Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі 14 страница

102-бап. Шағ ымдарды берудiң мерзiмдерi

Анық таушының, анық тау органының, тергеушiнiң, прокурордың, судьяның немесе соттың ә рекеттерiне жә не шешiмдерiне шағ ымдар сотқ а дейінгі бү кіл тергеп-тексеру жә не сот талқ ылауы барысында берілуі мү мкін. Қ ылмыстық істі сотқ а дейінгі сатыда тоқ тату туралы шешімге шағ ымдар қ ылмыстық қ удалау органының тиісті қ аулысы шығ арылғ ан не оны прокурор бекіткен кезден бастап бір жыл ішінде берілуі мү мкін. Бiрiншi, апелляциялық немесе кассациялық сатылардағ ы соттар шығ арғ ан сот актілеріне шағ ымдар осы Кодексте белгiленген мерзiмдерде берiледi.

103-бап. Шағ ым берiлуiне байланысты шешiмнiң

орындалуын тоқ тата тұ ру

Осы Кодексте кө зделген жағ дайларда шағ ым беру шағ ым жасалғ ан шешiмнiң орындалуын тоқ тата тұ рады. Ө зге жағ дайларда шағ ым келтіру, егер шағ ымды қ араушы адам осыны қ ажет деп тапса, шағ ым жасалғ ан шешiмнiң орындалуын тоқ тата тұ руғ а ә кеп соғ уы мү мкiн.

104-бап. Шағ ымдарды қ араудың жалпы тә ртiбi

1. Шағ ымды қ арауды ө здерінің ә рекеттерiне шағ ым жасалғ ан анық таушығ а, тергеушiге, прокурорғ а немесе судьяғ а, сол сияқ ты шағ ым жасалғ ан шешiмдi бекiткен лауазымды адамғ а тапсыруғ а тыйым салынады.

2. Прокурор немесе судья шағ ымды қ арай отырып, онда жазылғ ан барлық дә лелдердi тексеруге, қ ажет болғ ан кезде қ осымша материалдарды талап етіп алдыруғ а, тиiстi лауазымды адамдардан, жеке немесе заң ды тұ лғ алардан шағ ым жасалғ ан ә рекеттер мен шешiмдерге қ атысты жазбаша тү сiнiктемелер алуғ а мiндеттi.

3. Шағ ымды қ араушы прокурор немесе судья ө з ө кiлеттiктерi шегiнде қ ылмыстық процеске қ атысушылардың, сондай-ақ ө зге де жеке немесе заң ды тұ лғ алардың бұ зылғ ан қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерiн қ алпына келтiруге дереу шара қ олдануғ а мiндеттi.

4. Егер шағ ым жасалғ ан, қ ұ қ ық қ а сыйымсыз iс-ә рекеттермен немесе шешiмдермен жеке немесе заң ды тұ лғ ағ а моральдық, дене немесе мү лiктiк зиян келтiрiлсе, оғ ан осы Кодекстiң 4-тарауында кө зделген зиянның ө телуіне немесе жойылуына қ ұ қ ығ ы жә не сол қ ұ қ ық ты жү зеге асырудың тә ртiбi тү сiндiрiлуге тиiс.

105-бап. Сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын

адамдардың, прокурордың ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне)

жә не шешімдеріне шағ ымдарды қ арау тә ртiбi

1. Сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын адамдардың ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) жә не шешiмдерiне шағ ымдар прокурорғ а берiледi. Прокурордың ә рекеттерi (ә рекетсіздігі) мен шешiмдерiне шағ ымдар жоғ ары тұ рғ ан прокурорғ а берiледi. Ө зiнiң жеке ә рекеттерiне (ә рекетсіздігіне) немесе шешiмдерiне шағ ым тү скен лауазымды адам шағ ымды ө зiнiң тү сiнiктемесiмен бiрге дереу тиiстi прокурорғ а жіберуге мiндеттi. Егер лауазымды адам шағ ымды негiздi деп есептесе, онда ол шағ ым жасалғ ан ә рекетiн (ә рекетсіздігін) тоқ татады немесе шағ ым жасалғ ан шешiмінің кү шін жояды, бұ л туралы прокурорғ а хабарлайды.

