82. Саяси көшбасшылықтың типологиясы

82. Саяси кө шбасшылық тың типологиясы

Саяси кө шбасшылық - саяси іс-ә рекетті жү зеге асыруда халық тың немесе белгілі бір ә леуметтік топтың мү ддесін толық сезініп, қ орғ ай білетін, бойына саяси қ айраткерге лайық ты қ асиеттерді жия білген адам жатады. Ол алғ а қ ойғ ан мақ сатқ а жету ү шін қ аланың, аймақ тың, мемлекеттің кө лемінде адамдардың кү ш-жігерін біріктіріп, белсенді ық пал ете алады. Соң ғ ы кезде бұ л ұ ғ ым мағ ынасы кең ейе тү сті. Ө йткені саяси кө шбасшығ а басқ арушы қ ызметті ресми тү рде атқ армайтын, бірақ саяси ө мірде беделді, аты шық қ ан адамдарды жатқ ызып жү р. Қ азір саяси кө шбастаушылар деп қ оғ амдық -саяси ұ йымғ а, қ озғ алысқ а, мемлекетке ә рдайым жә не шешуші ық пал ететін тұ лғ аны айтады.

Саяси кө шбастаушы болудың 2 жолы бар:

1) кө пшілік халық тың мақ сат-мү ддесін кездейсоқ дө п басып, ойынан шығ у;

2) ол мү дделерді мақ сатты тү рде тал май зерттеу нә тижесінде.

Саяси кө шбасшылық тың жіктелуі - Неміс ойшылы М. Вебер саяси кө ш бастаушыларды топтастыруғ а алғ аш қ адам жасады. Ол саяси серкелерді " бедел" ұ ғ ымына негіздеп былай жіктеуді ұ сынды:

1) билік ә кеден балағ а мирас ретінде қ алатын ә дет-ғ ұ рып жетекшілігі;

2) ерекше қ адір-қ асиеті, қ абілетіне (ақ ылдылығ ына, батырлығ ына, т. б. ) байланысты билік басына келген харизматикалық топ бастар;

3) Конституция негізінде сайлау арқ ылы басшылық орынғ а келген саяси серкелер.

83. Саяси кө шбасшылық тың негізгі тұ жырымдамалары

Қ азіргі кездегі ғ ылымда саяси кө шбасшылық феномені ү ш негізгі тұ жырымдама призмасы арқ ылы қ арастырылады: ерекшеліктер теориясы, жағ дайлық тұ дырымдама, конституенттер теориясы.

Ерекшеліктер теориясына кө шбасшылық феноменін адамның керемет ерекше сапаларымен тү сіндіру тә н. Осы теорияның негізін салушылардың бірі Э. Богардус болды, ол ерте ме, кеш пе кө шбасшылық қ а ә келетін тұ лғ аның интелектуалдық талантына баса назар аударды.

Саяси кө шбасшығ а тә н ерекшеліктерге, дә стү рлі тү рде, мыналарды жатқ ызады: ұ йымдастырушылық қ абілеті, мық ты, табанды ерік, ө ткір ақ ыл-ой, адамдарды тани білуі, сезімталдығ ы, ө ткірлігі. Жаң а ерекшеліктер ретінде суретте жә не теледидарда жақ сы кө ріну, сү йкімділік, сенімге кіре алу қ абілеті болуы керек.

Жағ дайлық тұ жырымдама кө шбасшыны таң дауда ә леуметтік жағ дайлардың басым рө лін мойындауғ а негізделеді. Жалпығ а мә лім Р. Стогдилдің пікірінше, кө шбасшылық ты қ андай да бір ә леуметтік жағ дайдағ ы адамдардың арасында болатын байланыс ретінде қ арастыруғ а болады. Одан ә рі қ арай адамдардың бір жағ дайда кө шбасшы болса, басқ а жағ дайларда да кө шбасшы болуының міндетті еместігі туралы тү сінгені дұ рыс. Осылайша, дә л нақ ты жағ дайлар саяси кө шбасшыларды сұ рыптауғ а ық пал етеді жә не оның мінез-қ ұ лқ ын бө леді.

Бұ л тұ жырымдама шең берінде кө шбасшылық сапаларғ а қ атысты, релятивті ретінде ретінде тү сіндіріледі. Яғ ни ә рбір нақ ты жағ дайда – ө зіндік кө шбасшы болады: жұ мыста, қ арым-қ атынаста, ереуілде жә не т. б.

Конституенттер теориясының негізінде «кө шбасшы-конституенттер» байланысы тү сіндіріледі: саяси белсенділер, кө шбасшылардың ізбасарлары, сайлаушылар жә не олармен ө зара ә рекетте болатындар мен ық пал ететіндердің барлығ ы. Ерекше рө лді белсенділер атқ арады, себебі оларғ а кө шбасшының жекелеген сапалары мен қ асиеттерң н, оның мү мкіндіктерін, ә лсіз жақ тарын, оны қ олдау ү шін компаниялар ұ йымдастыру жү ктелген.

⇐ Предыдущая 50 51 52 53 545556 57 58 59 Следующая ⇒