Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексі 5 страница

13-бап. Жеке бастың абыройы мен қ адiр-қ асиетiн қ ұ рметтеу

1. Қ ылмыстық iс бойынша iс жү ргiзу кезiнде қ ылмыстық процеске қ атысатын адамның абыройын тү сіретін немесе қ адiр-қ асиетiн кемiтетiн шешiмдер мен ә рекеттерге тыйым салынады, жеке ө мiр туралы мә лiметтердi, сол сияқ ты адам қ ұ пия сақ тау қ ажет деп санайтын жеке сипаттағ ы мә лiметтердi осы Кодексте кө зделмеген мақ саттар ү шiн жинауғ а, пайдалануғ а жә не таратуғ а жол берiлмейдi.

2. Адамғ а қ ылмыстық процесті жү ргiзетін органдардың заң сыз ә рекеттерiнен келтiрiлген моральдық зиян заң да белгiленген тә ртiппен ө телуге жатады.

14-бап. Жеке басқ а қ олсұ ғ ылмаушылық

1. Осы Кодексте белгiленген негiздер мен тә ртiп бойынша болмаса, ешкiмдi де қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасады деген кү дікпен ұ стап алуғ а, кү зетпен қ амауғ а алуғ а немесе ө згеше тү рде бас бостандығ ынан айыруғ а болмайды.

2. Осы Кодексте кө зделген жағ дайларда ғ ана жә не кү зетпен қ амауғ а алынғ ан не ү йқ амақ қ а алынғ ан адамғ а сотқ а шағ ым жасау қ ұ қ ығ ын бере отырып, соттың санкциясымен ғ ана кү зетпен ұ стауғ а жә не ү йқ амақ қ а алуғ а жол берiледi. Адам соттың санкциясынсыз жетпiс екi сағ аттан аспайтын мерзiмге ғ ана ұ стап алынуы мү мкiн. Кү зетпен ұ сталмағ ан адамды сот-психиатриялық жә не (немесе) сот-медициналық сараптама жү ргiзу ү шiн медициналық ұ йымғ а мә жбү рлеп орналастыруғ а соттың шешiмiмен ғ ана жол берiледi.

3. Ә рбiр ұ стап алынғ ан адамғ а ұ стап алудың негiздерi, сондай-ақ оғ ан қ ылмыстық заң да кө зделген қ андай іс-ә рекетті жасады деп кү дік келтiрiлгені туралы дереу хабарланады.

4. Сот, қ ылмыстық қ удалау органдары, кү зетпен ұ стау орны ә кімшілігінің, медициналық ұ йымның басшысы заң сыз ұ стап алынғ ан немесе кү зетпен ұ сталып отырғ ан немесе медициналық ұ йымғ а заң сыз орналастырылғ ан не заң да немесе ү кiмде кө зделгендегiден артық мерзiмге кү зетпен ұ сталып отырғ ан адамды дереу босатуғ а мiндеттi.

5. Қ ылмыстық процеске қ атысатын адамдардың ешқ айсысын азаптауғ а жә не басқ а да қ атыгез, адамгершiлiкке жатпайтын немесе қ адір-қ асиетін қ орлайтын қ арым-қ атынас немесе жазалау тү рлерiне ұ шыратуғ а болмайды.

6. Ешкiмдi де адамның ө мiрiне немесе денсаулығ ына қ ауiп тө ндіретін процестік ә рекеттерге қ атысуғ а тартуғ а болмайды. Жеке басқ а қ олсұ ғ ылмаушылық ты бұ затын процестік ә рекеттер осы Кодексте тiкелей кө зделген жағ дайларда жә не тә ртiппен ғ ана адамның не оның заң ды ө кiлiнiң еркiне қ арсы жү ргiзiлуi мү мкiн.

7. Адамды, сондай-ақ қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасады деген кү дік бойынша ұ стап алынғ ан адамды кү зетпен ұ стау оның ө мiрi мен денсаулығ ына қ атер тө ндірмейтін жағ дайларда жү зеге асырылуғ а тиiс.

8. Азаматқ а бас бостандығ ынан заң сыз айыру, оны ө мiрi мен денсаулығ ына қ ауiптi жағ дайларда ұ стау, оғ ан қ атыгез қ арым-қ атынас жасау салдарынан келтiрiлген зиян осы Кодексте кө зделген тә ртiппен ө телуге жатады.