2. Прокурор шағ ымды алғ ан кезден бастап жеті тә улiк iшiнде оны қ арауғ а жә не шағ ым берген тұ лғ аны қ абылданғ ан шешім туралы хабардар етуге мiндеттi. Ұ стап алу, тiнту, алу, мү лікке тыйым салу, кү дікті деп тану, кү діктінің іс-ә рекетін саралау, лауазымынан шеттету кезiнде заң ды бұ зу, сондай-ақ азаптауды, зорлық -зомбылық ты қ олдану, қ орқ ыту не қ орғ алу қ ұ қ ығ ын бұ зу туралы шағ ымдар оларды алғ ан кезден бастап ү ш тә улiк iшiнде қ аралуғ а жатады. Шағ ымды тексеру ү шiн қ осымша материалдарды талап етіп алдыру не ө зге де шаралар қ олдану қ ажет болатын айрық ша жағ дайларда, шағ ым берген тұ лғ ағ а ол туралы хабарлай отырып, шағ ымды он бес тә улiкке дейiнгi мерзiмде қ арауғ а жол берiледi.

3. Шағ ымды қ арау нә тижесiнде шағ ым жасалғ ан шешiмнің кү шін жойып немесе шешімді ө згертіп, шағ ымды толық немесе iшiнара қ анағ аттандыру туралы не шағ ымды қ анағ аттандырудан бас тарту туралы шешiм қ абылдануы мү мкiн. Бұ л ретте, егер бұ рын шығ арылғ ан шешiм шағ ым берген тұ лғ аның немесе соның мү ддесіне орай шағ ым берiлген тұ лғ аның жағ дайын нашарлатуғ а ә кеп соғ атын болса, оны ө згертуге болмайды.

4. Шағ ым берген тұ лғ а шағ ым бойынша қ абылданғ ан шешiм жә не одан ә рi шағ ым жасау тә ртiбi туралы хабардар етілуге тиіс. Шағ ымды қ анағ аттандырудан бас тарту уә жді болуғ а тиiс.

106-бап. Прокурордың, қ ылмыстық қ удалау органдарының

ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) жә не шешімдеріне жасалғ ан

шағ ымдарды сотта қ арау тә ртібі

1. Қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын прокурордың, тергеу жә не анық тау органдарының ә рекеті (ә рекетсіздігі) жә не шешімі тікелей қ озғ айтын тұ лғ а қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық туралы, сондай-ақ сотқ а дейінгі тергеп-тексерудің басталуында, тергеп-тексеру мерзімдерін ү зуде, қ ылмыстық істі тоқ татуда, сот-медициналық сараптама жү ргізу ү шін медициналық ұ йымғ а мә жбү рлеп орналастыруда, тінтуді жә не (немесе) алуды жү ргізуде, ө зге де ә рекеттерді (ә рекетсіздіктерді) жасауда жә не шешімдерді қ абылдауда заң ның бұ зылуы туралы арызды қ абылдаудан бас тартуғ а шағ ыммен сотқ а жү гінуге қ ұ қ ылы. Шағ ымды осы баптың тә ртібімен қ арау кезінде сот осы Кодекске сә йкес қ ылмыстық істі мә ні бойынша шешкен кезде сот қ арауының нысанасы болып табылуы мү мкін мә селелерді алдын ала шешпеуге тиіс.

2. Сот шағ ымды қ арағ ан кезде істегі бар дә лелдемелерге бағ а бермей, арыз иесі ө з шағ ымында кө рсеткен барлық мә н-жайларды анық таушының, тергеушінің, прокурордың тексергенін жә не ескергенін анық тауғ а тиіс. Бұ л ретте сот кінә нің дә лелденгені немесе дә лелденбегені, жиналғ ан дә лелдемелердің жол берілетіндігі немесе жол берілмейтіндігі туралы тү йін жасамай, іс бойынша шешім қ абылдау ү шін материалдық -қ ұ қ ық тық жә не процестік негіздердің бар екенін не жоқ екенін тексеруге тиіс.

3. Сот тексеруінің шектері осы баптың бірінші бө лігінде кө рсетілген ә рекеттерді жасау (ә рекетсіздік) жә не шешімдерді қ абылдау кезінде заң нормаларының сақ талуын анық таумен шектеледі.

