Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі 10 страница

4) іс бойынша азаматтық талап қ ойылуына байланысты ө зін азаматтық жауапкер деп танығ ан жағ дайда оның қ ұ қ ық тарын пайдалануғ а;

5) тергеп-тексерудің кез келген сатысында процестік келісім жасасу туралы ө тінішхат мә лімдеуге немесе оғ ан келісім білдіруге жә не процестік келісім жасасуғ а, процестік келісімнің кө шірмесін алуғ а;

6) осы Кодексте кө зделген жағ дайларда, қ ылмыстық істі алқ абилер қ атысатын соттың қ арауы туралы ө тінішхат мә лімдеуге қ ұ қ ылы.

6. Сотталушының:

1) бірінші жә не апелляциялық сатылардағ ы сотта істі соттың талқ ылауына қ атысуғ а;

2) қ орғ аушы тараптың барлық қ ұ қ ық тарын, сондай-ақ соң ғ ы сө з қ ұ қ ығ ын пайдалануғ а;

3) сот талқ ылауының кез келген сатысында ынтымақ тастық туралы процестік келісім жасасу туралы ө тінішхат мә лімдеуге немесе оғ ан келісім білдіруге жә не процестік келісім жасасуғ а;

4) жасалғ ан процестік келісімнен сот шешім қ абылдау ү шін кең есу бө лмесіне кеткен кезге дейін бас тартуғ а;

5) жария сот талқ ылауын талап етуге;

6) істі тоқ татуғ а қ арсылық білдіруге қ ұ қ ығ ы бар.

7. Сотталғ ан адамның немесе ақ талғ ан адамның:

1) сот отырысының хаттамасымен танысуғ а жә не оғ ан ескертулер беруге;

2) соттың ү кіміне, қ аулысына, судьяның қ аулысына шағ ым жасауғ а жә не шағ ым жасалғ ан шешімдердің кө шірмелерін алуғ а;

3) іс бойынша келтірілген шағ ымдар мен наразылық тар туралы білуге жә не оларғ а қ арсылық тар беруге;

4) келтірілген шағ ымдар мен наразылық тардың сотта қ аралуына қ атысуғ а;

5) ынтымақ тастық туралы процестік келісім жасасу туралы ө тінішхат мә лімдеуге немесе оғ ан келісім білдіруге жә не процестік келісім жасасуғ а қ ұ қ ығ ы бар.

8. Айыпталушыда қ орғ аушысының немесе заң ды ө кiлiнiң болуы айыпталушының қ андай да бір қ ұ қ ығ ын жоюғ а немесе шектеуге негiз бола алмайды.

66-бап. Қ орғ аушы

1. Қ орғ аушы – қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ның, кү діктiнің, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның, ақ талғ ан адамның қ ұ қ ық тары мен мү дделерiн заң да белгiленген тә ртiппен қ орғ ауды жү зеге асыратын жә не оларғ а қ ылмыстық іс бойынша іс жү ргізу кезінде заң кө мегiн кө рсететiн адам.

2. Адвокат қ орғ аушы ретiнде қ атысады. Адвокат қ ылмыстық процеске қ орғ аушы ретінде қ атысқ ан кезде қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ның, кү діктінің, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның, ақ талғ ан адамның жазбаша арызы бойынша оларды адвокатпен қ атар қ орғ ауды мына адамдардың біреуі: жұ байы (зайыбы) немесе жақ ын туысы, қ орғ аншысы, қ амқ оршысы не қ орғ алатын адамды қ орғ аншылық қ а немесе асырауына алғ ан ұ йымның ө кілі жү зеге асыра алады. Шетелдiк адвокаттардың iске қ орғ аушылар ретiнде қ атысуына, егер бұ л Қ азақ стан Республикасының тиiстi мемлекетпен жасасқ ан халық аралық шартында ө зара тү сіністік негiзде кө зделсе, заң намада белгiленген тә ртiппен жол берiледi.

