в) Мс = const, M сызықты түрде w -дан тәуелді, b > 0

в) Мс = const, M сызықты түрде w -дан тәуелді, b > 0

Жоғарыда қарастырылған өтпелі процестер, b < 0 болғанда, тұрақталған режимнің тұрақты нүктесіне w_кон, М_кон сәйкес келеді, яғни w және М өзгере отырып, осы нүктеге ұмтылды. Сонымен қатар, кейде тұрақталған режимнің тұрақсыз нүктесіне сәйкес келетін b > 0 болғанда өтпелі процесті есептеу қажеттілігі туады (6.9,а – сурет).

а) б)

6.9 – сурет. b > 0 болғандағы механикалық сипаттамалар (а) және өтпелі процесс қисықтары.

Бұл жағдайда жетектің механикалық сипаттамасының теңдеуі келесі түрде жазылады:

немесе

Бұл өрнектерді (6.1) теңдеуге қойсақ, кейбір түрлендірулерден кейін келесі теңдеуді аламыз:

(6.14)

Мұнда: х - жылдамдық немесе момент;

х_с- тұрақталған режим нүктесіне сәйкес келетін жылдамдық немесе момент.

(6.8) теңдеумен салыстырғанда бұл теңдеуде туынды алдындағы таңба өзгерді, оң бөлігінде айнымалының соңғы мән мағынасы жоқ х_с бар.

(6.11) теңдеуін бөлінетін айнымалылары бар теңдеу ретінде есептейміз; осы әдіспен (6.8) теңдеуді де есептеуге болады:

Бастапқы шарттарды t = 0, x = x_нач пайдаланып, келесіні аламыз

х = (х_нач - х_с) (6.15)

(6.12) сәйкес келетін w(t) және М(t) графиктері 6.9,б-суретте көрсетілген.

7. Электр жетегінің қуатын анықтау

7.1.Механизмнің және қозғалтқыштың жүктемелік диаграммалары

Қозғалтқышты таңдау үшін бастапқы берілістер негізінен механизмнің жүктемелік диаграммалары түрінде беріледі, яғни М_с(t) және w(t) тәуелділіктері және инерция моменті J_м¢ ретінде. w (t) тәуелділігін кейде тахограмма деп атайды. Кейде М_с(t) жолға тәуелді, бұл жағдайда белгілі жылдамдықта берілген графикті М_с(j) қайта құрып оны М_с(t) түрінде алуға болады.

Механизмнің жүктемелік диаграммасы кез-келген түрге ие болуы мүмкін, бірақ әрқашан диаграмма қайталанып отыратын циклді, яғни уақыт аралығын t_ц анықтауға болады. Егер режимнің қайта орындалуы нашар болатындай жұмыс сипаты болса (лифт, көтергіш кран және т.б.), онда жүктемелік диаграммаларды ең мүмкін немесе ең күрделі циклге құрады.

Қозғалтқышты негізді таңдау үшін механизмнің қажетті жүктемелік

диаграммасы белгілі болуы қажет. 7.2-суретте, мысал ретінде, белгілі бір механизмнің қажетті жүктемелік диаграммасы мен тахограммасы көрсетілген.

7.2 – сурет. Механизмнің және қозғалтқыштың жүктемелік диаграммалары

Механизмнің белгілі жүктемелік диаграммасы бойынша алдын-ала қозғалтқышын таңдау үшін статикалық жүктеменің орташа моментін анықтауға болады:

Мұнда: М_{c i} – i-ші интервалдағы статикалық жүктеме моменті;

t_i – i-ші интервал ұзақтығы;

n – интервалдар саны, мұнда M_с=const.

Динамикалық жүктемелерді ескергенде ізделіп отырған қозғалтқыштың номинал моменті келесідей бағалануы мүмкін:

(7.1)

Номиналды жылдамдық ретінде w_максалынуы жөн, егер реттеу негізгі жылдамдықтан төмен қарай бірбағытты болса, немесе w_мин, егер реттеу негізгі жылдамдықтан жоғары қарай бірбағытты болса. Осылай анықталған М_н және w _н шамалары бойынша каталогтан қозғалтқыш таңдауға болады және сонымен қатар оның инерция моментін анықтауға, механикалық сипаттамалары мен өтпелі процесс қисықтарын тұрғызуға болады.

