Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі 11 страница

12) ө зіне жә не ө зінің отбасы мү шелеріне қ ауіпсіздік шараларын ұ сыну, жеке ө мірінің мә н-жайларын жария етпеу туралы, кү діктіге қ атысты жақ ындауғ а тыйым салуды қ олдану туралы ө тінішхаттар мә лімдеуге;

13) ө зін жә бірленуші деп тану немесе танудан бас тарту, сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді тоқ тату туралы қ аулылардың, айыптау актісінің кө шірмелерін, сондай-ақ бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағ ы жә не қ адағ алау сатысындағ ы соттың ү кімі мен қ аулысының кө шірмелерін алуғ а;

14) бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағ ы жә не қ адағ алау сатысындағ ы сотта істі соттың талқ ылауына қ атысуғ а;

15) сот жарыссө здерінде сө йлеуге;

16) айыптауды, оның ішінде мемлекеттік айыптаушы айыптаудан бас тартқ ан жағ дайда да қ олдауғ а;

17) сот отырысының хаттамасымен танысуғ а, бұ л ретте хаттаманың соң ына ө з қ олын қ оюғ а, ал сот отырысы хаттамасының бір бө лігімен танысқ ан кезде осы бө ліктің соң ына қ ол қ оюғ а; ал сот отырысында аудио-, бейнетіркеу қ олданылғ ан жағ дайда – хаттаманың соң ына қ ол қ оюғ а, хаттамағ а ескертулер беруге қ ұ қ ылы;

18) қ ылмыстық процесті жү ргізетін органның ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) шағ ым келтіруге;

19) соттың ү кімі мен қ аулысына шағ ым жасауғ а;

20) іс бойынша келтірілген шағ ымдар мен наразылық тар туралы білуге жә не оларғ а қ арсылық беруге жә не оларды қ арауғ а қ атысуғ а;

21) ө з қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерін заң ғ а қ айшы келмейтін ө зге де тә сілдермен қ орғ ауғ а;

22) тараптардың процестік келісім жасасу ниеті, оның шарттары мен салдары туралы білуге, қ ылмыспен келтірілген залалды ө теу бойынша ө з шарттарын ұ сынуғ а не оны жасасуғ а қ арсылық білдіруге қ ұ қ ығ ы бар.

Осы Кодекстің 76-бабының екінші бө лігінде кө зделген жағ дайларда, жә бірленушіге заң кө мегі тегін ұ сынылады.

7. Жә бірленушінің, ал ол қ айтыс болғ ан жағ дайда – оның қ ұ қ ық тық мирасқ орларының аса ауыр қ ылмыспен келтірілген мү ліктік зиян ү шін, егер осындай қ ылмысы ү шін сотталғ ан адамның осы қ ылмыспен келтірілген залалды ө теу ү шін жеткілікті мү лкі болмаса, бюджет қ аражаты есебінен ақ шалай ө темақ ы алуғ а қ ұ қ ығ ы бар. Мұ ндай жағ дайда бюджет қ аражаты есебінен ақ шалай ө темақ ы тө леу туралы мә селені ү кім шығ арғ ан сот жә бірленушінің не оның қ ұ қ ық тық мирасқ орының арызы бойынша шешеді. Кө рсетілген жағ дайларда, егер залал бір жү з елу айлық есептік кө рсеткіштен аспаса, жә бірленушінің залалды толық кө лемде ө теткізуге қ ұ қ ығ ы бар.

8. Жә бiрленушi: қ ылмыстық процестi жү ргізетін органның шақ ыруы бойынша келуге, iс бойынша барлық белгiлi мә н-жайларды шынайы хабарлауғ а жә не қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а жауап беруге; ө зiне iс бойынша белгiлi мә н-жайлар туралы мә лiметтердi жария етпеуге; тергеу ә рекеттерiн жү ргiзу кезiнде жә не сот отырысы уақ ытында белгiленген тә ртiптi сақ тауғ а мiндеттi.