3. Адамның қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә, кү діктi, айыпталушы мә ртебесін алғ ан кезінен бастап, сондай-ақ қ ылмыстық процестің кез келген келесі кезінде қ орғ аушы қ ылмыстық процеске қ атысуғ а қ ұ қ ылы.

4. Егер қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә лардың, кү діктiлердiң, айыпталушылардың, сотталушылардың бiреуiнiң мү ддесi екiншiсiнiң мү ддесiне қ айшы келетiн болса, бiр сол адам олардың екеуiне бiрдей қ орғ аушы бола алмайды.

5. Адвокаттың ө зi мойнына алғ ан қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ны, кү діктiні немесе айыпталушыны, сотталушыны, сотталғ ан адамды, ақ талғ ан адамды қ орғ аудан бас тартуғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.

67-бап. Қ орғ аушының мiндеттi қ атысуы

1. Қ орғ аушының қ ылмыстық іс бойынша іс жү ргізуге қ атысуы, егер:

1) бұ л туралы кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам ө тiнiшхат берсе;

2) кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам кә мелеттік жасқ а толмаса;

3) кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам дене немесе психикалық кемiстiгi салдарынан ө зiнiң қ орғ алу қ ұ қ ығ ын ө з бетiнше жү зеге асыра алмаса;

4) кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам сот iсi жү ргiзiлетiн тiлдi бiлмесе;

5) адамғ а жазалау шарасы ретiнде он жылдан астам мерзiмге бас бостандығ ынан айыру, ө мiр бойына бас бостандығ ынан айыру не ө лiм жазасы тағ айындалуы мү мкiн болатын қ ылмыс жасады деп кү дік келтірілсе, айып тағ ылса;

6) кү діктіге, айыпталушығ а, сотталушығ а, сотталғ ан адамғ а бұ лтартпау шарасы ретiнде кү зетпен ұ стау қ олданылса немесе олар стационарлық сот-психиатриялық сараптамағ а мә жбү рлеп жiберiлсе;

7) кү діктiлердің, айыпталушылардың, сотталушылардың, сотталғ андардың, ақ талғ андардың мү дделерi арасында қ айшылық тар болып, олардың бiреуiнiң қ орғ аушысы болса;

8) қ ылмыстық процеске жә бiрленушiнiң (жекеше айыптаушының ) немесе азаматтық талапкердің ө кiлi қ атысса;

9) iс сотта қ аралғ ан кезде оғ ан мемлекеттік айыптауды қ олдайтын прокурор (мемлекеттік айыптаушы) қ атысса;

10) кү дікті, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам Қ азақ стан Республикасының шегінен тыс жерлерде болса жә не қ ылмыстық қ удалау органдарына немесе сотқ а келуден жалтарса;

11) процестік келісім жә не оны жасасу туралы ө тінішхат мә лімделсе, міндетті.

2. Қ орғ аушының қ атысуы осы баптың бiрiншi бө лiгiнiң 1) – 6), 10) тармақ тарында кө зделген жағ дайларда – адамды кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам деп танығ ан кезден бастап, 7) тармағ ында кө зделген жағ дайларда – кү діктiлердің, айыпталушылардың, сотталушылардың, сотталғ андардың, ақ талғ андардың мү дделерi арасында қ айшылық анық талғ ан кезден бастап, 8), 9) тармақ тарда кө зделген жағ дайларда – іске жә бірленушінің ө кілі, прокурор қ атысқ ан кезден бастап, 11) тармақ та кө зделген жағ дайларда – кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам процестік келісім жасасу туралы ө тінішхат мә лімдеген кезден бастап қ амтамасыз етiледi.

3. Егер осы баптың бiрiншi бө лiгiнде кө зделген мә н-жайлар болғ ан кезде қ орғ аушыны кү дiктiнің, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның, ақ талғ ан адамның ө зi, олардың заң ды ө кiлдерi, сондай-ақ олардың тапсыруы бойынша басқ а да тұ лғ алар шақ ырмаса, қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган процестiң тиiстi сатысында қ орғ аушының қ атысуын қ амтамасыз етуге мiндеттi, бұ л туралы ол адвокаттардың кә сiби ұ йымы ү шiн мiндеттi қ аулы шығ арады.