Алдын-ала қозғалтқыш таңдалғаннан кейін оның жүктемелік диаграммасын, яғни М(t) тәуелділігін тұрғызуға болады. Бұл қозғалыс теңдеуін есептеу арқылы іске асырылады.

(7.2)

7.2–суретте көрсетілген қозғалтқыштың жүктемелік диаграммасы жылдамдық өзгергенде M » const, ал жүктеменің өсуі мен азаюында жетек сызықты механикалық сипаттамада жұмыс істейді деген болжаммен тұрғызылған. Сонымен қатар, қозғалтқыштың жүктемелік диаграммасы механизмнің жүктемелік диаграммасынан өзгеше екендігін байқауға болады.

7.3 – 7.5 суреттерде бірнеше типтік жүктемелік диаграммалар және сәйкесінше жетектің динамикалық сипаттамалары көрсетілген (7.3-сурет).

M_с = const механизм өзгермелі жылдамдық режимінде жұмыс істеген жағдайға сәйкес келеді.

7.3 – сурет. М_с = const және w = var кездегі жүктемелік диаграмма

7.4 – суретте жиі іске қосу және тежелу режимдерінде жұмыс істейтін жетектің жүктемелік диаграммасы көрсетілген.

7.4 – сурет. Жиі іске қосылу – тежелу кезіндегі жүктемелік диаграмма

7.5 – суретте қозғалтқыштың сызықтық механикалық сипаттамасында жүктеменің шыңдық сипаты бар электржетегінің жүктемелік диаграммалары көрсетілген. Статикалық жүктеме моменті М_с0 – ден М_с1 дейін күрт өзгереді. Қозғалтқыш тудыратын момент М_с1 қойылғанда келесі түрде өрнектеледі

, (7.3)

ал жүктеме азайғанда

, (7.4)

мұнда .

7.5 – сурет. Маховиктік электр жетегінің жүктемелік диаграммасы

M¢, М¢¢ және w ¢, w ¢¢ шамалары t₁ және t₂берілгендерінде T_м мәнімен анықталады. Егер T_м аз болса, онда қозғалтқыш тудыратын момент М_сөзгерісін қайталайды. Егер керісінше, T_м жоғары болса, онда t₁ (М_с=М_с₀ ) интервалында жетектің айналмалы бөліктерінде жинақталған энергия t₂ (М_с=М_с₁) интервалындағы жүктеме шыңын жабуға жұмсалатындығынан M¢, М¢¢ және w¢, w¢ шамаларының М_сср және w _ср орташа мәндерінен айырмашылығы аз болады. w »w _ср болғанда бұл энергия 7.5-суреттегі штрихталған алаңға пропорционал болады. Жүктеменің шыңдық сипатында қозғалтқыштың жүктемелік диаграммасының «түзелуі» пайдалы болып табылады, себебі қозғалтқыштың асқын жүктемелік қабілетіне қойылатын талаптарды азайтуға және қозғалтқыштағы шығындарды төмендетуге мүмкіндік береді.

Т_м – нің жоғарлауына бұл жағдайларда инерция моменті мәніне тең маховик қолдану арқылы және қозғалтқыштың механикалық сипаттамасының қатаңдығының сәйкес шамасын қабылдау арқылы қол жеткізуге болады.

Жүктемелік диаграмма алдын-ала таңдалған қозғалтқыштың асқын жүктемелік қабілеті және қызу бойынша тексеру үшін негіз болады.

Асқын жүктемелік қабілетті тексеру келесі шарттың орындалуын тексеру арқылы жүзеге асырылады

мұнда - қозғалтқыштың жүктемелік диаграммасындағы максимал момент;

- қозғалтқыштың жүктеме бойынша рұқсат етілетін моменті.

Қалыпты орындалған тұрақты ток қозғалтқышы үшін

;

Қорек кернеуінің 10% азаю мүмкіндігін ескергенде асинхронды қозғалтқыштары үшін

;

Қалыпты орындалған асинхронды қозғалтқыштары үшін

Қысқа тұйықталған асинхронды қозғалтқыштары іске қосу моменті бойынша қосымша тексеріледі; қалыпты іске қосу үшін келесі шарт орындалуы қажет:

мұнда - жетектің іске қосылуы орындалатын статикалық жүктеменің максимал моменті;

- қозғалтқыштың іске қосылу моменті.