9. Жә бiрленушi шақ ыру бойынша дә лелді себептерсіз келмеген кезде ол осы Кодекстiң 157-бабында кө зделген тә ртiппен мә жбү рлеп ә келуге ұ шырауы жә не оғ ан осы Кодекстің 160-бабында кө зделген тә ртіппен ақ шалай ө ндіріп алу қ олданылуы мү мкiн.

10. Жә бiрленушi айғ ақ тар беруден бас тартқ аны жә не кө рінеу жалғ ан айғ ақ тар бергенi ү шiн заң ғ а сә йкес қ ылмыстық жауаптылық та болады.

11. Салдарында адам қ айтыс болғ ан қ ылмыстар туралы істер бойынша жә бiрленушiнiң осы бапта кө зделген қ ұ қ ық тарын қ айтыс болғ ан адамның жақ ын туыстары, жұ байы (зайыбы) жү зеге асырады. Егер жә бiрленушiнiң қ ұ қ ық тарын беруге қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық арқ ылы моральдық зиян келтiрiлген бiрнеше адам ү мiткер болып отырса, олардың бә рi не олардың арасындағ ы келiсiм бойынша олардың бiреуi жә бiрленушi болып таныла алады.

12. Қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық пен ө зіне мү ліктік зиян келтірілген заң ды тұ лғ а жә бірленуші болып танылуы мү мкін. Бұ л жағ дайда жә бірленушінің қ ұ қ ық тары мен міндеттерін заң ды тұ лғ аның ө кілі жү зеге асырады.

72-бап. Жекеше айыптаушы

1. Жекеше айыптау iсi бойынша сотқ а шағ ым берген жә не сотта айыптауды қ олдайтын тұ лғ а, сондай-ақ жариялы жә не жекеше-жариялы айыптау iстерi бойынша мемлекеттiк айыптаушы айыптаудан бас тартқ ан жағ дайда, сотта айыптауды жеке ө зі қ олдайтын жә бiрленушi жекеше айыптаушы болып табылады.

2. Жә бiрленушi кә мелетке толмағ ан немесе ә рекетке қ абiлетсіз болғ ан жағ дайда, оның ө тiнiшхатты, ө тінуді мә лімдеген немесе шағ ым берген заң ды ө кiлi жекеше айыптаушы болып саналады.

3. Жекеше айыптаушы жә бiрленушiнiң барлық қ ұ қ ық тарын пайдаланады жә не барлық мiндеттерiн кө тереді, сондай-ақ оғ ан осы Кодекстiң 411-бабының ү шiншi жә не бесінші бө лiктерiнде кө зделген қ ұ қ ық тар беріледі.

4. Жекеше айыптаушы ө зіне тиесiлi қ ұ қ ық тарды пайдаланады жә не ө зiне жү ктелген мiндеттердi жеке ө зі немесе, егер бұ л қ ұ қ ық тар мен мiндеттердiң сипатына сә йкес келсе, ө кiлі арқ ылы атқ арады.

73-бап. Азаматтық талапкер

1. Қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық пен немесе есі дұ рыс емес адамның іс-ә рекетімен келтірілген мү ліктік немесе моральдық зиянды ө теу туралы азаматтық талап қ ойғ ан жеке немесе заң ды тұ лғ а азаматтық талапкер болып танылады.

2. Азаматтық талапкердің ө зi қ ойғ ан талапты қ олдау мақ сатында:

1) кү діктің, айыптаудың мә нiн бiлуге;

2) дә лелдемелердi ұ сынуғ а;

3) қ ойылғ ан талап бойынша тү сiнiктеме беруге;

4) қ ылмыстық iске қ осып тігу ү шiн материалдарды ұ сынуғ а;

5) ө тiнiшхаттар мен қ арсылық білдірулерді мә лiмдеуге, ана тiлiнде немесе ө зi бiлетiн тiлде айғ ақ тар мен тү сiнiктемелер беруге;

6) аудармашының тегiн кө мегiн пайдалануғ а, ө кiлiнің болуына;

7) ө зiнiң қ атысуымен жү ргiзiлген тергеу ә рекеттерiнiң хаттамаларымен танысуғ а;

