44. Абайдың 4-қара сөзіндегі ойлау жүйесін анықтаңыз.

Ә рбір байқ ағ ан адам білсе керек: кү лкі ө зі бір мастық екенін, ә рбір мас кісіден ғ афил кө п ө тетұ ғ ынын да, ә рбір мастың сө йлеген кезінде бас ауыртатұ ғ ынын. Бұ лай болғ анда, кү лкіге салынғ ан кісі не шаруадан, не ақ ылдан, не бір ұ ят келерлік істен қ ұ р, ғ афил кө п ө ткізіп отырса керек. Осындай ғ афилдік кө п ө ткізіп, ө лмеген кісінің не дү ниеде, не ахиретте басы бір ауырмай қ алмаса керек.
Ә рбір уайым-қ айғ ы ойлағ ыш кісі не дү ние шаруасына, не ахирет шаруасына ө згеден жинақ ырақ болса керек. Ә рбір жинақ ылық тың тү бі кә ніш болса керек. Енді олай болғ анда, ү немі уайым-қ айғ ыменен жү ре аламыз ба? Ү немі кү лмей жү руге жан шыдай ма екен? Жоқ, мен ү немі уайым-қ айғ ыменен бол демеймін. Уайым-қ айғ ысыздығ ың а уайым-қ айғ ы қ ыл дағ ы, сол уайым-қ айғ ысыздық тан қ ұ тыларлық орынды харекет табу керек һ ә м қ ылу керек. Ә рбір орынды харекет ө зі де уайым-қ айғ ыны азайтады, орынсыз кү лкіменен азайтпа, орынды харекетпен азайт!
Шығ ар есігін таба алмай, уайым-қ айғ ының ішіне кіріп алып, қ амалып қ алмақ, ол ө зі де - бір антұ рғ андық. Жә не ә рбір жаман кісінің қ ылығ ына кү лсең, оғ ан рахаттанып кү лме, ыза болғ аның нан кү л, ызалы кү лкі - ө зі де қ айғ ы. Ондай кү лкіге ү немі ө зің де салынбассың, ә рбір жақ сы адамның жақ сылық тапқ анына рахаттанып кү лсең, оның жақ сылық ты жақ сылығ ынан тапқ андығ ын ғ ибрат кө ріп кү л. Ә рбір ғ ибрат алмақ тың ө зі де мастық қ а жібермей, уақ ытымен тоқ татады. Кө п кү лкінің бә рін де мақ тағ аным жоқ, оның ішінде бір кү лкі бар-ау, қ ұ дай жаратқ ан орныменен іштен, кө кіректен, жү ректен келмейді, қ олдан жасап, сыртыменен бет-аузын тү зеп, бай-бай кү лкінің ә нін сә ндеп, ә демішілік ү шін кү летін бояма кү лкі.
Адам баласы жылап туады, кейіп ө леді. Екі ортада, бұ дү ниенің рахатының кайда екенін білмей, бірін-бірі аң дып, біріне-бірі мақ танып, есіл ө мірді ескерусіз, босқ а, жарамсыз қ ылық пен, қ ор етіп ө ткізеді де, таусылғ ан кү нде бір кү ндік ө мірді бар малына сатып алуғ а таба алмайды.
Қ улық саумақ, кө з сү зіп, тіленіп, адам саумақ - ө нерсіз иттің ісі. Ә уелі қ ұ дайғ а сыйынып, екінші ө з қ айратың а сү йеніп, ең бегің ді сау, ең бек қ ылсаң, қ ара жер де береді, қ ұ р тастамайды.

⇐ Предыдущая 8 9 10 11 12 13 14 151617 Следующая ⇒