Қозғалтқыш орамдарының оқшауламасының нақты темепературасын бағалау және оны рұқсат етілген мәнімен салыстыру арқылы іске асырылатын қызуға тексеру де қозғалтқыштың жүктемелік диаграммаларын қолдану арқылы орындалады. Бұл операция қозғалтқыштың жылулық моделін пайдалану арқылы іске асырылады.

7.2. Қозғалтқыштың жылулық моделі

Жылулық жағынан электрлік машина – күрделі объект: ол материал бойынша біркелкі емес, интенсивтілігі режимге тәуелді ішкі таратылған жылу көздеріне ие, жылубергіштігі жылдамдыққа тәуелді және т.б. Осындай күрделілігі үшін практикада машина – біркелкі дене, жылусыйымдылығы тұрақты С, Дж/°С; барлық нүктелерінде температурасы бірдей J, жылубергіш коэффициентіне А, Дж/с×°С, және машина температурасы J мен қоршаған орта температурасының J_ос айырымына t , яғни t = J - J_ос, °С, тәуелді Аt сыртқы ортаға жылу бергіштігі бар деген болжаммен құрылған қарапайым моделі қолданылады.

Онда белгілі бір dt уақыт интервалы үшін жылулық баланс теңдеуі

. (7.5)

Екі бөлігін де А dt - ға бөліп, алатынымыз:

, (7.6)

мұнда T_т= C/A – жылулық уақыт тұрақтысы;

t_кон = DР/А – темпратураның жоғарлауының соңғы (тұрақталған) мәні.

5.2 тарауда байқағанымыздай, бір энергия жинақтаушы (бұл жағдайда жылулық) болғанда оның қорын сипаттайтын айнымалы экспонента бойынша өзгереді:

. (7.7)

(7.2) теңдеу қозғалтқыштың динамикалық жылулық моделін беріліс функциясы ретінде келтіруге мүмкіндік береді:

. (7.8)

Уақыт тұрақтысы Т_т шындығында - тұрақты емес: қызудың бірінші бөлігінде тек активті бөліктер, негізінен орама мысы қызған кезде және жылу машинаның толық денесі бойынша таралуға үлгермеген кезде процесс (7.7) бойынша процеске қарағанда жылдамырақ жүреді, яғни Т_т¢ < Т_т– 7.6-суреттегі үзік сызық.

7.6 – сурет. Электр машинасының қызу және суу сипаттамалары

Өздігінен желденетін машиналардың жылубергіштігі жылдамдыққа тәуелді, жылдамдық төмендегенде жылубергіштігі де азаяды, яғни Т_w₌₀>T_т_w , сонымен қатар айырмасы үлкен болуы мүмкін – 2 есе немесе одан да жоғары.

7.7 – сурет. Жылулық уақыт тұрақтысының электрлік машинаның

қуатынан бағаналық тәуелділігі

Сонымен, машинаның шығындарының тез өзгеруіне оның реакциясы – ұзақ (минуттар, үлкен машиналар үшін сағаттар) уақыт тұрақтылары бар экспонента бөліктері. Тұрақталған режимде (dt /dt =0) (7.2) бойынша алатынымыз:

; (7.9)

анықтама бойынша номинал режимде

. (7.10)

Анықталған қозғалтқыштардың қызу және суу заңдылықтары электржетегі жұмысының үш стандартты режимін бөлуге мүмкіндік береді.

Ұзақ мерзімді режим S1 келесі шартпен сипатталады:

, (7.11)

яғни жұмыс уақытында асқын қызу температурасы t_р тұрақталған мәнге жетеді (7.8,а – сурет), үзілістің ұзақтығы әсер етпейді.

Қысқа мерзімді режим S2

, (7.12)

Яғни, жұмыс уақытында асқын қызу тұрақталған мәнге жетпейді, ал үзіліс уақытында t_о қозғалтқыш қоршаған орта температурасына дейін суыйды (7.8,б – сурет).

а) б)

в)

7.8 – сурет. Ұзақ мерзімді S1, қысқа мерзімді S2 және қайталанбалы қысқа мерзімді S3 режимдерінің диаграммалары

Қайталанбалы қысқа мерзімді режим S3 келесі шарттарға сәйкес келеді.

