Лекция 5. Мектепке дейінгі балалық шақтағы баланың жас ерекшелікының психологиялық ерекшеліктері

Мектепке дейінгі балалық шақ та (ү штен жеті жасқ а дейін) организмнің қ арқ ынды жетілуі жалғ аса тү седі. Жалпы осумен қ атар ткандар мен мү шелердің анатомиялық қ алыптасуы жә не функциялық жас ерекшелікы жү ріп жатады. Скелеттің сү йектеніп, бұ лшық еттердің сомдануының, тыныс алу, қ ан айналу мү шелеріпің жас ерекшелікының ү лкен маң ызы бар. Ми салмағ ы 1110 грамнан 1350 грамғ а дейін ө седі. Ү лкен ми сың арлары қ абық тарының реттегіш ролі мен оның ми қ абығ ы астындағ ы орталық тарды бақ ылауы арта тү седі. Шартты рефлекстердің пайда болу жылдамдығ ы артып, ә сіресе екінші сигнал жү йесі қ арқ ынды дамиды.

Осы айтылғ анның бә рі балалардың ойнаушы тобын мінез-қ ұ лық тың ә леуметтік тү рлері ү немі жобаланып жә не нағ айып отыратын қ айсібір ә леуметтік қ арым-қ атынастар мектебі деп тү сіну мү мкіндік береді. Ойнап жү ріп балалар адамдардың ынтыма тасу қ абілетін ү йренеді.

Ойын ү стінде бала шынайы затты ойыншық пен немесе кездейсоқ нә рсемен алмастыруғ а болатынын тез аң ғ арады. Шынайы заттарды алмастыруды бала ү лкендерден ү йренеді. Балдырғ ан тасты нан, таяқ шаны адам ретінде ауыстырып қ олдана алады. Ол бір затты екінші заттың орнына қ олданып қ ана қ оймай, зат, жануар, басқ а адамдар орнына ө зін де қ олданады. Мысалы, мылтық тан атып жібереді де ө лтірілген қ асқ ырдың орнына ө зі қ ұ лап тү седі, қ иялдағ ы тепловозды жү ргізеді ә рі ө зі тепловоз ретінде гү рілдеп, жылдамдық ала бастайды.

Мектепке дейінгі шақ та бала жемісті мақ саттарын (мұ нара жасау), қ оғ амдық пайдалы ең бек мотивтерін (сә билер ү шін жалауша жасау) ғ ана емес, сонымен қ оса ү йренген адамгершілік нормаларын басшылық қ а алады. Ол ез мінез-кұ лқ ын жақ сылық пен жамандық жө ніндегі ө з тү сінігіне бағ дарлап ұ йымдасдастыруғ а тырысады. Мотивтер сатысының жас ерекшелікына қ арай бала мотивтер тартысын басынан кешіріп, шешім қ абылдап, содан соң неғ ұ рлым жоғ ары мотив жолында ол шешімнен бас тарта бастайды. Мотивтер жү йесінде қ ай мотивтің жетекші болып келуі баланың жеке басын айқ ын сипаттап береді.

⇐ Предыдущая 5 6 7 8 91011 12 13 14 Следующая ⇒