3.Геродоттың «Тарих» пен Страбонның «География» еңбектеріндегі деректердің ұқсастығы неде?

2. Ұ лы Отан Соғ ысынан кейінгі жылдардағ ы мә дениет, ғ ылым жә не ондағ ы келең сіз жағ дайлар. Е. Бекмаханов, М. Ә уезов, Қ. Сә тпаевтің тағ дырларын талдаң ыз.

Соғ ыстан кейінгі кезенде білім, ғ ылым жә не ә дебиетпң дамуында бірқ атар жетістіктерге қ ол жеткізілді. 1946 жылы Қ азақ КСР Ғ ылым Академиясы ашылды, оның ұ йымдастырушысы ә рі тұ ң ғ ыш президенті Қ. Сә тпаев болды. 1950 жылдың соң ында Қ азақ КСР-ның Ғ ылым Академиясы жү йесінде 19 ғ ылыми-зерттеу институты жұ мыс істеді. 1947 жылы М. Ә уезов «Абай жолы» эпопеясының екінші кітабын жазып бітірді, ал 1949 жылы оғ ан КСРО Мемлекеттік сыйлығ ы берілді. Қ азақ ә дебиетінде бұ л жылдары С. Мұ қ ановтың «Сырдария», Ғ. Мұ стафиннің «Миллионер» жә не И. Шуховтың романдары, Т. Жароковтың шығ армалары жә не т. б. қ ұ нды ең бектер жарық кө рді. Соғ ыстан кейінгі жылдарда, бір ө кініштісі, зиялы қ ауымғ а қ арсы сталиндік қ уғ ын-сү ргін саясатының жаң а толқ ыны басталды. Ленинград пен Мә скеуде идеологиялық тапсырма негізінде қ олдан жасалғ ан «Ленинград ісі", «Дә рігерлер ісі», ал Қ азақ станда «Бекмаханов ісі» ұ йымдастырылды. Е. Бекмаханов талантты тарихшылардың бірі еді. Соғ ыс жылдарында белгілі ғ алымдармен, тарихшылармен бірге ғ ылыми шығ армашылық жұ мыспен белсенді айналысты. Мысалы, соғ ыс жылдары А. Кучкин, А. Панкратова, Б. Греков, Н. Дружинин сынды белгілі ғ алымдар енген авторлық ұ жымның қ ұ рамында «Қ азақ КСР тарихын» жазуғ а қ атысты. Бұ л аса қ ұ нды ең бек 1943 жылы жарық кө рді. 1947 жылы Е. Бекмаханов «XIX ғ асырдың 20-30 жылдарындағ ы Қ азақ стан» атты іргелі ғ ылыми монографиясын дайындады. Алайда еліміздің идеология саласын басқ арып отырғ ан адамдар Кенесары Қ асымұ лы бастағ ан ұ лт-азаттық кө теріліске қ атысты ғ алымның кө зқ арасы ұ лтшыл ә рі саяси зиянды деп бағ алады. Сол себепті 1952 жылы Е. Бекмаханов 25 жылғ а сотталып, тек И. Сталин ө лгеннен кеиін ғ ана, 1954 жылы кө ктемде ақ талды. Саяси айып тағ ылып, ғ алымдар қ атарында А. Жұ банов, Қ. Жұ малиев, Б. Сү лейменов, Қ. Мұ хамедханов, жазушы Ю. Домбровский жә не т. б. қ удаланды. Қ. Сә тбаев пен М. Ә уезов саяси қ ысымның нә тижесінде еріксіз Қ азақ станнан Мә скеуге кетуге мә жбү р болды.

3. Геродоттың «Тарих» пен Страбонның «География» ең бектеріндегі деректердің ұ қ састығ ы неде?

Геродот- грек тарихшысы. Б. з. б. 484-425жж. ө мір сү рген. Геродоттың «Тарих» ең бегі б. з. б. Vғ. 40-30жж. жазылғ ан.

Страбон-грек тарихшысы жә не географ. Б. з. б. 64- б. з. 24жж. ө мір сү рген. Ең бегі- «География».

Ұ қ састық тары:

Екі автор да ежелгі грек тарихшылары, сондық тан олардың ең бектеріндегі ұ қ састық та заң ды.