8) ө зiнiң ө тiнiшхаты бойынша немесе ө кiлiнiң ө тiнiшхаты бойынша жү ргiзiлген тергеу ә рекеттерiне прокурордың, тергеушiнiң немесе анық таушының рұ қ сатымен қ атысуғ а;

9) тергеп-тексеру аяқ талғ аннан кейiн iстiң азаматтық талап қ оюғ а қ атысты материалдарымен танысуғ а жә не одан, мемлекеттік қ ұ пияларды қ ұ райтын мә ліметтерді қ оспағ анда, кез келген мә лiметтi жә не кез келген кө лемде жазып алуғ а;

10) ө зiнiң мү ддесiн қ озғ айтын қ абылданғ ан шешiмдер туралы бiлуге жә не мә лiмделген азаматтық талап қ оюғ а қ атысты процестік шешiмдердiң кө шiрмелерiн алуғ а;

11) азаматтық талап қ оюдың кез келген сот сатысында қ аралуына қ атысуғ а;

12) сот жарыссө здерiнде сө йлеуге;

13) сот отырысының хаттамасымен танысуғ а жә не оғ ан ескертулер беруге;

14) қ ылмыстық процестi жү ргізетін органның ә рекеттері (ә рекетсіздігі) мен шешiмдерiне шағ ым келтіруге;

15) соттың ү кiмi мен қ аулыларына азаматтық талап қ оюғ а қ атысты бө лiгiнде шағ ым жасауғ а;

16) iс бойынша азаматтық талап қ ою бө лiгiнде келтірілген шағ ымдар мен наразылық тар туралы бiлуге жә не оларғ а қ арсылық беруге;

17) мә лiмделген шағ ымдар мен наразылық тарды соттың қ арауына қ атысуғ а;

18) осы Кодекстiң 173-бабының бірiншi бө лiгiнде кө зделген жағ дайларда, келтiрiлген зиянның ө темақ ысын жә бірленушілерге зиянды ө теу қ орының қ аражаты есебінен алуғ а;

19) қ ауіпсіздік шараларын қ олдану туралы мә лімдеуге қ ұ қ ығ ы бар.

3. Азаматтық талапкер осы Кодекстiң 71-бабының сегiзiншi бө лiгiнде кө зделген мiндеттерді кө тереді.

4. Азаматтық талапкер, сондай-ақ заң да кө зделген басқ а да қ ұ қ ық тарғ а ие болады жә не басқ а да мiндеттерді кө тереді.

74-бап. Азаматтық жауапкер

1. Қ ылмыстық iсте ө зіне талап қ ойылғ ан жеке немесе заң ды тұ лғ а азаматтық жауапкер болып танылады.

2. Азаматтық жауапкердің ө зіне қ ойылғ ан талапқ а байланысты ө з мү дделерiн қ орғ ау мақ сатында:

1) кү діктің, айыптаудың жә не азаматтық талап қ оюдың мә нiн бiлуге;

2) талап қ оюғ а қ арсылық бiлдiруге, қ арсы талап қ оюды беруге;

3) қ ойылғ ан талаптың мә нi бойынша тү сiнiктемелер мен айғ ақ тар беруге;

4) ө кiлiнің болуына;

5) қ ылмыстық iске қ осып тігу ү шiн материалдарды ұ сынуғ а;

6) ө тiнiшхаттар мен қ арсылық білдірулерді мә лімдеуге;

7) тергеп-тексеру аяқ талғ аннан кейiн азаматтық талап қ оюғ а қ атысты материалдармен танысуғ а жә не одан, мемлекеттік қ ұ пияларды қ ұ райтын мә ліметтерді қ оспағ анда, кез келген мә лiметтi жә не кез келген кө лемде жазып алуғ а;

8) ө зiнiң мү дделерiн қ озғ айтын қ абылданғ ан шешiмдер туралы бiлуге жә не мә лiмделген азаматтық талап қ оюғ а қ атысты процестік шешiмдердiң кө шiрмелерiн алуғ а;

9) азаматтық талап қ оюдың кез келген сот сатысында қ аралуына қ атысуғ а;

