ҚОРЫТЫНДЫ

Нарық тық экономика жағ дайында, болатын қ атал бә секелестік кү ресте, табыс пен кә сіпорынды сақ тап қ алудың басты факторы болып, кә сіпорынның қ аржылық жағ дайы мен қ аржылық нә тижесі саналады, ол ү шін осы аталғ ан жайдың мә ні туралы дер кезінде жә не сенімді ақ парат қ ажет. Тап осындай ақ параттың басым кө пшілігі бухгалтерлік есептің еншісіне тиетіндігіне дау жоқ. Сондық тан да, бухгалтерлік есепті кейде бизнестің қ аржылық тілі деп те атайды. Бұ л арада қ ажет ақ параттармен қ амтамасыз ету кө п жағ дайда, бухгалтерия қ ызметкерлеріне жү ктелетіндігі белгілі. Сонымен қ оса, олар есепті оң айлатуғ а, салық жү йесінің талаптарын орындауғ а, нормативтік актілерді қ атан сақ тауғ а, басшығ а берілетін мә ліметтердің дә л жә не анық болуына жауапты болып келеді.

Экономиканың барлық салаларындағ ы кә сіпорындардың иелері мен ең бек ұ жымдары шикізат пен материалдарды ұ қ ыпты жұ мсауғ а, ө ндіріс қ алдық тарын азайтуғ а, оның сапасын кө теруге, ө зіндік қ ұ нын тө мендетуге, қ оршағ ан ортаны сақ тауғ а мү дделі. Бұ л орайда шаруағ а қ ырсыздық пен қ арауғ а кә сіпорынның материалдық қ ұ ндылық тарын, ақ ша қ аражаттарын жә не басқ а ресурстарын заң сыз жә не тиімсіз жұ мсауғ а жә не тонауғ а қ арсы кү ресте бухгалтерлік есептің атқ арар рө лі ерекше. Борыштардың қ айтарылуының жинақ талғ ан кө рсеткіші айналымдылы ғ ы қ аржы болып табылады. Активтердің ө тімділік кө рсеткіштері, нақ ты ақ ша қ аражаттарының сипаттайтын жылдамдығ ы, яғ ни бұ л да, сол айналымдағ ы, активтер сапалық жә не ө тімділік кө рсеткіші оның айналымдылығ ы болуы мү мкін.

Осы орайда «Қ ысқ а мерзімді активтердің есебі мен аудитінің теориясы жә не тә жірибесі» атты дипломдық жұ мысты зерттеу барысында активтердің маң ыздылығ ын арттыру жә не оларды жетілдіру бағ ыттарын зерттей келе келесі тоқ тамдарғ а тоқ талдық.

Кез келген кә сіпорынның мақ саты – пайда табу десек қ ателеспейміз. Ал, пайда табу ү шін кә сіпорында кү нделікті жұ мыс істеліп, қ ызмет атқ арылып отыратыны белгілі. Осы орындалатын жұ мыстар мен атқ арылатын қ ызметтердің, яғ ни операциялардың орындалуы кә сіпорынның активтер баптарына тікелей байланысты.

Экономиканың қ ай саласында болмасын шаруашылық субьектілері мен ең бек ұ жымдары шикізат пен материалдарды ұ қ ыпты жұ мсауғ а, ө ндіріс қ алдық тарын азайтуғ а, ысырапты жоюғ а, ө зінің ө ндіріп шығ аратын ө німін халық аралық рынокта бә секелестікке жарамды етіп шығ аруғ а, ө ндірісін ұ лғ айтуғ а, ө німнің ө зіндік қ ұ нын азайтуғ а мү дделі. Бұ л орайда шаруашылық субьектілерінің материалдық қ ұ ндылық тарын, ақ ша қ аражаттарын, сондай – ақ басқ а да ресурстарын тиімсіз жұ мсауғ а қ арсы кү ресте бухгалтерлік есептің, қ аржылық есебінің маң ызы мен мә нін айрық ша атап ө туге болады.
«Бетон-А» компаниясында бухгалтерлік есептің, аудиттің, қ аржылық талдаудың негізгі ақ параттық базасы болатын бухгалтерлік баланс қ ағ идасына сә йкес қ ұ растырылып жә не компанияның бухгалтерлік балансы оның активінің, меншікті катиталы мен міндеттемелері мә ліметтерін ашып кө рсетті.
Тө лем қ абілеттілік, ө тімділік коэффициенттері халық аралық тә жірибе талабына жауап бере алады.

Нарық тық экономика жағ дайында экономикалық қ ызметтің жалпы экономикадағ ы негізгі буыны - кә сіпорын.

Сол ү шін Қ азақ стан Республикасының шаруашылық субъектілерінде қ аржылық жә не басқ ару есебінен алынатын есептік ақ параттын сапасы мен оларды жетілдіру ү шін жаң адан шығ ып жатқ ан қ ұ ралдарды пайдаланып, оны ә рі қ арай кең інен дамытып, толық қ анды, жан-жақ ты жұ мыстар жасалуы тиіс. Экономикалық ө сімді лайық ты дең гейін ұ стап тұ ру, бұ л елдің ә леуметтік қ ауіпсіздігінің мә селесі екенің естен шығ армағ анымыз жө н.

