Бастапқы білім. Сабақ барысы. Сабақтың жоспарланған кезеңдері_. Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет. Ресурстар. М.Аджария - Грузия еліндегі ең шырайлы жерлердің бірі. Ол Қара те
8-2667
Тілдік мақ саттар
| Оқ ушылар:
Сэйкес терминдерді пайдалана отырып, музыканы талқ ылап, талдау жасайды.
Талцылауга арналган сұ рацтар:
-Ә ртү рлі халық тардың мэдениетінде... айырмашылық пен сэйкестіктер бар.
- Эзербайжан халық тарының музыкалық аспаптарына...
| Қ ү ндылық тарды дарыту
| Халық тық, заманауи музыканы тың дауды ү йрету жэне тэрбиелік мэні зор эндерді орындату арқ ылы оқ ушыларғ а мә дени қ ү ндылық тарды дарыту.
| Пә наралық байланыстар
| «Тарих», «Жаратылыстану», би
|
Бастапқ ы білім
Алдың ғ ы бө лімде алғ ан білімдері
Сабақ барысы
Сабақ тың жоспарланғ ан кезең дері_
Сабақ тағ ы жоспарланғ ан іс-ә рекет
Ресурстар
Сабактың басы
(МК, ¥ ) 1-тапсырма. Ақ парат іздеу, талқ ылау.
- Кавказ жө нінде естігенің бар ма?
- Кавказ деген сө з нені білдіреді?
- Қ андай Кавказ халық тарын білесің?
- Кавказ халық тарына қ андай мінез-кү лық тэн?
- Олардың қ онақ жайлылығ ы, ең бекқ орлығ ы, батырлығ ы туралы естігенің бар ма? _
Оқ улық
Нота хрестоматиясы Аудио-бейне хрестоматия Интернет қ оры
Сабактың ортасы
(МК, Ө ) Кавказ халық тары М. Кавказ - таудың аты жэне Каспий мен Қ ара тең із арасында қ оныстанғ ан ү лкен ел.
Оның шың дары биік, таулары асқ ақ. Біздің Алатау, Алтай тауларына ұ қ сайды. Табиғ аты ө те эсем. Онда эртү рлі ү лт ө мір сү реді, эрқ айсысының ө з мэдениеті, эдет-ғ ү рпы, дэстү рі бар. Кавказ халқ ының музыкасы терең ойлы эрі карқ ынды. Қ азақ стандағ ы кавказдық тар ө з асыл мү раларын сақ тап, ү рпақ тан ү рпақ қ а жеткізіп келеді.
Кавказ халқ ы - кө пү лтты. Олардың ө мір-салты, мэдениеті бір-біріне жақ ын. Музыкалық дэстү рі бойынша да коп ү қ састығ ы бар.
Тө менде берілген сө здерден Кавказ халқ ының ү лттық атауларын тауып, торкө здерге жаз.
|
| е
| Р
| б
| а
| й
| ж
| а
| н
|
|
|
|
| К
| а
| б
| а
| Р
| Д
| и
| н
|
|
|
|
|
|
|
| б
| а
| л
| к
| а
| Р
|
|
|
|
|
| г
| Р
| У
|
| и
| н
|
|
|
|
|
| о
| с
| е
| т
| и
| н
|
| и
| н
| г
| У
| ш
| |
| | а
| Р
| м
| я
| н
| |
| | ш
| е
| ш
| е
| н
| | | | | | | | | | | | | | | | | Оқ улық
Нота хрестоматиясы
Аудио-бейне
хрестоматия
Интернет цоры:
1. Хор «Басиани» (Грузия). «Гандаган». Choir " Basiani" (Georgia)
https: //www. youtube. c om/w atch? v=g3 gllCj-wfo;
2. Грузинская лезгинка! Шокирует Bcexhttps: //www. youtu be. corn/watch? v=t9iX 1 РгоЗА;
3. Asiq Ә И - Yandirdi yandirdi - Sevimli §ou 23. 12. 2013; https: //www. youtube. c
|
|
| Эзербайжан, молдаван, ирандық, грузин, пэкстандық, армян, балкар, шешен, испан, кабардин, ингуш, осетин.
|
| om/watch? v=LUdTacE yaFk;
4. Веселая песенка для малышей: Цып Цып мои цыплятки: https: //www. youtube. c om/watch? v=LUdTacE yaFk
|
(Т) Сү рацтар:
-Кавказ халқ ының ү лттық дэстү р мен мә дениетінде кө п ұ қ састық тар бар. Олар халық эндерін орындауды, билеуді, музыкалық аспаптарда ойнауды жақ сы кө ре ме? Мысалдар келтір.
