тексерілмейді. Емтихан уақ ытында ә дебиет хрестоматиясы, тақ ырыпқ а қ атысты кө ркем ә дебиеттер, мақ ал-мә тел, қ анатты сө здер кітаптары аудиторияғ а қ ойылады.

Емтиханда жазылатын эссе тү рі: академиялық

Қ орытынды аттестаттау емтихан болғ андық тан, жазба жұ мысы академиялық эссе тү рі бойынша жазылады. Академиялық эссе ұ зақ жә не қ ысқ а мерзімді қ амтиды.

Зерттеу жұ мыстарына ұ зақ мерзімді академиялық эссе тә н. Ұ зақ мерзімді академиялық эссеге кең ейтілген эссе тү рі жатады. Оқ ушы қ ызығ ушылығ ымен таң дап алғ ан тақ ырыбына зерттеу жү ргізеді. Зерттеу 1- 1, 5 жыл мө лшерін қ амтуы мү мкін.

Қ ысқ а мерзімді академиялық эссе білім алушының оқ ығ ан, талдағ ан, сараптағ ан білімін бағ алау ү шін беріледі. Қ ысқ а мерзімді академиялық эссе емтиханғ а бө лінген уақ ытта орындалады. Академиялық эссе кез келген пә ндер: жаратылыс, гуманитарлық, тіл, ә дебиет бойынша жазылады. Ә р пә н функционалдық міндетіне сә йкес білім алушының білім нә тижесін бағ алауғ а бағ ыттайды. Ана тілі мен ә дебиеті пә ндерінің қ орытынды аттестаттау емтиханында ә деби эссе жазады.

Ә деби эссе – эссе тү рлерінің ішіндегі ең кү рделісі. Ол жазылу мақ сатына қ арай ә деби-талдау эссе, ә деби-сыни эссе, ә деби-синтез эссе, ә деби-дә лелдеме эссе, ә деби-салыстырмалы эссе, ә деби-шығ армашыл эссе болып бө лінеді. Ә деби эссенің ә рбір тү рінің жазу ә дістері бар. Ә деби-талдау эссені туындығ а талдау жасай отырып жазады. Ә деби-сыни эсседе автор кө зқ арасына, автор бейнесіне, автор ү лесіне сыни кө зқ арасын, пікірін білдіріп жазады. Ә деби-синтез эсседе бір тақ ырыптың бірнеше туындыдағ ы кө рінісін талдай келе, шешім шығ арады. Шешіміне талдау жү ргізе отырып, қ орытындығ а келеді. Ә деби-дә лелдеме эсседе ұ станымын кө рсете отырып, аргументтер арқ ылы дә лелдеп жазады. Ә деби-салыстырмалы эсседе туындыны басқ а туындымен жә не сол туындыдағ ы кейіпкерлерді, оқ иғ а жайларын салыстыра отырып, талдап жазады. Ә деби-шығ армашыл эсседе ә деби туындыдағ ы оқ иғ аны ө з шығ армашылығ ымен оқ иғ а тудырып жә не кейіпкер рө ліне еніп немесе оқ иғ а уақ ытына, мекеніне тү сіп, сезімін, ойын, жай-кү йін баяндап, сипаттап, суреттеп жазады.

Ә деби эссенің ә р тү рінің мақ саты, жазылу ерекшеліктері бар. Мақ сат, жазылу ерекшеліктері эссе тақ ырыптары арқ ылы айқ ындалады. Мысалы,

· «М. Ә уезовтің «Кө ксерек» повесіндегі тосын жә не қ атыгез эмоцияларды автордың оқ ырманына жеткізу тә сілдерін талдап жаз». Ә деби-талдау эссе автордың тосын жә неқ атыгез эмоцияларды жеткізу ү шін қ олданғ ан тә сілдерін тауып, талдап жазылады.

· «М. Ә уезов «Кө ксерек» повесіндегі тосын жә не қ атыгез эмоцияларды оқ ырманына қ аншалық ты ә серлі жеткізе алды? » Ә деби-сыни эссе автордың тіл шеберлігіне сыни бағ асын бере отырып жазылады.

· «Тосын жә не қ атыгез эмоциялар: М. Ә уезовтің «Кө ксерек» повесі жә не ә лемдік ә дебиетте». Ә деби-синтез эсседе бірнеше туындылардағ ы тосын жә не қ атігез эмоциялардың берілуін талдай келе, ө зіндік бағ асын шығ арады. Ө зіндік кө зқ арасы тұ рғ ысынан шығ арылғ ан бағ асына талдау жү ргізеді.

· М. Ә уезовтің «Кө ксерек» повесіндегі тосын жә не қ атыгез эмоциялар оқ ырман психологиясына кері ә сер ете ме? Ә деби-дә лелдеме эсседе білім алушы ө з позициясын/ұ станымын/ танытады. Позициясын аргументтер арқ ылы дә лелдеп жазады. Аргумент келтіруде М. Ә уезовтің «Кө ксерек» повесімен ғ ана шектелмей, неғ ұ рлым ө зге дереккө здерден аргументтер келтірген сайын, соғ ұ рлым эссе бағ асы жоғ арылайды.

· «М. Ә уезовтің «Кө ксерек» повесіндегі Қ ұ рмашсың. Жоғ алып кеткен Кө ксеректі кү тпеген сә тте кездестірдің. Кө ксерек сағ ан қ арсы шауып, жараландың. Осы сә ттегі сезімің ді сипаттап жаз. Ә деби-шығ армашыл эссе жазуда Қ ұ рмаш рө ліне енеді, сезімін, жай-кү йін сипаттап жазады.

Эссе қ ұ рылымы

⇐ Предыдущая 123 4 5 6 7 8 9 Следующая ⇒