ДӘРІС 12.ҰРЛЫҚТЫ ТЕРГЕУ ӘДІСТЕМЕСІ

ДӘ РІС 12. Ұ РЛЫҚ ТЫ ТЕРГЕУ Ә ДІСТЕМЕСІ

1. Ұ рлық тың криминологиялық сипаттамасы. Анық тауғ а жататын мә н-жайлар

2Қ ылмыстық іс қ озғ ау ерекшеліктері. Тергеудің бастапқ ы кезең індегі ә деттегі жағ дайлар жә не тергеушінің іс-ә рекеттері

3. Бастапқ ы тергеу ә рекеттері тактикасынын ерекшеліктері

4. Кейінгі тергеу ә рекеттері

1. Ұ рлық тың криминологиялық сипаттамасы. Анық тауғ а жататын мә н-жайлар

Ұ рлық тар, немесе біреудің мү лкін жасырын ұ рлау (алу), ең кең тарағ ан қ ылмыстарғ а жатады. Ұ рлық тың жиі жасалатын тү рлері азаматтардың пә терлерден, саяжайлардан гараждарынан ұ рлық жасау, жеке заттарды вокзалдар мен поездардан ұ рлау, базарларда, дү кендерде, кала кө ліктерінде, сонымен ақ ша, аудио- бейнетехника, алтын заттар, киім, автокө лік, мотоцикл, велосипед, сирегірек — ыдыс-аяқ, тағ ам заттары (сая-жайларды тонағ анда) қ ылмыстық ә рекеттің тікелей заты болып табылады.

Соң ғ ы уақ ытта астық ұ рлау кең етек жайып келеді, сонымен қ атар дү кендерден, қ оймалардан жә не материалдық қ ұ ндылық тарды сақ тап, ө ткізетін басқ а да орындардан да ұ рлық жасалады.

Ұ рлық жасау тә сілдері ә р тү рлі. Оларды мынадай тә ртіпте жү йеленеді:

1. Тү рғ ын жайлардан ұ рлық жасау. Олар бұ зу, аркылы есікті, терезені т. б. ) жә не бұ зусыз (сә йкес қ ұ лыпқ а сө йкес кілт табу арқ ылы) жасалады.

2. Тұ рғ ын-жайғ а кірмей азаматтардың мү лігін ұ рлау. Оларғ а қ алта тонау сө мкелерінен зат ұ рлау, олардын, ішінде сө мкені, қ алтаны кесіп ұ рлау; мас адамдарды тонау; чемодандарды, сө мкелерді, басқ а да заттарды ұ рлау жатады.

3. Сенімге кіру арқ ылы ұ рлық жасау. Олардың ішінде тұ рғ ын-жайғ а кіріп, яғ ни жә бірленуші мү лік тұ рғ ын жайғ а немесе пә теріне ұ рлық шыны кіргізгенде жә не жайғ а кірмей (мә селен, жолаушы ө зінің мү лігін кү зетуді ө зіне таныс емес тұ лғ ағ а тапсырғ анда) жасалғ ан ұ рлық ты атауғ а болады.

4. Кө лік ұ рлығ ы.

6. Авткө ліктен ұ рлау.

Бү л жерде жиі кездесетін ұ рлык тә сілдері келтірілген. Қ ылмыскерлер ә деттен тыс тә сілдерді де жиі қ олданады.

Пә терді иелері ү йде болмағ анда, яғ ни кү ндіз тонайды, ал тұ рғ ын жайғ а кірмей ұ рлык жасау таң ертең гі, кешкі уақ ытта жә не кү ндіз де жасалады. Қ алта тонаушылар ө з істерін адамдар кө п жиналатын жерлерде (қ ала кө лігінде, дү кендер) жасайды.

Ұ рлық жасау барысында қ алдырғ ан қ ылмыскерлердің іздері ә р тү рлі болады жә не олар ұ рлық тың тү рі мен оларды жасау тә сілдеріне байланысты болады. Мә селен, жайлар мен автокө ліктерден ұ рлык жасағ анда кө бінесе ұ рлық тың материалда іздері қ алады (бұ зу, қ ұ ралдарының, қ олдың, аяқ киімнің іздері). Сенімге кіру арқ ылы жасалғ ан ұ рлық тарда, керісінше, иделды іздер қ алады (жә бірленушілер, кейде куә герлер де қ ылмыскердің тү р-ә лпетінің толық сипаттамасын беріп, ә детте оны таниды). Ал жайғ а кірмей жеке мү лікті ұ рлағ ан кезде (қ алта тонау) із калмайды.

Оларды кейде жедел-іздестіру тә сілдері арқ ылы ғ ана ашады. Ұ рлық тың кебін кә мелетке толмағ андар жә не арақ ішетін, есірткі пайдаланатын адамдар қ аражат табу ү шін жасайды.

Сенімге кіріп ұ рлық жасайтьш кылмыскерлер, ә сіресе қ алта тонаушылар, ә детте мұ қ ият ә зірленген тә сілдерді колданады, сондық тан осы тә сілдер жазасыз қ алып ондағ ан қ ылмыстарды жасауғ а мү мкіндік береді. Сонымен бірге, бас бостандығ ынан айыру орындарынан босағ аннан кейін қ ылмыскерлер ұ рлық ты сол тә сілдермен қ айтадан жасайды.

Ұ рлық шылардың жартысынан кө бінің білімі ортадан тө мен болып келеді. Кө бі ұ рлық ү шін ғ ана емес, басқ а да қ ылмыстар ү шін сотталғ ан болады.

Ұ рлық, қ ылмысын тергеу барысында анық тауғ а жататын мә н-жайлар ұ рлық тың болғ ан-болмағ аны; ұ рлық жасау уақ ыты, орны жә не жағ дайлары; ұ рлық заты (қ ылмыскер не ұ рлады), оның қ ұ ны, белгілері; ұ рланғ ан зат кімдікі; ұ рлық жасау тә сілі; ұ рлық субъектісі (кім жасады); ұ рлық ты қ ылмыстық топ жасады ма, егер солай болса — топтың ә р мү шесінің кінә лік дең гейі, ұ рланғ ан затты ө ткізу орны уақ ыты жә не тә сілі, кінә лілердің жазасын жең ілдететін немесе ауырлататын мө н-жайлар; ұ рлық тың жасалуына мү мкіншілік берген себептер мен жағ дайлар.

⇐ Предыдущая 13 14 15 16 171819 20 21 22 Следующая ⇒