68-бап. Қ орғ аушыны шақ ыру, тағ айындау, алмастыру,

оның ең бегiне ақ ы тө леу

1. Қ орғ аушы ретінде адвокатты қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә, кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам, олардың заң ды ө кiлдерi, сондай-ақ қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ның, кү дiктiнің, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның, ақ талғ ан адамның тапсыруы бойынша немесе келiсуiмен басқ а да тұ лғ алар шақ ырады. Кү дiктi, қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам қ орғ алу ү шiн бiрнеше адвокатты қ орғ аушы ретінде шақ ыруғ а қ ұ қ ылы.

2. Қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ның, кү дiктiнің, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның, ақ талғ ан адамның ө тінуі бойынша қ орғ аушының қ атысуын қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган қ амтамасыз етедi.

3. Таң далғ ан немесе тағ айындалғ ан қ орғ аушы ұ зақ мерзiм (кемiнде бес тә улiк) бойы қ атыса алмайтын жағ дайларда, қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ғ а, кү дiктiге, айыпталушығ а, сотталушығ а, сотталғ ан адамғ а, ақ талғ ан адамғ а басқ а қ орғ аушыны шақ ыруды ұ сынуғ а немесе адвокаттардың кә сiби ұ йымы немесе оның қ ұ рылымдық бө лiмшелерi арқ ылы қ орғ аушыны тағ айындау шараларын қ олдануғ а қ ұ қ ылы. Қ ылмыстық процестi жү ргізетін органның қ орғ аушы ретiнде белгiлi бiр адамды шақ ыруғ а ұ сыныс жасауғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.

4. Ұ стап алу немесе кү зетпен қ амауғ а алу жағ дайында, егер кү дiктi, айыпталушы, сотталушы, сотталғ ан адам, ақ талғ ан адам таң дағ ан қ орғ аушы жиырма тө рт сағ аттың iшiнде келе алмайтын болса, қ ылмыстық процесті жү ргізетін орган кү дiктiге, сотталушығ а, сотталғ ан адамғ а, ақ талғ ан адамғ а басқ а қ орғ аушыны шақ ыруды ұ сынады, ал одан бас тартылғ ан жағ дайда, адвокаттардың кә сiби ұ йымы немесе оның қ ұ рылымдық бө лiмшелерi арқ ылы қ орғ аушыны тағ айындау шараларын қ олданады.

5. Адвокаттың ең бегіне ақ ы тө леу Қ азақ стан Республикасының заң намасына сә йкес жү ргiзiледi. Қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган осығ ан негiздер болғ ан кезде кү дiктiні, айыпталушыны, сотталушыны, сотталғ ан адамды, ақ талғ ан адамды заң кө мегіне ақ ы тө леуден толық немесе iшiнара босатуғ а міндетті. Бұ л жағ дайда ең бекке ақ ы тө леу мемлекет есебiнен жү ргiзiледi.

6. Адвокат сотқ а дейінгі тергеп-тексеруге немесе сотқ а осы Кодекстiң 67-бабының ү шiншi бө лiгiнде кө зделген, тағ айындау бойынша қ атысқ ан жағ дайда да адвокаттардың ең бегiне ақ ы тө леу жө нiндегi шығ ыстар мемлекеттiң есебiне жатқ ызылуы мү мкiн.

7. Егер қ ылмыстық iс бойынша iс жү ргiзуге бiрнеше қ орғ аушы қ атысқ ан жағ дайда, ө зіне қ орғ аушының қ атысуы қ ажеттi процестік ә рекет оғ ан тиiстi кү дiктiнің, айыпталушының, сотталушының, сотталғ ан адамның, ақ талғ ан адамның қ орғ аушыларының тү гел қ атыспауынан заң сыз болып таныла алмайды.