4. Шағ ым келтіру шағ ым жасалып отырғ ан ә рекеттің жү ргізілуін жә не шағ ым жасалып отырғ ан шешімнің орындалуын тоқ тата тұ рмайды.

5. Шағ ым қ ылмыстық процесті жү ргізетін орган тұ рғ ан жердегі аудандық сотқ а, тұ лғ аның келіспеген шешіммен танысқ ан кү нінен бастап он бес тә улік ішінде не прокурордың ө з атына берілген шағ ымды қ анағ аттандырудан бас тартатыны туралы хабарламасы алынғ аннан кейін дә л сол мерзімде немесе, егер прокурорғ а берілген шағ ымғ а жауап алынбағ ан болса, шағ ым берілгеннен кейін он бес тә улік ө ткен кү ннен бастап берілуі мү мкін.

6. Шағ ымды тергеу судьясы ү ш тә улік ішінде сот отырысын ө ткізбей жеке-дара қ арайды. Егер заң ды жә не негізді шешім қ абылдау ү шін маң ызы бар мә н-жайларды зерттеу қ ажет болса, тергеу судьясы шағ ымды он тә улік ішінде жабық сот отырысында тиісті тұ лғ алар мен прокурордың қ атысуымен қ арайды, олардың келмеуі шағ ымды қ арауғ а кедергі келтірмейді. Тергеу судьясының ө кімі бойынша сот отырысы бейнебайланыс режимінде ө ткізілуі мү мкін. Сот отырысының барысында хаттама жү ргізіледі. Қ ажет болғ ан кезде тергеу судьясы қ осымша материалдарды талап етіп алдырып, тиісті тұ лғ аларды шақ ыруғ а жә не олардан сұ рақ алуғ а қ ұ қ ылы. Ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) жә не шешімдеріне шағ ым жасалып отырғ ан лауазымды адамдар соттың сұ рау салуы бойынша ү ш тә улік ішінде мұ ндай ә рекеттерді (ә рекетсіздікті) жасауғ а жә не шешімдерге негіз болғ ан материалдарды сотқ а ұ сынуғ а міндетті.

7. Сот отырысын ө ткізу кезінде тергеу судьясы қ андай шағ ымның қ аралуғ а жататынын хабарлайды, осыдан кейін, егер арыз иесі сот отырысына қ атысып отырғ ан болса, ол шағ ымды негіздейді, содан соң басқ а да келген адамдар тың далады, олар сотқ а дә лелдемелер беруге қ ұ қ ылы. Шағ ым жасалғ ан ә рекеттердің (ә рекетсіздіктің ) немесе шешімдердің заң дылығ ын дә лелдеу ауыртпалығ ы оларды жасағ ан немесе қ абылдағ ан тұ лғ ағ а жү ктеледі.

8. Тергеу судьясы шағ ымды қ арау нә тижелері бойынша:

1) заң сыз деп танылғ ан процестік шешімнің кү шін жою туралы;

2) тиісті лауазымды адамның ә рекеттерін (ә рекетсіздігін) заң сыз немесе негізсіз деп жә не оның жол берілген бұ зушылық ты жою міндетін тану туралы;

3) прокурорғ а азаматтың немесе ұ йымның қ ұ қ ық тары мен заң ды мү дделерінің жол берілген бұ зылуын жою міндетін жү ктеу туралы;

4) шағ ымды қ анағ аттандырусыз қ алдыру туралы тиісті қ аулы шығ арады.

107-бап. Тергеу судьясының қ аулыларына шағ ым жасау,

наразылық білдіру

1. Сотқ а дейінгі тергеп-тексеру барысында кү дікті, оның қ орғ аушысы, заң ды ө кілі, жә бірленуші, оның заң ды ө кілі, ө кілі тергеу судьясының мынадай:

1) кү діктіні кү зетпен ұ стау, экстрадициялық қ амақ, ү йқ амақ, кепіл тү ріндегі бұ лтартпау шарасын санкциялау немесе кү зетпен ұ стау, ү йқ амақ мерзімін ұ зарту туралы;

2) кү діктіні кү зетпен ұ стауғ а, экстрадициялық қ амақ қ а, ү йқ амақ қ а, кепілге санкция беруден бас тарту немесе кү зетпен ұ стау, ү йқ амақ мерзімін ұ зартудан бас тарту туралы;