- Олардың музыкасы қ андай? Ырғ ақ ты, қ арқ ынды, ширақ, кө ркем, отты ма, элде жай, нэзік, биязы ма?
- Осы жэне жоғ арыда берілген сү рақ тарды ө з тобың мен таныстырылымғ а дайындық жасау кезінде пайдалан.
(МК, ¥ ) Грузин халқ ының музыкасы эзербайжан мен армян халық тарының музыкасынан ө згеше. Ежелден грузин музыкасы кө пдауысты. Хор музыкасы тек бірың ғ ай ерлердің немесе бірың ғ ай эйелдердің орындауында айтылады. Аралас хор болмағ ан. Ә детте грузин эні ү ш дауысқ а бө лініп айтылады. Грузин халық музыкасының тағ ы бір ерекшелігі: грузин эндері кө бінесе сү йемелдеумен орындалады. Зурна -ү ш ішекті пандури жэне тө рт ішекті чонгури деп аталатын халық аспаптары бар. Тү сінік:
Грузиннің хальщ ә ні ү ш дауысқ а болініп орындалады.
2 -тапсырма. Музыка тындау, талдау.
«Лезгинка» - грузин халцының биі, ү зінді - тың дау, кору.
М. Грузин халқ ының «Лезгинка» биі копшілікке жақ сы таныс. Оның билеушілерді қ ыздыра ойналатын ырғ ағ ы тың даушыларды бейжай қ алдырмайды.
- «Лезгинка» биінің ерекшелігі неде?
- Бишілер қ андай коң іл кү йде билейді деп ойлайсың дар?
- Бү л биді танымал деп санауғ а бола ма?
«Гандагани» - аджар халцының ә ні, ү зінді - тындау, кору.
М. Аджария - Грузия еліндегі ең шырайлы жерлердің бірі. Ол Қ ара тең із жағ алауында орналасқ ан. Грузин халқ ы христиан болса, аджарлық тар - мү сылмандар. Олардың тол тілі - мемлекеттік грузин тілі. (TV1K. Т. Ө )3-тапсырма. Ақ паоат іздеу, талкылау.
- Бейнежазбаны қ арап кор. Ә нді қ андай хор орындайды: ерлер, эйелдер немесе аралас хор?
- Ә ншілер хорды неше дауыста (біреу, бірнеше) орындайды?
- Олар қ андай халық аспаптарымен оз шығ армаларын сү йемелдейді? Ақ парат ізде, тобың мен талқ ыла.
|
| халық эні
| народная песня
| folk song
|
| халық биі
| народный танец
| folk dance
|
М. Эзербайжан халқ ы - оте ө нерлі халық. Ә ндері эсем сазды. Негізінен, олар грузин халқ ы сияқ ты емес, энді бір дауыспен айтады. Ә уенін нақ ышпен, эсерлей отырып, тү рлі
|
| | | | | | |
| бояулармен орындайды. Ә нді бұ лай орындау эркімнің қ олынан келе бермейді. Ә зербайжан халқ ы эншілерін ашуг деп атайды. Ашуг - ақ ын, композитор, орындаушы. Ол эннің сө зі мен эуенін шығ арады, билеп жү ріп, аспаппен орындайды. Аспап саз деп аталады.
Бү рын эзербайжан халқ ы ашугтарды «Ел анасы» деп атағ ан. Себебі, олар халық тың мү ддесін, бостандық ты қ орғ ағ ан, туғ ан еліне сү йіспеншілігін жырлағ ан. Ашугтар шығ армашылығ ында тарихи-батырлық, эпикалық дастандар ү лкен орын алады. Мысалы, біздің қ азақ жырауларының дэстү рінде бар «Кө рұ ғ лы» жырында жэне эзербайжан «Кө рү ғ лы» дастанында кө не заманда халық ты қ орғ ағ ан батырдың қ аһ армандығ ы туралы жырланғ ан.