8. Адвокат қ орғ аушы ретінде адвокат куә лігін жә не ө зінің нақ ты адамды қ орғ ауғ а ө кілеттігін куә ландыратын ордерді кө рсеткен кезде іске кіріседі. Басқ а адам осы Кодекстің 66-бабы екінші бө лігінің ережелеріне сә йкес ө зінің қ орғ аушы ретінде қ ылмыстық процеске қ атысу қ ұ қ ығ ын растайтын қ ұ жаттарды (неке туралы куә лікті, кү діктімен, айыпталушымен, сотталушымен, сотталғ ан адаммен, ақ талғ ан адаммен туыстық қ атынастарын растайтын қ ұ жатты, қ орғ аншылық жә не қ амқ оршылық жө ніндегі функцияларды жү зеге асыратын органдардың шешімдерін) ұ сынады.

69-бап. Қ орғ аушыдан бас тарту

1. Кү діктi, айыпталушы, сотталушы іс бойынша іс жү ргізудің кез келген сә тінде қ орғ аушыдан бас тартуғ а қ ұ қ ылы. Осындай бас тартуғ а қ ылмыстық іс бойынша іс жү ргізуге қ атысушы қ орғ аушының не осы Кодекстің 67-бабының ү шінші бө лігінде белгіленген тә ртіппен тағ айындалғ ан қ орғ аушының қ атысуымен кү діктінің, айыпталушының, сотталушының бастамасы бойынша ғ ана жол беріледі. Қ орғ аушыдан заң кө мегіне ақ ы тө леу ү шiн қ аражаттың жоқ тығ ы себептерінен бас тарту қ абылданбайды. Бас тарту жазбаша нысанда ресiмделедi немесе тиiстi тергеу немесе сот ә рекетiнiң хаттамасында кө рсетiледi.

2. Осы Кодекстiң 67-бабы бiрiншi бө лiгiнiң 2), 3) 4) жә не 5) тармақ тарында (адамғ а жазалау шарасы ретiнде ө лiм жазасы немесе ө мір бойына бас бостандығ ынан айыру тағ айындалуы мү мкiн қ ылмыстарды жасады деп кү дік келтірілген кезде), 6) тармағ ында (кү діктіні стационарлық сот-психиатриялық сараптамағ а мә жбү рлеп жiберу кезiнде) кө зделген жағ дайларда, қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган кү діктінің, айыпталушының қ орғ аушыдан бас тартуын қ абылдай алмайды.

3. Қ орғ аушыдан бас тарту адамды бұ дан ә рі қ орғ аушыны қ ылмыстық іс бойынша іс жү ргізуге қ атысуғ а жіберу туралы ө тiнiшхат беру қ ұ қ ығ ынан айырмайды. Қ орғ аушының процеске кірісуі осы уақ ытқ а дейiн тергеп-тексеру немесе сот талқ ылауы барысында жасалғ ан ә рекеттердi қ айталауғ а ә кеп соқ пайды.

70-бап. Қ орғ аушының ө кiлеттiктерi

1. Қ орғ аушы кү діктi, айыптауды теріске шығ аратын немесе кү діктінің, айыпталушының жауаптылығ ын жең ілдететін мә н-жайларды анық тау мақ сатында қ орғ аудың барлық заң ды қ ұ ралдары мен тә сiлдерiн пайдалануғ а жә не оларғ а қ ажетті білікті заң кө мегін кө рсетуге мiндеттi.