3) санкцияланғ ан бұ лтартпау шарасының кү шін жою немесе кү шін жоюдан бас тарту туралы;

4) мү лікке тыйым салу не тыйым салудан бас тарту туралы;

5) эксгумациялау не одан бас тарту туралы;

6) халық аралық іздестіру жариялау не одан бас тарту туралы;

7) сот-медициналық жә не (немесе) сот-психиатриялық сараптама жү ргізу ү шін адамды медициналық ұ йымғ а мә жбү рлеп орналастыру не одан бас тарту туралы;

8) кепіл нысанасын мемлекет кірісіне айналдыру немесе одан бас тарту туралы;

9) прокурордың, қ ылмыстық қ удалау органдарының ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) жә не шешімдеріне шағ ымдарды қ арау жө ніндегі қ аулысына шағ ым жасауғ а, ал прокурор наразылық білдіруге қ ұ қ ылы.

2. Тергеу судьясының осы баптың қ ағ идаларына сә йкес шығ арылғ ан қ аулысына ол жария етілген кезден бастап ү ш тә улік ішінде осы баптың бірінші бө лігінде кө рсетілген тұ лғ алар – тергеу судьясы қ аулы шығ арғ ан сот арқ ылы облыстық жә не оғ ан тең естірілген сотқ а шағ ым жасауы, сондай-ақ прокурор наразылық білдіруі мү мкін. Дә лелді себеппен ө ткізіліп алынғ ан мерзім мү дделі тұ лғ аның ө тінішхаты бойынша осы Кодекстің 50-бабына сә йкес қ алпына келтірілуі мү мкін.

3. Шағ ым беру немесе наразылық келтіру осы Кодекстің 55-бабы бірінші бө лігінің 8) жә не 10) тармақ тарында жә не осы баптың бірінші бө лігінің 1), 2) жә не 7) тармақ тарында кө рсетілген мә селелер бойынша қ аулыда кө рсетілген шешімдердің орындалуын тоқ тата тұ рмайды.

4. Шағ ым жасауғ а, наразылық білдіруге арналғ ан мерзім ө ткеннен кейін материалдар шағ ыммен, наразылық пен бірге облыстық немесе оғ ан тең естірілген сотқ а жіберіліп, бұ л туралы арыз иесіне жә не ә рекеттері мен шешімдеріне шағ ым жасалғ ан тұ лғ ағ а жә не прокурорғ а хабарланады. Облыстық немесе оғ ан тең естірілген соттың шағ ымды, наразылық ты қ арау нә тижелері бойынша қ абылдағ ан шешімі тү пкілікті болып табылады.

5. Облыстық немесе оғ ан тең естірілген соттың судьясы осы баптың екінші жә не ү шінші бө ліктерінде кө зделген қ ағ идалар мен мерзімдерді сақ тай отырып, шағ ым, наразылық сотқ а келіп тү скен кезден бастап ү ш тә уліктен кешіктірмей тергеу судьясы қ аулысының заң дылығ ын жә не негізділігін тексеруді жү зеге асырады.

Облыстық немесе оғ ан тең естірілген сот судьясының шағ ымды, наразылық ты қ арау нә тижелері бойынша шығ арылғ ан қ аулысы жария етілген кезден бастап заң ды кү шіне енеді.

6. Жабық сот отырысына прокурор жә не кү діктінің қ орғ аушысы қ атысады. Отырысқ а, сондай-ақ кү дікті, оның заң ды ө кілі, жә бірленуші, оның заң ды ө кілі жә не ө кілі мен шағ ым жасалғ ан шешімде қ ұ қ ық тары мен мү дделері қ озғ алатын басқ а тұ лғ алар да қ атыса алады, шағ ымның, наразылық тың қ аралатын уақ ыты туралы уақ тылы хабарланғ ан кезде олардың келмей қ алуы соттың шағ ымды, наразылық ты қ арауына кедергі болмайды.

7. Сот тараптардың дә лелдерін тың дап, ұ сынылғ ан материалдарды қ арап:

1) аудандық немесе оғ ан тең естірілген соттың тергеу судьясының қ аулысын ө згеріссіз қ алдыру туралы;

2) тергеу судьясының қ аулысын ө згерту туралы;

3) тергеу судьясы қ аулысының кү шін жою жә не жаң а қ аулы шығ ару туралы уә жді қ аулылардың бірін шығ арады.