(Т) 4-тапсыома. Музыка тың даү, талдау.
«Эзербайжан ашугтардың ө нері» ү зінді — тындау, кө ру.
Сү рацтар мен тапсырмалар:
- Ашугтар мен қ азақ жырауларының ө нерін салыстыр. ¥ қ састық тар мен айырмашылық тарын тап.
- Ашугтар ө з орындауын қ андай музыкалык аспаптармен сү йемелдейді?
- Сен, мысалы, ашуг болсаң, қ андай мэселелер туралы жырлайтын едің?
Эзербайжан халқ ының музыкалық аспаптары
|
|
| (оқ улық тан немесе интернеттен кө ру)
М. Эзербайжан халқ ы жэне кэсіби композиторлары балаларғ а арнап кө птеген эдемі эндер шығ арғ ан. Соның бірі - «Шө желерім» эні. Бү л эн біздің елімізде кең тарағ ан жэне барлық жастағ ы балалардың ең сү йікті эндерінің бірі ретінде жиі орындалып жү р.
(МК, ¥ /Т) 5-тапсырма. Ә н уйренү, орындаү.
«Шө желерім» (энін жазган: Г. Гусейнли,
ө лең ін жазган: Т. Мутпалибов, аударган: М. Ә лімбаев)
Тү сінік:
Ашуг эзербайжан халқ ында «ақ ын», «композитор»,
«орындаушы» деген мағ ынаны білдіреді.
Дастан - музыкалық -поэтикалық жанр.
Ашугтар дастанда батырлардың жауынгерлік ерлігін, тарихи
маң ызды оқ иғ аларды, халық тың тіршілігін жырлайды.
|
|
ашуг
| ашуг
| ashough
|
|
дастан
| дастан
| dastan
|
|
|
Сабақ тың соң ы
|
(Ө ) Орындау. Бағ алау.
| Оқ улық
| |
| Оқ ушылардың «Шө желерім» энін эртү рлі кө ң іл кү йде
| Нота хрестоматиясы
| |
| орындау сапасын бағ алау, тү сініктерін тындау.
| Аудио-бейне
| |
| Рефлексия:
| хрестоматия
| |
| Мен не білдім?
| Интернет қ оры
| |
| Бү гін мен не ү йрендім?
|
| |
| Мен ү шін қ андай тапсырма қ иын болды?
|
| |
| Ал қ ай тапсырманы мен оң ай орындадым?
|
| |
Саралау -
Оқ ушыларғ а қ алай кө бірек қ олдау кө рсетуді жоспарлайсыз? Қ абілеті жоғ ары оқ ушыларғ а қ андай міндет қ оюды жоспарлап отырсыз?
| Бағ алау -
Оқ ушылардың материалды мең геру дең гейін қ алай тексеруді жоспарлайсыз?
|
Денсаулық жә не қ ауіпсіздік техникасының сақ талуы
| Мү ғ алім кейбір қ абілеті тө мендеу оқ ушыларғ а кө мек ретінде музыкалық ү лгілер жэне аудио-бейне таспалары бар қ арапайым тапсырмаларды ү сынады. Қ абілеті жоғ ары оқ ушыларғ а проблемалық, шығ армашылық ойлау мен музыкалық эрекеттерін дамытатын тапсырмаларды ү сына алады.
| Бақ ылау;
Бағ алау критерийлері мен дескрип-торлар бойынша;
Ә н орындау жэне музыканы тал-дау кезінде оқ ушылар бірін-бірі ө зара бағ алайды.
| Денсаулық сақ тау технологиялары
Сергіту сэттері мен белсенді іс-эрекет тү рлері
|
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақ саты/оқ у мақ саты дү рыс қ ойылғ ан ба?
Оқ ушылардың барлығ ы ОМ қ ол жеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен?
Сабақ та саралау дү рыс жү ргізілді ме?
Сабақ тың уақ ыттық кезендері сақ талды ма?
Сабақ жоспарынан қ андай ауытқ улар болды, неліктен?
| Бү л бө лімді сабақ туралы ө з пікірің ізді білдіру ү шін пайдаланың ыз. Ө з сабағ ың ыз туралы сол жақ бағ анда берілген сұ рақ тарғ а жауап берің із.
|
| | | | | | |
|