2. Қ орғ аушы:

1) кү діктімен, айыпталушымен саны мен ұ зақ тығ ы шектелмейтін оң аша жә не қ ұ пия кездесуге;

2) осы Кодексте кө зделген тә ртіппен, қ ылмыстық іс материалдарына міндетті тү рде қ оса тігілуге жататын, заң кө мегін кө рсету ү шін қ ажетті нә рселерді, қ ұ жаттарды, мә ліметтерді, сондай-ақ ө зге де деректерді жинауғ а жә не ұ сынуғ а;

3) кү діктіден, айыпталушыдан жауап алуғ а, сондай-ақ олардың қ атысуымен немесе олардың ө тінішхаты не қ орғ аушының ө з ө тінішхаты бойынша жү ргізілетін ө зге де тергеу ә рекеттеріне жә не процестік ә рекеттерге қ атысуғ а;

4) қ арсылық білдірулерді мә лімдеуге;

5) кү діктіге, айыпталушығ а ұ сынылғ ан не ұ сынылуғ а тиіс болатын ұ стап алу хаттамасымен, бұ лтартпау шарасын қ олданудың жә не кү зетпен ұ стаудың, ү йқ амақ тың мерзімін ұ зарту туралы қ аулымен, іс бойынша мерзімдерді ү зу туралы хабарламамен, кү діктінің немесе қ орғ аушының ө зінің қ атысуымен жү ргізілген тергеу ә рекеттерінің хаттамаларымен, ал сотқ а дейінгі тергеп-тексеру аяқ талғ аннан кейін – істің барлық материалдарымен танысуғ а, одан мемлекеттік қ ұ пияларды қ ұ райтын мә ліметтерді жә не айыптау куә ларының тізімін қ оспағ анда, кез келген мә ліметті кез келген кө лемде кө шіріп алуғ а, ғ ылыми-техникалық қ ұ ралдардың кө мегімен кө шірмесін тү сіруге, кү діктіге кү дікті деп тану туралы, кү діктінің іс-ә рекетін саралау туралы қ аулы жария етілген кезде қ атысуғ а;

6) ө тінішхаттарды, оның ішінде қ ауіпсіздік шараларын қ олдану туралы ө тінішхатты мә лімдеуге;

7) кез келген сатыдағ ы сотта істі алдын ала тың дауғ а, сот талқ ылауына қ атысуғ а, сот жарыссө здерінде сө йлеуге, істі жаң адан ашылғ ан мә н-жайлар бойынша қ айта бастау кезінде, соттың бұ лтартпау шарасын санкциялау туралы ө тінішхаттарды қ арауы кезінде, кү зетпен ұ стау, ү йқ амақ мерзімін ұ зарту туралы ө тінішхаттарды қ арау кезінде, тергеу судьясы қ орғ аушы тараптың шағ ымдары мен ө тінішхаттарын қ арағ ан кезде, айғ ақ тар сақ тауғ а қ ою кезінде сот отырысына қ атысуғ а;

8) сот отырысының хаттамасымен танысуғ а, бұ л ретте хаттаманың соң ына ө з қ олын қ оюғ а қ ұ қ ылы, ал сот отырысы хаттамасының бір бө лігімен танысқ ан кезде осы бө ліктің соң ына қ ол қ оюғ а жә не оғ ан ескерту енгізуге;

9) ө зіне жә не ө зінің қ орғ ауындағ ы адамғ а табыс етілуге жататын процестік қ ұ жаттардың кө шірмелерін алуғ а;

10) қ ылмыстық процесті жү ргізетін адамның жә не қ ылмыстық процеске қ атысатын ө зге де адамдардың заң сыз ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) қ арсылық білдіруге, бұ л қ арсылық тарды процестік қ ұ жаттарғ а енгізуді талап етуге;

11) анық таушының, тергеушінің, прокурордың жә не соттың ә рекеттері (ә рекетсіздігі) мен шешімдеріне шағ ым келтіруге жә не оларды қ арауғ а қ атысуғ а;

12) заң ғ а қ айшы келмейтін кез келген басқ а да қ орғ ау қ ұ ралдары мен тә сілдерін пайдалануғ а;

13) қ орғ ауындағ ы адамның қ атысуымен процестік ә рекеттің ө ткізілетін уақ ыты мен орны туралы, сондай-ақ қ орғ аушы тараптың шағ ымдарын, бұ лтартпау шарасын қ олдану, кү зетпен ұ стау мерзімін ұ зарту, айғ ақ тарды сақ тауғ а қ ою туралы ө тінішхаттарды қ арауғ а байланысты барлық сот отырыстары туралы қ ылмыстық процесті жү ргізетін орган арқ ылы кү ні бұ рын хабардар етілуге қ ұ қ ылы.