Зерттеу жұ мыстарында айналымдағ ы активтердің теориялық жә не ә дістемелік қ ырларын ашуғ а тырыстым.

Екінші бө лімде, талдау жұ мыстарын жү ргізе келе, «Бетон-А» ЖШС-нің баланс баптарына талдау жұ мыстары жү ргізілді. Біздің мысалдағ ы «Бетон-А» ЖШС қ ызметінде стратегиялық жоспар бар болғ анымен, ол ө з дә режесінде қ ызмет атқ армағ аны белгілі. Бұ л ө з кезегінде қ азақ стандық шаруашылық субъектілердің жаң а заман ағ ымына ілесе алмай келеді деген сө з.

Шаруашылық субъектінің кемелді де жарқ ын болашағ ы ү шін табысты басқ ару шешімдерін қ абылдау ү шін сапалы бухгалтерлік баланспен қ амтылуы тиіс. Ол сапаны қ амтамасыз ететін жоғ арыда қ ұ рлымдар, жү йелер ұ сынылды. Ә рбір пайдаланушы ө з кезегінде жағ дайды тү сіну ү шін шынйы ақ паратпен қ амтылуы тиіс. Мысалы инвесторлар ү шін стратегиялық даму жоспары, инвестициялық белсенділік, инвестициялық ө сім сияқ ы маң ызды ақ параттар кө рсетілу қ ажет.

Нарық конъюнктурасы ә рдайым ө згеріп отырады. Сондық тан кә сіпорындардың қ ысқ а мерзімді активтеріне деген сұ раныстары да тұ рақ сыз. Бірқ атар объективті себептерге қ арай (инфляция, ө ндіріс кө лемінің ө суі, клиент шоттарын тө леудегі кідірістер жә не т. б. ) кә сіпорында қ ысқ а мерзімді активтеріне деген уақ ытша қ осымша сұ раныстар туады. Бұ л сұ раныстарды тек ө з қ аржысынан жабу іс жү зінде мү мкін болмай қ алады. Сондық тан кә сіпорынның ө з есебінен жұ мыс істеуінің ү стемдігі екінші орынғ а ығ ысады. Мұ ндай жағ дайларда шаруашылық қ ызметтің қ аржылық қ амтамасыз етілуі қ арыз беретін кө здерді тартумен қ атар жү реді: банк жә не коммерциялық несилер, займдар, инвестициялық салық тық несие, кә сіпорын жұ мысшыларының қ ұ ралдарды пайдалану ө з қ ұ ралдарын пайдаланғ аннан анағ ұ рлым тиімді. Сондық тан қ ысқ а мерзімді активтерін тү зу процесін басқ арудың негізгі міндеті займды қ ұ ралдары тартудың тиімділігін қ амтамасыз ету болып табылады.

Қ аржысыз ешқ андай қ ызмет кө рсету жұ мысымен айналысу мү мкін емес екені белгілі. «Ақ ысы тө ленсе, барлығ ы жасалады». Бұ л ұ йғ арымғ а қ арсы ешқ андай уә ж айту мү мкін емес. Ақ ша айналымынсыз кү н кө ретін мекеме болмайды. Операциялардың барлығ ы дерлік ақ шамен есеп айырысу арқ ылы жү ргізіледі. Ал ақ ша арқ ылы есеп айырысу белгіле бір заң ғ а сә йкес жү ргізілуді қ ажет етеді. Біздің елімізде қ ызмет ететін кә сіпорындар есеп айырысу операцияларын Қ азақ стан Республикасының Ұ лттық банк мекемесі белгілеген ережелер мен тә ртіпке сә йкес жү ргізіледі. Қ азіргі таң да ақ шалар қ озғ алысын басқ ару қ аржы нарығ ының кү рделілігіне байланысты маң ызды мә селе болып отыр.

Бә секе қ абылеттілігі – кә сіпорындардың бү гінгі кү нінің талабына сай, алдағ ы уақ ыттарда дамуына қ ажетті қ ұ рал-жабдық тармен қ амтамасыз етілуін талап етеді.

Қ ысқ а мерзімді активтер мен олардың эквивалентін сұ рыптау компанияның ликвидті дә л бағ а беру ү шін керек. Ө ндіріс процесі барысында тү рлі негізгі рө лді активтер қ озғ алысының барлық кезең деріндегі есебі мен бақ ылауы, резервтерді пайдалану арқ ылы ө німнің ө зіндік қ ұ ның тө мендету мен пайданы ө сіру жолдарын жетілдіру қ ажеттігі туындап отыр. Кә сіпорындардағ ы пайданың артуы, ел экономикасының дамуына ә сер ететін бірден бір фактор, сондық тан да біздің жоғ арыда берген ұ сыныстарымыз жү зеге асырылса белгілі бір нә тижеге қ ол жеткіземіз деп ойлаймыз.

⇐ Предыдущая 2 3 4 5 6 7 8 91011 Следующая ⇒