, (7.13)

яғни жұмыс уақытында асқын қызу t_уст мәніне жетпейді, ал үзіліс уақытында нөлге тең болмайды. Циклдер көп рет қайталанғанда процесс тұрақталады, яғни асқын қызудың температурасы циклдің басы мен соңында бірдей болады және оның тербелістері орта деңгейде t_ср болады(7.8,в – сурет). Қайталанбалы қысқа уақытты режим іске қосылудың салыстырмалы ұзақтығымен e немесе қайта қосылуымен (ҚҚ) сипатталады

, (7.14)

Қайталанбалы қысқа уақытты режимде e (e£0,6) де цикл уақыты да (t_ц£10 мин) шектеледі.

Жоғарыда қарастырылған негізгі режимдерде тағы төрт стандартты режимдер негізделеді: S4 және S5 режимдері S3 режимінен іске қосу және тежелу кезінде динамикалық моменттерді ескеруімен ерекшеленеді, S6 және S7 S1 режиміне сәйкес келеді, бірақ айнымалы жүктемеде (S6) және іске қосу мен тежеуді ескергенде (S7). Стандартты режим S8 М және w мәндерінің периодты өзгеруінің ең жалпы жағдайын көрсетеді.

7.3.Ұзақ мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру

Егер қозғалтқыштың жүктемелік диаграммасы және оның жылулық параметрлері белгілі болса, онда t(t) графигін тұрғызуға болады, және нақты асқын қызуды бағалап, оны рұқсат етілген мәнмен салыстыруға болады. Бұл әдіс күрделі, сондықтан тәжірибеде асқын қызуды жанама бағалауға негізделген қарапайымдатылған әдістер қолданылады. Осы әдістер негізінде орташа шығындар әдісі жатыр.

Қозғалтқыштың жүктемелік диаграммасы циклдық сипатта болсын, ал момент әр циклде тұрақты болып қалады, яғни қозғалтқыш айнымалы жүктемемен жұмыс істейді (S6, S7 немесе S8 режимдері).

«Қашық» циклді қарастырсақ, мұнда қозғалтқышта жылулық процесстер тұрақталған, яғни циклдің басындағы және соңындағы асқын қызу температурасы бірдей, ал τ циклдіің орта деңгейінде t_ср өзгереді. Циклдің басы мен соңында асқын қызу темепературасының тең болуы циклдің басында қозғалтқышта жиналған жылу мөлшері мен циклдің соңында қозғалтқышта жиналған жылу мөлшері арасында айырмашылық жоқ екендігін көрсетеді, яғни жылу қозғалтқышта сақталмайды. Бұл цикл барысында бөлінген жылудың бәрі толық қоршаған ортаға таралатынын көрсетеді,яғни

(7.15)

Энергияның сақталу заңын интегралды формада бейнелейтін (7.15) теңдеуді келесі түрде жазуға болады:

Немесе

, (7.16)

яғни бір циклдағы шығындардың орташа қуаты асқын қызудың орташа температурасына пропорционал.

(7.6) сәйкес номинал режим үшін

, (7.17)

мұнда DР_н – шығындардың номинал қуаты;

Р_н – қозғалтқыштың номинал қуаты;

h_н– қозғалтқыштың номинал ПӘК-і;

t_н = t_доп - қозғалтқыштың асқын қызуының номиналды (рұқсат етілген) температурасы.

(7.12) және (7.13) теңдеулерін салыстыра отырып, орташа шығындар әдісін түсіндіруге болады: егер цикл кезінде шығындардың орташа қуаты шығындардың номинал қуатынан жоғары болмаса, яғни

онда асқын қызудың орташа температурасы рұқсат етілген мәннен аспайды:

Алдын-ала таңдалған қозғалтқыш үшін тұрғызылған жүктемелік диаграмма 7.9 – суретте көрсетілген түрге ие болсын. Қозғалтқыштың әр жүктеме деңгейі үшін (диаграмманаң әр учаскесінде) h(Р/Р_н) қисығы бойынша қуатты P_i = M_iw_i анықтаймыз, ПӘК мәнін h_i анықтаймыз және шығындарды табамыз

7.9 – сурет. «Қашық» цикл үшін жүктемелік диаграмма және t(t) қисығы

Орташа шығындарды анықтаймыз:

(мысалда n = 3) және оны DР_н–мен салыстырамыз. Егер DР_ср £ DР_н болса, қозғалтқыш таңдалған.