3. Іске қ орғ аушы ретінде қ атысатын адвокат осы баптың екінші бө лігінде кө зделген қ ұ қ ық тармен қ атар, сондай-ақ:

1) тергеу судьясы алдында куә ның жә не жә бірленушінің айғ ақ тарын сақ тауғ а қ ою туралы ө тінішхат беруге;

2) сұ рау салуды орындаудан бас тартылғ ан не ол бойынша ү ш тә улік ішінде шешім қ абылданбағ ан жағ дайда тергеу судьясы алдында, мемлекеттік қ ұ пияларды қ ұ райтын мә ліметтерді қ оспағ анда, кү діктіге, айыпталушығ а, қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар куә ғ а білікті заң кө мегін кө рсету жә не олардың мү дделерін қ орғ ау ү шін қ ажет кез келген мә ліметтерді, қ ұ жаттарды, нә рселерді талап етіп алдыру туралы ө тінішхат беруге;

3) егер қ ылмыстық қ удалау органы осындай ө тінішхатты қ анағ аттандырудан негізсіз бас тартса не ол бойынша ү ш тә улік ішінде шешім қ абылданбаса, тергеу судьясы алдында сараптама тағ айындау туралы ө тінішхат беруге;

4) істің мә н-жайлары туралы бірдең е білетін адамдардан сұ рақ алуғ а, оның ішінде ғ ылыми-техникалық қ ұ ралдарды пайдалана отырып, сұ рақ алуғ а жә не осылайша алынғ ан нақ ты деректерді іс материалдарына қ осып тігу туралы ө тінішхат беруге;

5) сарапшының, маманның іс бойынша қ орытындыларын шарттық негізде алуғ а жә не осындай қ орытындыларды іс материалдарына қ осып тігу туралы ө тінішхат беруге;

6) тергеу судьясы алдында ө зі бұ рын сұ рақ алғ ан айғ ақ беру ү шін келуін қ амтамасыз ету қ иындық туғ ызатын куә ны қ ылмыстық процесті жү ргізетін органғ а мә жбү рлеп ә келу туралы ө тінішхат беруге қ ұ қ ылы.

4. Сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын адам жауап алуды аяқ тағ аннан кейін тергеу ә рекеттерін жү ргізуге қ атысатын қ орғ аушы жауап алынып жатқ ан адамдарғ а сұ рақ тар қ оюғ а қ ұ қ ылы. Сотқ а дейінгі тергеп-тексеруді жү зеге асыратын адамның қ орғ аушының сұ рақ тарын қ абылдамауына болады, бiрақ берiлген сұ рақ тардың бә рiн хаттамағ а енгiзуге мiндеттi. Қ орғ аушы тергеу ә рекетiнiң хаттамасына оның жазбаларының дұ рыстығ ы мен толық тығ ына байланысты жазбаша ескертулер жасауғ а қ ұ қ ылы.

5. Қ орғ аушы: ө зiнiң қ орғ ауындағ ы адамның мү дделерiне қ арсы қ андай да бір ә рекеттер жасауғ а жә не оғ ан тиесiлi қ ұ қ ық тарды жү зеге асыруына кедергi келтіруге; қ орғ ауындағ ы адамның ұ станымына қ арамастан, оның қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық қ а қ атысы барын жә не оны жасауда кiнә лi екенін мойындауғ а, қ орғ ауындағ ы адамның жә бiрленушiмен татуласқ аны туралы мә лiмдеуге; азаматтық талап қ оюды мойындауғ а; қ орғ ауындағ ы адам берген шағ ымдар мен ө тiнiшхаттарды керi қ айтарып алуғ а; заң кө мегін кө рсетуге ө тiнiш бiлдiру жә не оны жү зеге асыруғ а байланысты ө зiне белгiлi болғ ан мә лiметтердi жариялауғ а қ ұ қ ылы емес.