10) сот жарыссө здерiнде сө йлеуге, қ ылмыстық процестi жү ргізетін органның ә рекеттері (ә рекетсіздігі) мен шешiмдерiне шағ ым келтіруге;

11) сот отырысының хаттамасымен танысуғ а жә не оғ ан ескертулер беруге;

12) соттың ү кiмi мен қ аулысына азаматтық талап қ оюғ а қ атысты бө лiгiнде шағ ым жасауғ а;

13) iс бойынша азаматтық талап қ оюғ а қ атысты бө лiгiнде келтiрiлген наразылық тар мен шағ ымдар туралы бiлуге жә не оларғ а қ арсылық тар беруге;

14) мә лiмделген шағ ымдар мен наразылық тарды соттың қ арауына қ атысуғ а;

15) қ ауіпсіздік шараларын қ олдану туралы мә лімдеуге қ ұ қ ығ ы бар.

3. Азаматтық жауапкер осы Кодекстiң 71-бабының сегізінші бө лiгiнде кө зделген мiндеттерді кө тереді.

4. Азаматтық жауапкер, сондай-ақ заң да кө зделген басқ а да қ ұ қ ық тарғ а ие болады жә не басқ а да мiндеттерді кө тереді.

75-бап. Кә мелетке толмағ ан кү діктінің, айыпталушының,

сотталушының, сотталғ ан адамның заң ды ө кiлдерi

1. Кә мелетке толмағ ан немесе есі дұ рыс еместігін жоқ қ а шығ армайтын психикасының бұ зылуынан зардап шегетін адам жасағ ан қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық тар бойынша iске қ атысуғ а олардың заң ды ө кiлдерi осы Кодексте кө зделген тә ртiппен тартылады.

2. Егер сотқ а дейінгі іс жү ргізу немесе сот талқ ылауы осы Кодексте кө зделген жағ дайларда кү діктінің, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның қ атысуынсыз жү зеге асырылса, қ ылмыстық іске олардың заң ды ө кілдері қ атыса алады.

76-бап. Жә бiрленушiнiң, азаматтық талапкердің жә не жекеше

айыптаушының ө кiлдерi

1. Қ ылмыстық процесте жә бiрленушiнiң, азаматтық талапкердің жә не жекеше айыптаушының заң ды мү дделерiн бiлдiруге заң кү шiмен қ ұ қ ық ты жә не қ ылмыстық процестi жү ргізетін органның қ аулысымен процеске қ атысуғ а жіберілген адвокаттар мен ө зге де тұ лғ алар жә бiрленушiнiң, азаматтық талапкердің жә не жекеше айыптаушының ө кiлдерi бола алады.

2. Кә мелетке толмағ андар болып табылатын немесе сот ісін жү ргізу тілін білмейтін не ө зінің дене немесе психикалық жағ дайы бойынша ө з қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерін ө з бетінше қ орғ ау мү мкіндігінен айырылғ ан жә бірленушілердің қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерін қ орғ ау ү шін процеске міндетті тү рде қ атысуғ а олардың заң ды ө кілдері мен ө кілдері тартылады.

Мұ ндай жағ дайларда жә бірленушінің ө кілі ретінде жә бірленуші не оның заң ды ө кілі таң дағ ан адвокат жіберіледі. Егер адвокатты жә бірленушінің ө зі немесе оның заң ды ө кілі шақ ырмаса, қ ылмыстық процесті жү ргізетін орган адвокаттардың кә сіби ұ йымы немесе оның қ ұ рылымдық бө лімшесі ү шін міндетті қ аулы шығ ару арқ ылы адвокаттың қ атысуын қ амтамасыз етеді. Қ ылмыстық процесті жү ргізетін орган қ орғ аушы ретінде нақ ты адвокатты шақ ыруды ұ сынуғ а қ ұ қ ылы емес.

Жә бірленушіде немесе оның заң ды ө кілінде қ аражат болмағ ан жағ дайда, адвокаттың ең бегіне ақ ы тө леу осы Кодексте белгіленген тә ртіппен бюджет қ аражаты есебінен жү ргізіледі.