Егер бір циклдегі орташа шығындарды номинал шығынмен салыстырғанда DР_ср > DР_нболса, онда қозғалтқыш қызып кетеді. Керісінше, егер DР_ср << DР_н болса қозғалтқыш қызуы бйынша дұрыс қолданылмайды. Екі жағдайда да басқа қозғалтқыш таңдау қажет, жүктемелік диаграмманы қайта құрып, жүктеменің айнымалы графигіндегі орташа шығындар мен тұрақты жүктемедегі номинал шығындарды салыстыру арқылы қозғалтқышты қызу бойынша тексеру қажет.

Орташа шығындар әдісі t(t) тұрғызбай-ақ қызудың орташа темепературасын бағалауға мүмкіндік береді. Нақты темепература орташа температурадан ерекшеленеді, бірақ

T_ц << T_т.н, (7.18)

шарты орындалса, онда бұл айырмашылық аз болады. (7.14) орташа шығындар әдісін қолданғанда негізгі шарт болып табылады.

Эквиваленттік ток деп, жұмыс кезінде электрлік қозғалтқышта айнымалы жүктеме графигінде орташа шығындарға тең шығындар бөлінетін өзгермейтін токты айтамыз, яғни

(7.19)

Жалғасушы жұмыс режимінде және қозғалтқыштың жүктемесінің айнымалы графигінде бір циклдағы шығындардың орташа қуаты

Әр учаскедегі шығындарды DР_i тұрақты және айнымалы құраушылар арқылы бейнелеп және орташа шығындарды эквивалентті ток арқылы мәндерімен ауыстырып, алатынымыз:

Жақшаларды ашып және тұрақтылар мен айнымалыларды топтап алатынымыз:

бұдан айнымалы жүктеме графигіндегі эквиваленттік ток:

(7.20)

немесе жалпы түрде

(7.21)

Осы әдіспен есептелген ток алдын-ала таңдалған қозғалтқыштың тогымен салыстырылады, егер I_экв £ I_н болса, онда қозғалтқыш қызу талаптарына сай келеді.

Кейбір жағдайларда қозғалтқышты қызуы бойынша тексеру кезінде уақыт функциясында қозғалтқыш тудыратын момент графигін қолданған ыңғайлы. Егер қозғалтқыш ағыны тұрақты болса, онда момент пен ток арасында тура пропорционал болады. Бұл жағдайларда қозғалтқышты эквиваленттік момент бойынша тексеруге болады, сатылы график үшін келесі формула бойынша есептеледі:

(7.22)

Эквивалентті момент шамасы номиналды моментпен салыстырылады, егер М_экв £ М_н шарты орындалса онда қозғалтқыш қызу талаптарына сай келеді.

Эквивалентті момент әдісін қалыпты орындалған синхронды және асинхронды қозғалтқыштарда және номиналды ағынмен жұмыс істегенде тәуелсіз қоздырылатын қозғалтқыштар үшін қолдануға болады.

Егер қозғалтқыштың жүктемелік диаграммасы қуат графигі түрінде берілсе, онда берілген график негізінде қозғалтқышты қызуға тексеру қуат пен ток арасында тура пропорционал болған жағдайда ғана іске асырылады.

Сатылы график үшін эквивалентті қуат келесі формула арқылы есептеледі

(7.23)

және номиналды қуатпен салыстырылады; Р_экв £ Р_н шартының орындалуы тексеріледі.

7.4.Қайталанбалы қысқа мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру

Қайталанбалы қысқа мерзімді режимде цикл ұзақтығы (t_ц £ 10 мин) және іске қосудың салыстырмалы ұзақтығы (e £ 0,6) шектелген, және стандартты мәндер енгізілген e = 0,15, 0,25, 0,4 және 0,6. Бұл режимде ұзақ мерзімді режимге арналған стандартты қозғалтқыштармен қатар қайталанбалы қысқа мерзімді режимге арнайы жобаланған қозғалтқыштар да қолданылады; соңғы жағдайда каталогта ε әр стандартты шамасы үшін номиналды токтар көрсетіледі: I_но,15, I_но,2 және т.б.