6. Қ орғ аушының осы Кодексте кө зделген басқ а да қ ұ қ ық тары бар жә не басқ а да мiндеттерi болады.

71-бап. Жә бiрленушi

1. Қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық ө зіне тікелей моральдық, тә ндік немесе мү лiктiк зиян келтiрдi деп пайымдауғ а негiзі бар тұ лғ а қ ылмыстық процесте жә бiрленушi деп танылады.

2. Есi дұ рыс емес адам жасағ ан, Қ азақ стан Республикасының Қ ылмыстық кодексiнде тыйым салынғ ан іс-ә рекетпен оғ ан зиян келтiрiлген жағ дайларда да тұ лғ а жә бiрленушi деп танылады.

3. Тұ лғ а қ ылмыстық процесте тиісті қ аулы шығ арылғ аннан кейін жә бірленуші деп танылады. Егер қ ылмыстық процесс барысында оның бұ л жағ дайда болуына негiздер жоқ екенi анық талса, қ ылмыстық процестi жү ргізетін орган ө з қ аулысымен тұ лғ аның жә бiрленушi ретiнде қ атысуын тоқ татады.

4. Жә бiрленушiге қ ылмыстық процесте азаматтық талап қ ою қ ұ қ ығ ы тү сіндіріледі жә не оғ ан қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық пен келтiрiлген мү лiктiк зиянды, сондай-ақ оның осы Кодексте белгiленген қ ағ идалар бойынша ө кiлге арналғ ан шығ ыстарын қ оса алғ анда, қ ылмыстық процеске қ атысуына байланысты шеккен шығ ыстарын ө теу қ амтамасыз етiледi.

5. Жә бiрленушiнiң ө зiне моральдық зиянды ө теу туралы талап қ оюы қ ылмыстық процесте қ аралады. Егер ол мұ ндай талап қ оймаса не ол қ араусыз қ алдырылса, онда жә бiрленушi оны азаматтық сот iсiн жү ргiзу тә ртiбiмен беруге қ ұ қ ылы.

6. Жә бірленушінің:

1) келтірілген кү дік пен тағ ылғ ан айыптау туралы білуге;

2) ана тілінде немесе ө зі білетін тілде айғ ақ беруге;

3) дә лелдемелерді ұ сынуғ а;

4) ө тінішхаттар мен қ арсылық білдірулерді мә лімдеуге;

5) аудармашының тегін кө мегін пайдалануғ а;

6) ө кілінің болуына;

7) қ ылмыстық қ удалау органы одан дә лелдеу қ ұ ралы ретінде алып қ ойғ ан немесе ө зі ұ сынғ ан мү лікті, сондай-ақ қ ылмыстық заң мен тыйым салынғ ан іс-ә рекетті жасағ ан адамнан алып қ ойылғ ан, ө зіне тиесілі мү лікті алуғ а, ө зіне тиесілі қ ұ жаттардың тө лнұ сқ аларын алуғ а;

8) заң да кө зделген жағ дайларда кү діктімен, айыпталушымен, сотталушымен татуласуғ а, оның ішінде медиация тә ртібімен татуласуғ а;

9) ө зінің қ атысуымен жү ргізілген тергеу ә рекеттерінің хаттамаларымен танысуғ а жә не оларғ а ескертулер беруге;

10) ө з ө тінішхаты не ө з ө кілінің ө тінішхаты бойынша жү ргізілетін тергеу ә рекеттеріне тергеушінің немесе анық таушының рұ қ сатымен қ атысуғ а;

11) сотқ а дейінгі тергеп-тексеру аяқ талғ аннан кейін істің барлық материалдарымен танысуғ а, одан, мемлекеттік қ ұ пияларды қ ұ райтын мә ліметтерді қ оспағ анда, кез келген мә ліметті жә не кез келген кө лемде кө шіріп алуғ а;

⇐ Предыдущая 5 6 7 8 91011 12 13 14 Следующая ⇒