3. Жә бiрленушiнiң, азаматтық талапкердің жә не жекеше айыптаушының заң ды ө кiлдерi мен ө кiлдерi ө здерi ө кiлi болып отырғ ан жеке жә не заң ды тұ лғ алар сияқ ты, осы Кодексте кө зделген шектерде, процестік қ ұ қ ық тарғ а ие болады.

4. Жә бiрленушiнің, азаматтық талапкердің, жекеше айыптаушының ө кiлi ө зi ө кiлi болып отырғ ан процеске қ атысушының мү дделерiне қ айшы қ андай да бір ә рекеттер жасауғ а қ ұ қ ылы емес.

5. Жә бiрленушiнiң, азаматтық талапкердің жә не жекеше айыптаушының процеске ө зiнiң қ атысуы оларды осы iс бойынша ө кiлге ие болу қ ұ қ ығ ынан айырмайды.

77-бап. Азаматтық жауапкердiң ө кiлдерi

1. Қ ылмыстық процесте азаматтық жауапкердiң заң ды мү дделерiн бiлдiруге заң кү шiмен қ ұ қ ық ты жә не қ ылмыстық процестi жү ргізетін органның қ аулысымен процеске қ атысуғ а жіберiлген адвокаттар жә не ө зге де тұ лғ алар азаматтық жауапкердiң ө кiлдерi болып танылады.

2. Азаматтық жауапкердің ө кiлдерi Азаматтық іс жү ргізу кодексіне сә йкес ө здерi ө кiлi болып отырғ ан жеке немесе заң ды тұ лғ алар сияқ ты процестік қ ұ қ ық тарғ а ие болады.

3. Азаматтық жауапкердің ө кiлi ө зi ө кiлi болып отырғ ан процеске қ атысушының мү дделерiне қ айшы қ андай да бір ә рекеттер жасауғ а қ ұ қ ылы емес.

4. Азаматтық жауапкердiң процеске жеке ө зiнiң қ атысуы оны осы iс бойынша ө кiлге ие болу қ ұ қ ығ ынан айырмайды.

10-тарау. Қ ЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ Қ АТЫСАТЫН

Ө ЗГЕ ДЕ АДАМДАР

78-бап. Куә

1. Іс ү шiн маң ызы бар қ андай да бір мә н-жай белгiлi болуы мү мкiн кез келген адам айғ ақ тар беру ү шiн куә ретiнде шақ ырылуы жә не одан жауап алынуы мү мкiн.

2. Мыналар:

1) қ ылмыстық iс бойынша iс жү ргiзуге қ атысуына байланысты, сондай-ақ сот шешiмiн шығ ару кезiнде туындағ ан мә селелердi кең есу бө лмесiнде талқ ылау барысында ө здерiне белгiлi болғ ан iстiң мә н-жайлары туралы – судья, алқ аби;

2) аралық судьяның немесе тө решiнiң мiндеттерiн атқ аруғ а байланысты ө зiне белгiлi болғ ан мә н-жайлар туралы – аралық судья немесе тө решi;

3) ө зiнiң мiндеттерiн орындауына байланысты ө зiне белгiлi болғ ан мә н-жайлар туралы – кү діктiнiң, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның қ орғ аушысы, сол сияқ ты олардың заң ды ө кілдері, жә бiрленушiнiң, азаматтық талапкердің жә не азаматтық жауапкердiң ө кiлi, сондай-ақ куә нің адвокаты;

4) тә убағ а келу ү стінде ө зіне белгiлi болғ ан мә н-жайлар туралы – дiни қ ызметшi;

5) ө зiнiң жасының толмауына не психикалық немесе дене кемiстiктерiне байланысты іс ү шiн маң ызы бар мә н-жайларды дұ рыс қ абылдауғ а жә не олар туралы айғ ақ беруге қ абiлетсiз адам;

6) заң да кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, медиацияны жү ргізуге байланысты ө зіне белгілі болғ ан мә н-жайлар туралы – медиатор;

7) ұ лттық қ ауіпсіздікке қ атер тө ндіретін жағ дайларды қ оспағ анда, ө з қ ызметін жү зеге асыруғ а байланысты ө зіне белгілі болғ ан мә н-жайлар туралы – ұ лттық алдын алу тетігінің қ атысушысы куә ретінде жауап алынуғ а жатпайды.