7.10– сурет. Қайталанбалы қысқа мерзімді режимдегі жүктемелік диаграмма (а) және оның эквиваленттік түрі (б)

7.10,а-сурет үшін келесіні аламыз:

Келесі қадам алынған эквиваленттік жүктемелік диаграмманы стандартты e түрге келтіру.

Егер қайталанбалы қысқа мерзімді режимге арналған қозғалтқыш қолданылса, онда ең жақын стандартты мән e_сг қабылданады және келесі қатынас пайдаланылады:

бұдан

. (7.24)

Ұзақ мерзімді режимге арналған қозғалтқышты қолдану кезінде (7.25) теңдеуінен аламыз:

. (7.26)

Келтірілген бағалауларда үзіліс кезіндегі жылу бергіштіктің нашарлауы ескерілмейді, яғни келесі қабылданады

Циклдің жартысында қозғалтқыш жұмыс істемегендіктен, I_н < I_экв және М_н < М_экв болғандықтан, қозғалтқышты асқын жүктеме және іске қосу режимі бойынша тексеруге көңіл бөлу қажет.

Қайталанбалы қысқа мерзімді режимнің маңызды жеке жағдайы болып қысқа циклдер режимі немесе жиі іске қосу режимі болып табылады. Энергетикалық кернеуленген динамикалық режимдердің қысқа циклдерінде жоғарыда айтылған қарапайымдатылған қозғалтқышты тексеру әдістерінде көп бөлігі қателіктерге жеткізеді. Осындай жағдайларда алыс цикл үшін тікелей жылулық баланс құруға негізделген әдісті пайдаланған жөн. Роторы қысқа тұйықталған асинхронды қозғалтқыш үшін осындай жылулық баланс мысалы 7.1-кестеде көрсетілген.

7.11-сурет. Қысқа циклдер режиміндегі тахограмма

7.1 – кесте

Цикл учаскесі	Қозғалтқышта бөлінетін энергия	Қоршаған ортаға таралатын энергия
Іске қосу, t_п	DW_п
Тұрақталған режимдегі жұмыс, t_уст	DР t_уст	D Р_н t_уст
Тежеу, t_т	DW_т
Үзіліс, t₀		bDР_нt₀

Кестеде DW_п және DW_т – іске қосу және тежеу кезіндегі энергия шығыны;

DР жәнеDР_н– жұмыс және номинал режимдеріндегі қуат шығыны;

b - жылу бергіштіктің нашарлау коэффициенті.

Егер қозғалтқыштың жылулық режимі тұрақталса, яғни қызу t цикл басында және цикл соңында бірдей болса, онда бөлінген энергия қоршаған ортаға таралған энергияға тең деп есептеуге болады

(7.27)

Алынған теңдеу режимнің рұқсат етілген параметрлерін бағалау үшін қолданыс табады.

Әдебиеттер тізімі

1.Чиликин М.Г., Сандлер А.С. Общий курс электропривода. М.: Энергоиздат, 1981, 576 с.

2.Ильинский Н.Ф.Основы электропривода: Учебное пособие для вузов. – 2-е изд., М.: Издательство МЭИ, 2003, 224 с.: ил.

3. Москаленко В.В. Автоматизированный электропривод: Учебник для вузов. М.: Энергоатомиздат, 1986,416 с.:ил.

4. Справочник по автоматизированному электроприводу. / Под ред. В.

Елисеева и А.В.Шинянского.-М.:Энергоатомиздат,1983.-616с.

5. Ключев В.И.Теория электропривода.М,:Энергоатомиздат, 1985,560 с.

6.Автоматтандырылған электржетегі /оқулық/. Ы.Туғанбаев. Алматы.

Республикалық баспа кабинеті. 2004 ж. 280 бет.

