38.Р.Декарт дүниетанымындағы күмәндану теориясына анықтама беріңіз.

38. Р. Декарт дү ниетанымындағ ы кү мә ндану теориясына анық тама берің із.

39. Декарттың ойлау жү йесінің ерекшеліктерін анық таң ыз.

40. Кү мә ндану теориясын жазың ыз.

Рене Декарт (1596-1650) – француз дворянының отбасында туып, иезу-иттердің Ла-Флеш коллегиясында физика, математика, арифметика, механика, музыканы терең детіп оқ ыды. Мық ты математик ретінде танылғ ан Декарт осы ғ ылымның кө мегімен бү кіл ғ ылымдар жү йесін, философияны қ айта ө згертуді армандады. Саясат мә селелеріне қ ызық пағ ан де-карт (Картезий) алгебра, аналитикалық геометрия, механика мә селелерін зерттеумен айналысты жарық тың сыну заң ын ашты, қ анның айналуын зерттеді психология мен космогонияны, жә не, ә рине, философияны талдады.

Ерекшеліктері:
Декарт адамның ақ ыл-ойына кө бірек жү гінді, Бэкон жекеден жалпығ а қ арай жү рсе, Декарт жалпыдан жекеге кө шті, оның бұ л ерекшелігі мате-матикалық ойлау тә сілінен жақ сы кө рінеді.. Декарттың ойынша, мейлінше дә л ойларды ұ сынуғ а тек математика қ абілетті, сол себепті осы ғ ылымның тә сілдерін жаң а философиялық жү йе жасау ісінде қ олдану керек.

Декарт тө рт ережені тұ жырымдайды:
1) Ақ иқ ат деп ақ иқ ат екені кү мә нсіз нә рсені ғ ана қ абылдау қ ажет.
2) Зерттейтін сұ рағ ымызды ойша мү мкіндігінше қ арапайым элементтерге бө ліп қ арастырсақ, қ иың дық тарды шешу, белгілі бір шешімге келу жең ілдейді.
3) Бұ л ереже логикалық тү рде екінші ережеден туындайды: таным процесі қ арапайымнан кү рделіге қ арай жү реді.
4) Дедукцияның барлық звеноларын ұ мытпайтындай шолу жасап отыру қ ажет – энумерация.
Декарттың рационализмінің негізі – кү мә н. Кү мә нданғ ан адам кү мә н туғ ызғ ан объект туралы терең ойланады, яғ ни ө мір сү реді, тіршілік етеді. «Мен ойлаймын, яғ ни ө мір сү ремін» Декарттың пікірінше, біз анық қ абылдайтыі нә рселердің бә рі ақ иқ ат, бірақ олар ақ ылымыз арқ ылы, ойымыз арқ ылы қ абылданады.

Кү мә ндану теориясы. Адам – ө зі бойына екі бірдей субстанцияны (ә рі материалды, ә рі рухани) қ атар біріктіретін тіршілік иесі, сондық тан ол табиғ аттан жоғ ары кө теріле алады.

Адам ө з бойында екі субстанцияны қ атар біріктіретіндіктен келіп дуализм (екіұ дайлық, қ осарлылық ) идеясы туындайды.

Р. Декарт «философияның негізгі сұ рағ ын» да дуализм тұ рғ ысынан шешеді: «Не бірінші: материя ма, ә лде, с ана ма? Таласы мағ ынасыз. Материя мен сана тек адам бойында бірігетіндіктен, адам табиғ аты дуалистік болғ андық тан (ө з бойында екі – материалды жә не рухани – субстанцияны біріктіретіндіктен), материя да, сана да бірінші бола алмайды – олар ә рқ ашан болғ ан жә не тұ тас болмыстың екі тү рлі кө рінісі».

⇐ Предыдущая 8 9 10 11 12 131415 16 17 Следующая ⇒