3. Куә нiң:

1) қ ылмыстық жазаланатын іс-ә рекет немесе ә кiмшiлiк қ ұ қ ық бұ зушылық жасағ аны ү шiн оның ө зiн, жұ байын (зайыбын) немесе жақ ын туыстарын қ удалауғ а ә кеп соғ атын айғ ақ тар беруден бас тартуғ а;

2) ө зiнiң ана тiлiнде немесе ө зi бiлетiн тiлде айғ ақ тар беруге;

3) аудармашының тегiн кө мегiн пайдалануғ а;

4) ө зінен жауап алуғ а қ атысатын аудармашығ а қ арсылық білдіруді мә лімдеуге;

5) жауап алу хаттамасына айғ ақ тарды ө з қ олымен жазуғ а;

6) анық таушының, тергеушінің, прокурордың жә не соттың ә рекеттерiне (ә рекетсіздігіне) шағ ым келтіруге, ө зінің қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерiне қ атысты, оның ішінде қ ауіпсіздік шараларын қ олдану туралы ө тінішхаттар мә лімдеуге қ ұ қ ығ ы бар.

Куә нің ө з адвокатының қ атысуымен айғ ақ беруге қ ұ қ ығ ы бар. Адвокаттың сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын адам белгілеген уақ ытта келмеуі куә дан жауап алуды жү ргізуге кедергі келтірмейді.

Куә ның қ ылмыстық іс бойынша іс жү ргізу кезінде шеккен шығ ыстарын оғ ан ө теу қ амтамасыз етіледі.

4. Куә:

1) анық таушының, тергеушінің, прокурордың жә не соттың шақ ыруы бойынша келуге;

2) іс бойынша болғ анның бә рін шынайы тү рде хабарлауғ а жә не қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а жауап беруге;

3) егер ө зіне бұ л туралы анық таушы, тергеуші немесе прокурор ескерткен болса, іс бойынша ө зіне белгілі мә н-жайлар туралы мә ліметтерді жария етпеуге;

4) тергеу ә рекеттерін жү ргізген кезде жә не сот отырысы уақ ытында белгіленген тә ртіпті сақ тауғ а міндетті.

5. Егер адам қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық туралы арызда жә не хабарда оны жасағ ан адам ретінде кө рсетілсе не қ ылмыстық процеске қ атысатын куә оғ ан қ арсы айғ ақ берсе, бірақ мұ ндай адамғ а процестік ұ стап алу қ олданылмаса не оны кү дікті деп тану туралы қ аулы шығ арылмаса, онда ол қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә мә ртебесін алады.

6. Қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә нің:

1) қ ылмыстық жазаланатын іс-ә рекет немесе ә кiмшiлiк қ ұ қ ық бұ зушылық жасағ аны ү шiн оның ө зiн, жұ байын (зайыбын) немесе жақ ын туыстарын қ удалауғ а ә кеп соқ тыратын айғ ақ тар беруден бас тартуғ а;

2) ө з бетінше немесе ү шінші тұ лғ алар арқ ылы адвокат шақ ыртуғ а;

3) жауап алу басталғ анғ а дейін ө зі таң дағ ан, қ орғ аушы ретінде қ атысатын адвокаттың қ атысуымен айғ ақ тар беруге;

4) ана тiлiнде немесе ө зi бiлетiн тiлде айғ ақ тар беруге;

5) аудармашының тегiн кө мегiн пайдалануғ а;

6) ө зінен жауап алуғ а қ атысатын аудармашығ а қ арсылық білдіруді мә лімдеуге;

7) жауап алу хаттамасына ө з айғ ақ тарын ө з қ олымен жазуғ а;

8) жедел-іздестіру жә не жасырын тергеу ә рекеттерінің материалдарын қ оспағ анда, осы баптың бесінші бө лігінде кө рсетілген қ ұ жаттармен танысуғ а;