1. Скиф атауы туралы: Геродот сақ тарды – азиялық скифтер деп атайды, Страбон- «дай, сақ, массагеттен басқ аларын ортақ атпен скифтер дейді» деп жазады.

2. Екі автордың да ең бектерінде – сақ, массагет тайпалары жайлы жә не олардың географиялық орналасуы кө рсетіледі. Геродот, массагеттерді Каспий тең ізінен шығ ысқ а қ арай, Сырдарияның (Аракс) арғ ы жағ ына орналастырады. Страбон да «Скифтерді Каспий тең ізінен бастап, кө біне –«дайлар» деп атайды. Олардың шығ ысында орналасқ ан тайпалар массагеттер мен сақ тар» деп кө рсетеді.

3. Геродот пен Страбонның ең бектерінде сақ тардың парсы патшасы Кирге қ арсы соғ ысы баяндалады. Геродот: «Басында ә скерлер садақ пен атысады. Садақ оғ ы біткеннен кейін жекпе-жекке шығ ып, семсер жә не найзамен соғ ысады. Нә тижесінде массагеттер жең іп шығ ады. Парсы жауынгерлерінің кө бі қ ырылып, Кир ө лтіріледі» деп сипаттаса, Страбон: «Массагеттер Кирге қ арсы соғ ыста ө здерінің ержү ректілігін кө рсетті, оларды кө пшілік мақ тайды» деп жазды.

4. Екі автордың ең бектеріндегі массагеттердің ө мір салты, тұ рмысы, наным-сенімі жө ніндегі ақ параттар ө те ұ қ сас деуге болады.

Геродот: «Массагеттердің киімі мен ө мір сү ру дағ дысы скифтерге ұ қ сас.

Олар егін екпейді, ү й малдарын жә не ө зеннен аулайтын балық тарды азық етеді. Сү т ішеді. » деп жазса, Страбон: «Жазық жерде тұ рғ анмен, олар егіншілікпен айналыспайды, кө шпелілер. Скифтер сияқ ты малшылық пен жә не балық аулаумен кү н кө реді» дейді.

5. Геродот пен Страбонның ең бектерінде массагеттердің ә скери ө нері туралы мә ліметтер де ұ қ сас болып келеді. Геродоттың айтуынша: «Олар ат ү стінде жә не жаяу да соғ ыса береді. Соғ ыстың екі тә сілін жетік мең герген. Найза, қ ылышпен қ аруланғ ан, садақ ты жақ сы атады, бә рі шетінен қ ұ ралайды кө зінен тигізетін мерген келеді десе, Страбон: «Олар ат қ ұ лағ ында ойнайды жә не тамаша жаяу жауынгерлер; садақ пен, қ ылышпен жә не қ ола балталармен қ аруланғ ан, сауыт киеді» деп жазады.

6. Массагеттердің сауыт-сайманы, қ ару-жарағ ы туралы деректер:

Геродот: «Олардың найзасының ұ шы, жебе жә не қ ылышы мыстан жасалғ ан, баскиімдері мен белдіктері, ер-тұ рмандары алтынмен ә шекейленген. Сонымен қ атар, олар аттардың сауытын да мыстан жасайды. Темір мен кү місті пайдаланбайды, себебі бұ л металдар олардың елінде ө те аз, ал алтын мен мыс керісінше ө те кө п» деп жазса, Страбон: «Шайқ ас кезінде алтын белдік тағ ады, аттың ауыздығ ы мен ер-тұ рмандарын алтыннан жасайды. Кү міс олардың елінде болмайды, темір аз, бірақ мыс пен алтын кө п кездеседі» дейді.

7. Массагеттердің наным-сенімі туралы ақ параттар:

Геродот: «Қ ұ дайлардың арасынан кү нге табынады, оғ ан жылқ ыны қ ұ рбандық қ а шалады. Бұ л қ ұ рбандық тың мә ні: «қ ұ дайлардың жү йрігі кү н болса, жануарлардың жү йрігі жылқ ы»- дегенге саяды» деп жазады.

Страбон: «Қ ұ дай деп олар кү нді есептейді жә не жылқ ыны қ ұ рбандық қ а шалады» деп кө рсетеді.

⇐ Предыдущая 17 18 19 20 212223 24 25 26 Следующая ⇒