8. Сот қ аулысының кө шірмесі сотқ а дейінгі тергеп-тексеру органына, сондай-ақ прокурорғ а, кү діктіге, қ орғ аушығ а жә не адамды кү зетпен ұ стау орыны ә кімшілігінің ө кіліне жіберіледі жә не дереу орындалуғ а жатады.

9. Шет мемлекеттің аумағ ында қ ылмыс жасады деп айыпталғ ан немесе сотталғ ан адамды ұ стап беру (экстрадициялау) туралы шешімге шағ ым жасау жә не оның заң дылығ ы мен негізділігін соттың тексеруі осы Кодекстің 592-бабында кө зделген тә ртіппен жү зеге асырылады.

108-бап. Соттың ү кіміне, қ аулыларына шағ ымдар, наразылық тар

Бірінші сатыдағ ы соттардың ү кіміне, қ аулысына шағ ымдар, наразылық тар осы Кодекстің 48-тарауының қ ағ идаларына сә йкес беріледі. Заң ды кү шіне енген сот шешімдерін қ айта қ арау туралы шағ ымдар, наразылық тар, ө тінішхаттар осы Кодекстің 50 жә не 52-тарауларында белгіленген қ ағ идаларғ а сә йкес беріледі.

14-тарау. Қ ЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСКЕ Қ АТЫСАТЫН АДАМДАР ТУРАЛЫ Қ ОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

109-бап. Процеске қ атысушы деп тануды талап ету қ ұ қ ығ ы

1. Қ ылмыстық процестiң қ атысушысы болып табылмайтын адамдардың осы Кодексте кө зделген негiздер болғ ан кезде, ө здерін кү діктілер, жә бiрленушiлер, жекеше айыптаушылар, азаматтық талапкерлер, азаматтық жауапкерлер, олардың заң ды ө кiлдерi жә не ө кiлдерi деп тануды талап етуге қ ұ қ ығ ы бар. Кө рсетілген адамдардың арыздарын (ө тiнiшхаттарын) қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган оларды алғ ан кезден бастап ү ш тә улiктен кешiктiрмей қ арауғ а тиiс. Қ абылданғ ан шешiм туралы арыз иесі дереу хабардар етіледі, оғ ан тиiстi қ аулының кө шiрмесi жiберiледі.

2. Арыз иесі ө з ө тiнiшхатын қ анағ аттандырудан бас тартылуына немесе оны шешудiң кейiнге қ алдырылуына тиiстi қ аулының кө шiрмесiн алғ аннан кейiн бес тә улiктiң iшiнде прокурорғ а, сотқ а шағ ым жасауғ а қ ұ қ ылы. Егер қ аулының кө шiрмесi шағ ым берiлген кезден бастап он тә улiктiң iшiнде алынбаса, арыз иесі осы ә рекетсіздікке сотқ а шағ ым жасауғ а немесе ө зін процеске қ атысушы деп тану туралы арызбен прокурорғ а ө тініш жасауғ а қ ұ қ ылы.

Егер қ айтыс болғ ан немесе қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық салдарынан ө з еркiн саналы тү рде бiлдiру қ абiлетiн жоғ алтқ ан адамның жақ ын туысы, жұ байы (зайыбы) оның қ ұ қ ық тық мирасқ оры болғ ысы келсе, ө зiн жә бiрленушi деп тануды талап ете алады. Кө рсетілген ө тінішхатты қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган осы баптың бiрiншi бө лiгiнде кө зделген тә ртiппен қ арайды.

110-бап. Қ ылмыстық процеске қ атысатын адамдарғ а қ ұ қ ық тары мен

мiндеттерiн тү сiндiру жә не оларды жү зеге асыру

мү мкiндiгiн қ амтамасыз ету мiндетi

1. Қ ылмыстық процеске қ атысатын ә рбiр адамның ө з қ ұ қ ық тары мен мiндеттерiн, ө зі таң дағ ан ұ станымның қ ұ қ ық тық салдарын бiлуге, сондай-ақ ө зінің қ атысуымен ө тiп жатқ ан процестік ә рекеттердiң мә ні жә не ө зіне танысу ү шiн ұ сынылғ ан қ ылмыстық iс материалдарының мазмұ ны бойынша тү сіндірме алуғ а қ ұ қ ығ ы бар.

2. Қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган қ ылмыстық іс бойынша іс жү ргізуге қ атысатын ә рбiр адамғ а оғ ан тиесiлi қ ұ қ ық тар мен оғ ан жү ктелген мiндеттердi, оның ішінде кә мелетке толмағ андар қ атысқ ан істер бойынша – олардың ө кілдеріне істі кә мелетке толмағ анның істері жө ніндегі мамандандырылғ ан сотта не кә мелетке толмағ андардың тұ рғ ылық ты жері бойынша сотта қ арату қ ұ қ ығ ын тү сiндiруге, оларды жү зеге асыру мү мкiндiгiн осы Кодексте кө зделген тә ртiппен қ амтамасыз етуге тиiс. Қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган адамның ө тiнуi бойынша оның қ ұ қ ық тары мен мiндеттерiн қ айталап тү сiндiруге мiндеттi.

3. Қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган процеске қ атысушыларғ а қ арсылық білдіру мә лiмделуi мү мкiн адамдардың тегiн жә не олар туралы басқ а да қ ажеттi деректердi хабарлауғ а мiндеттi.

4. Қ ылмыстық процеске қ атысушы жағ дайына ие болғ ан адамғ а ол қ атысатын процестік ә рекеттi жү ргізу басталғ анғ а дейiн жә не ол процеске қ атысушы ретiнде қ андай да бір ұ станымын бiлдiргенге дейiн оның қ ұ қ ық тары мен мiндеттерi мiндеттi тү рде тү сiндiрiледi. Сот отырысына келген процеске қ атысушығ а сот оғ ан тиесiлi қ ұ қ ық тар мен оғ ан жү ктелген мiндеттерді, олар сотқ а дейiнгi тергеп-тексеру барысында тү сiндiрiлмегенiне қ арамастан, тү сiндiруге мiндеттi.

5. Қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган куә гердiң, аудармашының, маманның, сарапшының қ атысуымен ө тетін ә рбір процестік ә рекет басталар алдында олардың мiндеттерi мен қ ұ қ ық тарын тү сiндiруге мiндеттi. Куә нiң қ ұ қ ық тары мен мiндеттерiн оғ ан қ ылмыстық тергеу органы одан бiрiншi рет жауап алар алдында тү сіндіруге жә не сот отырысында қ айталап тү сiндiруге тиіс.

3-БӨ ЛІМ. ДӘ ЛЕЛДЕМЕЛЕР ЖӘ НЕ ДӘ ЛЕЛДЕУ

15-тарау. ДӘ ЛЕЛДЕМЕЛЕР

111-бап. Дә лелдемелер ұ ғ ымы

1. Заң ды тү рде алынғ ан, олардың негізінде анық тау органы, анық таушы, тергеушi, прокурор, сот осы Кодексте айқ ындалғ ан тә ртiппен Қ азақ стан Республикасының Қ ылмыстық кодексiнде кө зделген іс-ә рекеттiң бар екенін немесе жоқ екенін, кү діктінің, айыпталушының немесе сотталушының бұ л ә рекеттi жасағ анын немесе жасамағ анын, оның кiнә лiлiгiн не кiнә сіздігін, сондай-ақ iстi дұ рыс шешу ү шiн маң ызы бар ө зге де мә н-жайларды анық тайтын нақ ты деректер қ ылмыстық iс бойынша дә лелдемелер болып табылады.

2. Қ ылмыстық iстi дұ рыс шешу ү шiн маң ызы бар нақ ты деректер: кү діктінің, айыпталушының, жә бiрленушiнiң, куә нің, қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә нің, сарапшының, маманның айғ ақ тарымен; сарапшының, маманның қ орытындысымен; заттай дә лелдемелермен; процестік ә рекеттердiң хаттамаларымен жә не ө зге де қ ұ жаттармен белгіленеді.

