|
|||
2. Қылмыстық істі қозғау ерекшеліктеріТергеудің алгашқ ы саіпысындагы ә дегптегі жагдайлар жә не тергеушінің іс-ә рекеттері. Есірткімен байланысты қ ылмыстар бойынша қ ылмыстық іс қ озғ аудың себептері — полиция қ ызметкерлерінің аталғ ан қ ылмыстың жасалғ анын дә лелдейтін фактілерді табуы; азаматгардың ұ йымдар мен мекемелердің хаттарымен арыздары; емдеу мекемелерінің мә лімдемелері; басылымдардағ ы ақ параттар; ө з кінә сін мойындап келу. Келіп тү скен барлық, ақ парат мұ қ ият тексерілуі тиіс. Тексеру барысында қ ылмысқ а қ атысы бар заттар алынады. Осы заттарды тауып, алуғ а бағ ытталғ ан ә рекеттерді міндетті тү рде қ ұ жаттау қ ажет. Нашақ орды (есірткі ө ткізушіні, тасымалдаушыны, жасаушыны) ұ стағ ан полиция қ ызметкері баянхат жазады жә не заттарды тексеру туралы хаттама толтырады. Сонымен қ атар, ү сталғ ан тү лғ а мен куә герлердін тү сіндірмелері; медициналық куә ландыру актісі; аталғ ан тұ лғ аның есірткі заттарын қ олданғ аны ү шін есепте тұ рғ аны туралы медициналык мекеменің анық тамасы; экспресс-анализ нә тижелері туралы немесе зерттеу нә тижелері туралы сарапшы-химиктің анық тамасы; ұ сталғ ан адамның мінездемесі; онын, бұ рын сотталғ аны жә не осьндай қ ылмыс ү шін қ ылмыстық жауап-кершілікке тартылғ аны туралы анық тама болуы қ ажет. Сондай-ак, жағ дайғ а байланысты баска да қ ү жаттар толтырылуы немесе талап етілуі мү мкін. Тексеру жү ргізуші адам, қ ауіп бар мә ліметгерді талдап, есірткінің заң сыз айналымына байланысты қ ылмыстық белгілері ұ сталғ ан тұ лғ анын, ә рекеттерінде бар-жоктығ ы туралы тұ жырым жасауы керек. Қ ылмыстық істі қ озғ ау туралы мә селені шешу ү шін, анық таушы немесе тергеуші алынғ ан заттардың саның (кө лемін), сонымен қ атар олардың Казақ стан Республикасыньң Денсаулық министрлігі қ асындағ ы Есірткілерді бакылау женіндегі тұ рақ ты комитет бекіткен Есірткі затары мен қ ұ рамында есірткі бар дә рілердің тізімінде бар-жоқ тығ ын айқ ындауы кажет. Ескере кететін жай, аз мө лшерде есірткі заттарын заң сыз сатып алғ ан немесе сақ тағ ан ү шін тұ лғ а Қ азақ стан Республикасынын, Ә кімшілік қ ұ қ ық бұ зушылық кодексінің 320-бабына сә йкес ә кімшілік жауапкершіліккетартылады. Сонымен қ атар, Қ азакстан Республикасының Қ ылмыстык кодексінін, 26-бабы-ның тү сініктемесі бойынша, есірткі заттарын немесе психотроптық заттарды ө з еркімен тапсырғ ан жә не аталғ ан заттардың заң сыз айналымымен байланысты қ ылмыстардьщ ашылуына немесе оларды болдырмауғ а белсенді қ атысқ ан тұ лғ а осы қ ылмыс ү шін қ ылмыстық жауапкершіліктен босатылады. Есірткінін, заң сыз айналымымен байланысты істерді тергеудін бастапқ ы сатысында ә детте келесі жагдайлар қ алыптасады: 1) сезікті тұ лғ а қ ылмыс ү стінде немесе тә ркіленген есірткі заттарымен байланысты қ ылмысты жасағ аннан кейін ұ сталады; 2) тұ лғ а есірткіні заң сыз айналымғ а салды деген сезікпен ұ сталады, бірақ ол заттар онда табылмайды. Бірінші жағ дайда келесі тергеу ә рекеттері, ұ йымдастыру жә не жедел іздестіру шаралары жү ргізіледі: — сезіктіні ұ стау жә не жеке тінту; — тұ лғ а ұ сталғ ан мекенді (жерді); қ ұ рамында есірткі бар ө сімдік есірілген жерді; есірткі немесе оларды дайындау ү шін шикізат сақ талғ ан жайларды қ арау; — қ ұ рамында есірткі бар заттарды, қ ұ жаттарды қ арау; киімді қ арау; —ұ сталғ ан тұ лғ аны медициналық қ ұ жаттандыру; — сот-медициналық, сот-химиялық жә не т. б. сараптамаларды тағ айындау; — тұ рғ ын орнын, жұ мыс орнын тінту немесе сол жерлерден есірткіні алу; — сезіктіні тергеу; — куә герлерді тергеу; — қ ылмыстық байланыстарды, есірткіні сақ тау орнын, еткізу жолдарын, т. б. анық тауғ а бағ ытталғ ан жедел-іздестіру шараларын жү ргізу. Екінші жағ дайда келесі шаралар тә н: — есірткіге мастығ ын немесе ашық канын айқ ындау ү шін сезіктіні медициналық куә ландыру; — тқ рғ ын жө не жү мыс орнын тінту; — сезіктіні тергеу; — куә герлерді тергеу; — сезіктінің қ ұ жаттарын, заттарын, киімін кару; — сот-медициналық, сот-химиялық сараптама тағ айындау; — есірткі заттарын заң сыз айналымы фактісін, олардың сақ талу орнын, қ ылмысқ а катысушыларды, т. б. анық тауғ а бағ ытталғ ан жедел-іздестіру шараларын жү ргізу. Тергеудің бастапқ ы сатысындағ ы нақ ты жағ дайғ а байланысты келесі болжамдар ұ сынылуы мү мкін: — табылғ ан затты сезікті ө зі танымайтын есірткі сатушыдан сатып алғ ан; — сезікті — есірткі сатушы тү лғ аның тұ рақ ты тү тынушысы; — есірткі тұ тынушы есірткі заттарын ө зі сатып алғ ан, ө сірген шикізаттан жасап алады; — есірткінің заң сыз айналымымен байланысты қ ылмысқ а қ атысты деген сезікпен ұ сталғ ан тұ лғ а қ ылмыстық топ мү шесі; — сезіктіден табылғ ан немесе ол қ олданғ ан есірткі (ә сіресе қ ұ рамында есірткі дә рі-дә рмектерді емдеу мекемесінен, дә ріханадан, т. б. жерлерден ө зі немесе басқ а біреу ұ рлағ ан. Сонымен қ атар есірткі дайындау тә сілі, қ ылмысқ а катысушы тұ лғ алардың, тұ рғ ын орындары, есірткі сактау орны, есірткі ө сімдіктерін ө сіру жерлері туралы болжамдар ұ сынылуы мү мкін жоспарлау барысында ә р тү рлі қ ызметтерінің ө з ара ә рекеттесу мә селелеріне ашу жә не тергеу кешенді тергеу ә рекетгерін жү ргізуді, оларды ә р тү рлі ЖІШ араларымен ү йлестіруді талап етеді, себебі бұ л қ ылмыстар республиканың ә р тү рлі аймақ тарында жасырын жасалады.
|
|||
|