Мазмұны

Алғы сөз......................................................................................................3

1. Жалпы мағлұматтар...............................................................................5

1.1. Электр жетегі ұғымының анықтамасы...............................................5

1.2. Электр жетегінің құрамы және міндеттері.........................................7

1.3. Электр жетегінің қысқаша тарихы ....................................................10

1.4. Жаттығулар .........................................................................................15

1.5. Түйін ....................................................................................................16

2. Электр жетегі механикасының негізі................................................17

2.1. Қозғалыс теңдеуі..................................................................................17

2.2. Механикалық сипаттамалар................................................................18

2.3. Моменттер мен инерция моменттерін келтіру..................................23

2.4. Электр жетегінің координаттарын реттеу ........................................26

2.5. Жаттығулар ..........................................................................................29

2.6. Түйін ......................................................................................................33

3. Тұрақты ток электр жетектері ..........................................................35

3.1. Электр жетегінің түрлері........................................................................35

3.2. Электр қозғалтқыштардың және өндіріс механизмдерінің механикалық сипаттамалары. Қалыптасқан режимдер......................................................37

3.3. Тұрақты ток электр жетектері..................................................................41

3.3.1. Әрекет принципі. Негізгі теңдеулер..................................................41

3.4. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының механикалық сипаттамалары.....................................................................................................46

3.5. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының тежеу режимдеріндегі механикалық сипаттамалары ............................................49

3.6. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының механикалық сипаттамалары.................................................................................................54

3.7. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының тежелу режимдеріндегі механикалық сипаттамалары...............................................58

3.8. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқы.шының бұрыштық жылдамдығын магнит ағынды өзгерту арқылы реттеу...................................60

3.9. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының бұрыштық жылдамдығын реостаттың және импулістік тәсілдермен реттеу...................63

3.10. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының бұрыштық жылдамдығын якоріне берілген кернеуді өзгерту арқылы реттеу ................64

3.11. Тәуелсіз қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының бұрыштық жылдамдығын якорді шунттау арқылы реттеу.................................................67

3.12. Тізбектей қоздырылатын тұрақты ток қозғалтқышының бұрыштық жылдамдығын реттеу.......................................... ............................71

4. Айнымалы ток электр жетектері................................................................74

4.1. Асинхронды қозғалтқыштар .......................................................................74

4.2. Синхронды машиналар..................................................................................76

4.3. Асинхронды электр жетегінің қарапайым модельдері...............................77

4.3.1. Қозғалатын магнит өрісін алу принципі.................................... 78

4.3.2. w = w₀кезіндегі процесстер...................................................................79

4.3.3.Жүктелген кездегі процесстер..................................................................81

4.3.4. Энергетикалық режимдер...........................................................................82

4.4. Асинхронды қозғалтқыштың механикалық сипаттамалары.....................89

4.5. Тежеу режимдеріндегі АҚ-тың механикалық сипаттамалары...................91

4.6. Синхронды қозғалтқыштың механикалық және бұрыштық сипаттамалары......................................................................................................96 4.7. Айнымалы ток электр жетектерінің бұрыштық жылдамдығын реттеу..98

4.7.1. Реостаттық және импульстік реттеу.......................................................99

4.7.2. Асинхронды ЭЖ-нің бұрыштық жылдамдығын полюстер санын өзгерту арқылы реттеу......................................................................................................102

5. Электр жетегінің бұрыштық жылдамдығын және моментін автоматты реттеу............................................................................................................112

5.1. Кернеу бойынша қатаң теріс кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі..........................................................................113

5.2. Якорь тоғы бойынша қатаң оң кері байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты реттеу жүйесі...........................................................114

5.3. Қозғалтқыштың бұрыштық жылдамдығы бойынша қатаң теріс байланыспен бұрыштық жылдамдықты автоматты түрде реттеу жүйесі......115

5.4. Тиристорлық кернеу реттеуіші арқылы асинхронды ЭЖ-дың бұрыштық жылдамдығын автоматты түрде реттеу.............................................................117

5.5. Түрлендіргіш-қозғалтқыш жүйеде электр жетегінің моментін автоматты түрде реттеу.........................................................................................................119

6. Электр жетектеріндегі өтпелі процесстер.........................................121

7. Электр жетегінің қуатын анықтау......................................................135

7.1.Механизмнің және қозғалтқыштың жүктемелік диаграммалары.............135

7.2. Қозғалтқыштың жылулық моделі.............................................................140

7.3. Ұзақ мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша тексеру...........143

7.4.Қайталанбалы қысқа мерзімді режимде қозғалтқышты қызу бойынша

тексеру............................................................................................................148

Әдебиеттер тізімі...........................................................................................152

Мазмұны..............................................................................................................153

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8 9 10 11 1213