9) ө зінің қ атысуымен жү ргізілген тергеу ә рекеттерінің хаттамаларымен танысуғ а жә не оларғ а ескертулер беруге, дә лелдемелерді ұ сынуғ а;

10) ө зінің қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделеріне қ атысты, оның ішінде сараптама жү ргізу жә не қ ауіпсіздік шараларын қ олдану туралы ө тінішхаттар мә лімдеуге;

11) қ арсылық білдірулерді мә лімдеуге;

12) ө зіне қ арсы куә болғ андармен беттесуге;

13) анық таушының, тергеушінің, прокурордың ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) шағ ым келтіруге қ ұ қ ығ ы бар.

Қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә: соттың, прокурордың, сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын адамның шақ ыруы бойынша келуге; тергеу ә рекеттерін жү ргізген кезде жә не сот отырысы уақ ытында белгіленген тә ртіпті сақ тауғ а міндетті.

7. Куә, оның ішінде қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә, осы Кодекстiң 223 жә не 271-баптарында кө рсетiлген жағ дайларды қ оспағ анда, сараптамағ а немесе куә ландырылуғ а тартылмайды.

8. Куә жалғ ан айғ ақ тар бергенi, айғ ақ тар беруден бас тартқ аны ү шін Қ азақ стан Республикасының Қ ылмыстық кодексiнде кө зделген қ ылмыстық жауаптылық та болады. Айғ ақ тар беруден жалтарғ аны немесе қ ылмыстық процестi жү ргізетін органның шақ ыруы бойынша дә лелді себептерсіз келмегені ү шін куә ғ а, оның ішінде қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ғ а осы Кодекстің 160-бабында белгіленген тә ртіппен ақ шалай ө ндіріп алу қ олданылуы мү мкін.

79-бап. Сарапшы

1. Сарапшы ретінде арнаулы ғ ылыми білімі бар, іске мү дделі емес адам шақ ырылуы мү мкін. Сараптама жү ргізу тапсырылуы мү мкін адамғ а қ ойылатын ө зге де талаптар осы Кодекстің 273-бабының бірінші бө лігінде белгіленеді.

2. Сарапшыны шақ ыру, сараптаманы тағ айындау жә не жү ргізу осы Кодекстің 35-тарауында, сондай-ақ 373-бабында кө зделген тә ртіппен жү зеге асырылады.

3. Сарапшының:

1) сараптаманың нысанасына жататын материалдармен (іс материалдарымен) танысуғ а;

2) қ орытынды беру ү шін ө зіне қ ажетті қ осымша материалдарды беру туралы, сондай-ақ қ ауіпсіздік шараларын қ олдану туралы ө тінішхаттар мә лімдеуге;

3) қ ылмыстық процесті жү ргізетін органның рұ қ сатымен процестік ә рекеттерді жү ргізуге жә не сот отырысына қ атысуғ а жә не оларғ а қ атысатын тұ лғ аларғ а сараптама нысанасына қ атысты сұ рақ тар қ оюғ а;

4) ө зі қ атысқ ан процестік ә рекеттің хаттамасымен, сондай-ақ тиісті бө лігінде сот отырысының хаттамасымен танысуғ а жә не ө зінің ә рекеттері мен айғ ақ тарының толық жә не дұ рыс тіркелуіне қ атысты, хаттамаларғ а енгізілуге жататын ескертулер жасауғ а;

5) сараптаманы тағ айындағ ан органның келісімі бойынша, сот-сараптамалық зерттеу барысында анық талғ ан, іс ү шін маң ызы бар, сот сараптамасын тағ айындау туралы қ аулыда қ амтылғ ан мә селелердің шегінен шығ атын мә н-жайлар бойынша ө з қ ұ зыреті шегінде қ орытынды беруге;

6) ана тілінде немесе ө зі білетін тілде қ орытынды ұ сынуғ а жә не айғ ақ тар беруге; аудармашының тегін кө мегін пайдалануғ а; аудармашығ а қ арсылық білдіруді мә лімдеуге;

⇐ Предыдущая 6 7 8 9 101112 13 14 15 Следующая ⇒