Тақырып 2. Ғылым қызметтері

Дә ріс мақ саты: қ азіргі замандағ ы ғ ылыми таным мағ ынасын жә не ролін анық таушы ретінде ғ ылым қ ызметтерін талдау.

Жоспар:

1. Ғ ылым қ ызметтері.

2. Ғ ылым жә не қ азіргі замандағ ы жаһ андық мә селелер.

3. Ғ ылым жә не қ азіргі білім беру жү йесі

Негізгі тү сініктер: ғ ылым қ ызметтері, жаһ андық мә селелер, білім беру жү йесі.

Ғ ылым қ ызметтері. Ғ ылымның маң ызды қ ызметі қ оршағ ан ортаның заң дылық тарын тү сіндіретін жә не ашуғ а мү мкіндік беретін шынайы білімді тудыру жә не кө бейту болып табылады. Бұ л қ ызметті танымдық, білім беру, технологиялық, адам ә рекетінің рационализациясы ж. т. б. секілді ө зара тығ ыз байланысқ ан жеке қ ызметтер арқ ылы нақ тылауғ а болады.

Қ азіргі замандағ ы ғ ылым жайлы оның адам жә не қ оғ ам ө мірінің басқ а да аумақ тарымен ара-қ атынасында орындайтын ә леуметтік қ ызметтердің ү ш тобын бө ліп қ арастыруғ а болады. Бұ л, біріншіден, мә дени-дү ниетанымдық, екіншіден, ғ ылымның тікелей ө ндіруші кү ш ретіндегі қ ызметі, ү шіншіден, ә леуметтік кү ш ретіндегі қ ызметі (ғ ылыми білімдер жә не тә сілдер қ азіргі таң да қ оғ амның даму барысында туындайтын сан алуан мә селелерді шешуде кең інен қ олданылады).

Ғ ылымның қ азіргі таң дағ ы жаһ андық мә селелерді шешудегі ә леуметтік кү ш ретіндегі қ ызметі ө те маң ызды.

Ғ ылым жә не қ азіргі жаһ андық мә селелер. Техногенды ө ркениет тудырғ ан адамзат ө мір сү ру қ аупіне ә келген жаһ андық мә селелердің арасынан ү ш басты мә селені алып қ арастыруғ а болады^{^[2]}^.

Алғ ашқ ысы - адамзаттың барлығ ын талқ андау қ аруының ү здіксіз ә мбебаптандырылуы жағ дайындағ ы тірі қ алу мә селесі. Қ азіргі заманның екінші мә селесі жаһ андық кө лемде экологиялық дағ дарыстың ұ лғ аюы. Ү шінші мә селе жатсыну ү рдісінің жан жақ ты жә не ө сіп келе жатқ ан жағ дайында адамның биоә леуметтік қ ұ рылым ретіндегі тұ лғ алық сипатын сақ тап қ алу қ ажеттілігі.

Ғ ылымның дамуы ғ ылым мен техниканың жетілмегенімен байланысты келең сіз нә тижелерге ә келеді деген кө зқ арас кең інен тарауда. Басқ а кө зқ арас бойынша, жаһ андық кө лемдегі негативты салдар - бұ л ғ ылыми жетістіктерді жауапсыз тұ рғ ыда пайдалану. Осығ ан байланысты ғ ылым философиясында ғ алымның тек теоретик емес, практик ретіндегі жауапкершілігі мә селесі қ ойылуда.

Қ азіргі ғ ылым философиясында ғ ылым феноменін жаң а мағ ынада тү сінуде қ ажеттілік туындап отыр, ғ ылымның ө мір сү руінің қ азіргі формасын бастапқ ымен немесе ғ ылымның идеясымен ара қ атынасын белгілеу қ ажеттілігі жатыр. Бұ л ғ ылымның қ ұ ндылық ты-мә ндік мазмұ нын, оның мақ сатын жә не мә нін талдауғ а ә келеді. Ғ ылым философтары ғ ылымды дә йек жә не идея ретіндегі осылардың арасындағ ы сә йкессіздікті ашық айтады.

Жаһ андық мә селелерді шешу ғ ылыми-техникалық дамудан бас тарту емес, оғ ан гуманисттік ө лшем беру, бұ л, ө з кезегінде гуманисттік бағ дарлар мен қ ұ ндылық тарды ендіретін ғ ылыми рационалдылық тың жаң а тү рінің келу мә селесін алғ а қ ояды.

Қ азіргі жаһ андық мә селелерді шешуде ғ ылым философтары мына мә селелерге кө ң іл аударғ анды жө н кө реді.

Ғ ылыми-техникалық прогресс жаһ андық мә селелердің пайда болуының кө зі болып табылғ андық тан, демек, осы мә селелерді шешу жолы тек техниканың ә мбебаптандырылуы негізінде мү мкін болады.

Жаһ андық мә селелердің ушығ уының негізгі себебінің бірі ретінде мә дениеттің дегуманизациясын айтуғ а болады, сондық тан дағ дарыстан шығ удың жолы гуманизмге толық тай қ айта келу, яғ ни адамның ө з болмысы ү шін жауапкершілігінің туындауынан басталады.

Жаһ андық мә селелер қ оғ ам мен табиғ ат ара-қ атынасының алауыздығ ы нә тижесінен болғ андық тан, жаһ андық мә селелерді шешу жаратылыс ғ ылымдарының жаң а жетістіктерін бірге қ осуды мү мкін етеді, бұ л техникалық прогресстың антропогенды нә тижелерін жоюғ а мү мкіндік туғ ызады.

Ғ ылым жә не қ азіргі білім беру жү йесі. Ғ ылым жә не қ азіргі білім беру жү йесіне келер болсақ, бір маң ызды мә селені есте сақ тау қ ажет - қ азіргі білім беру ү рдісінің негізінде ә лемнің ғ ылыми бейнесі жатыр жә не білім беру аумағ ы ғ ылыми апробацияланғ ан жә не ұ сынылғ ан ә дістемелерден қ ұ ралғ ан. Ғ ылым білім беру ү рдісіне бағ ытталғ ан ә сер етеді жә не білім беру қ ұ рылымының ө згеруін санкциялай алады, ө йткені оның барлық қ ұ рамдас бө лшектеріне таралғ ан: мақ саты, тә сілі, нә тижелері, принциптері, формалары жә ні ә дістері. Білім беру ү рдісі " бастапқ ы территория" ретінде алғ а шығ ады, дә л осы жерде индивид пенн ғ ылым қ ауышады.

Ғ ылым мен білім берудегі анағ ұ рлым жалпылық - адамзаттың келер ұ рпақ қ а білім жиынтығ ын трансляциялау арқ ылы адамзаттың тірі қ алуына бағ дар жасау.

⇐ Предыдущая 3 4 5 6 789 10 11 12 Следующая ⇒