112-бап. Дә лелдемелер ретiнде жол берілмейтін нақ ты деректер

1. Нақ ты деректер, егер олар осы Кодекстiң талаптары бұ зыла отырып алынса, алынғ ан нақ ты деректердiң анық тығ ына сотқ а дейінгі тергеп-тексеру немесе істі сотта қ арау кезiнде процеске қ атысушыларды заң мен кепiлдiк берiлген қ ұ қ ық тарынан айыру немесе қ ұ қ ық тарына қ ысым кө рсету арқ ылы немесе қ ылмыстық процестiң ө зге де ережелерiн бұ зу арқ ылы ық пал етсе немесе ық пал етуі мү мкiн болса, оның iшiнде:

1) азаптауды, зорлық -зомбылық ты, қ орқ ытуды, алдауды, сол сияқ ты ө зге де заң сыз ә рекеттер мен қ атыгез қ арым-қ атынасты қ олдану арқ ылы;

2) қ ылмыстық процеске қ атысатын адамғ а ө з қ ұ қ ық тары мен міндеттері жө нінде тү сiндiрмеу, толық немесе дұ рыс тү сiндiрмеу салдарынан туындағ ан оның жаң ылысуын пайдалану арқ ылы;

3) осы қ ылмыстық iс бойынша iс жү ргiзудi жү зеге асыруғ а қ ұ қ ығ ы жоқ адамның процестік ә рекетті жү ргiзуiне байланысты;

4) қ арсылық білдірілуге жататын адамның процестік ә рекетке қ атысуына байланысты;

5) процестік ә рекетті жү ргiзу тә ртiбiн елеулі тү рде бұ зу арқ ылы;

6) белгiсiз кө зден не сот отырысында анық тала алмайтын кө зден;

7) дә лелдеу барысында қ азіргі заманғ ы ғ ылыми бiлiмге қ айшы келетiн ә дiстердi қ олдану арқ ылы алынса, дә лелдемелер ретiнде пайдалануғ а жол берiлмейдi деп танылуғ а тиiс.

2. Қ ылмыстық процесте нақ ты деректердiң дә лелдемелер ретiнде пайдаланылуына жол бермеуді, сондай-ақ оларды шектеп пайдалану мү мкiндiгiн анық тау органы, анық таушы, тергеуші, прокурор немесе сот ө з бастамасы бойынша немесе тараптың ө тiнiшхаты бойынша белгiлейдi. Анық тау органы, анық таушы, тергеуші, прокурор немесе судья дә лелдемелерге жол бермеу туралы мә селені шеше отырып, ә рбір жағ дайда жол берілген бұ зушылық тың нақ ты қ алай кө рініс тапқ анын анық тауғ а жә не уә жді шешім қ абылдауғ а міндетті.

3. Егер кү діктінің, жә бiрленушiнiң жә не куә нiң айғ ақ тары, сарапшының, маманның қ орытындысы, заттай дә лелдемелер, тергеу жә не сот ә рекеттерiнiң хаттамалары жә не ө зге де қ ұ жаттар қ ылмыстық iс материалдарының тізімдемесіне енгізілмесе, оларды айыптау негiзiне жатқ ызуғ а болмайды. Кү діктінің одан куә ретiнде алдын ала жауап алу барысында берген айғ ақ тары дә лелдемелер ретiнде таныла алмайды жә не оларды оның жұ байына (зайыбына) жә не жақ ын туыстарына қ арсы қ олдануғ а, сондай-ақ кү діктіні айыптау негiзiне жатқ ызуғ а болмайды.

4. Қ ылмыстық -процестік заң ды бұ за отырып алынғ ан нақ ты деректер дә лелдемелер ретінде жол берілмейтін деректер деп танылады жә не олар айыптау негiзiне жатқ ызыла алмайды, сондай-ақ осы Кодекстiң 113-бабында кө рсетілген кез келген мә н-жайларды дә лелдеу кезiнде пайдаланыла алмайды.

5. Осы баптың бiрiншi бө лiгiнде кө рсетілген бұ зушылық тар арқ ылы алынғ ан нақ ты деректер тиiстi бұ зушылық тар жә не қ ылмыстық істі тергеп-тексеру барысында оларғ а жол берген тұ лғ алардың кінә лілігі фактісінің дә лелдемелері ретінде пайдаланылуы мү мкiн.

⇐ Предыдущая 9 10 11 12 131415 16 17 18 Следующая ⇒