15-бап. Қ ылмыстық iстер бойынша iс жү ргiзу кезiнде азаматтардың

қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын қ орғ ау

1. Қ ылмыстық процесті жү ргiзетін орган қ ылмыстық процеске қ атысатын азаматтардың қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын қ орғ ауғ а, оларды жү зеге асыру ү шiн жағ дай жасауғ а, қ ылмыстық процеске қ атысушылардың заң ды талаптарын қ анағ аттандыруғ а уақ тылы шаралар қ олдануғ а мiндеттi.

2. Азаматқ а қ ылмыстық iс бойынша iс жү ргiзу кезiнде оның қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын бұ зу салдарынан келтiрiлген зиян осы Кодексте кө зделген негiздер бойынша жә не тә ртіппен ө телуге жатады.

3. Жә бiрленушiнi, куә ны немесе қ ылмыстық процеске қ атысатын ө зге де адамдарды, сондай-ақ олардың отбасы мү шелерiн немесе ө зге де жақ ын туыстарын ө лтiрумен, кү ш қ олданумен, мү лкiн жоюмен немесе бү лдiрумен не ө зге де қ ұ қ ық қ а қ арсы қ ауiптi ә рекеттермен қ орқ ытты деп пайымдауғ а жеткiлiктi негiздер болғ ан кезде қ ылмыстық процесті жү ргiзетін орган ө з қ ұ зыретi шегiнде бұ л адамдардың ө мiрiн, денсаулығ ын, абыройын, қ адiр-қ асиетiн жә не мү лкiн қ орғ ауғ а заң да кө зделген шараларды қ олдануғ а мiндеттi.

16-бап. Жеке ө мiрге қ олсұ ғ ылмаушылық. Жазысқ ан хаттардың,

телефон арқ ылы сө йлескен сө здердің, пошта, телеграф

арқ ылы жә не ө зге де хабарлардың қ ұ пиясы

1. Азаматтардың жеке ө мiрi, жеке жә не отбасылық қ ұ пия заң ның қ орғ ауында болады. Ә ркiмнiң жеке салымдар мен жинақ тардың, жазысқ ан хаттардың, телефон арқ ылы сө йлескен сө здердің, пошта, телеграф арқ ылы жә не ө зге де хабарлардың қ ұ пиясына қ ұ қ ығ ы бар.

2. Қ ылмыстық іс бойынша іс жү різуді жү зеге асыру кезінде ә ркімге жеке (жеке жә не отбасылық ) ө міріне қ олсұ ғ ылмаушылық қ ұ қ ығ ы қ амтамасыз етіледі. Бұ л қ ұ қ ық ты шектеуге заң да тікелей белгіленген жағ дайларда жә не тә ртіппен ғ ана жол беріледі.

3. Заң да кө зделген жағ дайлардан басқ а, ешкім адамның келісімінсіз оның жеке ө мірі туралы ақ парат жинауғ а, сақ тауғ а, пайдалануғ а жә не таратуғ а қ ұ қ ылы емес.

4. Адамның жеке ө мірі туралы осы Кодексте кө зделген тә ртіппен алынғ ан ақ паратты қ ылмыстық процесс міндеттерін орындаудан басқ ағ а пайдалануғ а болмайды.

17-бап. Тұ рғ ынжайғ а қ олсұ ғ ылмаушылық

Тұ рғ ынжайғ а қ ол сұ ғ ылмайды. Тұ рғ ынжайғ а онда тұ ратын адамдардың еркiне қ арсы кiруге, оғ ан қ арап-тексеру мен тiнту жү ргiзуге заң да белгiленген жағ дайларда жә не тә ртiппен ғ ана жол берiледi.

18-бап. Меншiкке қ олсұ ғ ылмаушылық

1. Меншiкке заң мен кепiлдiк берiледi. Ешкiмдi де соттың шешiмi болмайынша ө з мү лкiнен айыруғ а болмайды.

2. Процестік ә рекеттер барысында адамдардың банктегi салымдарына жә не басқ а да мү лкiне тыйым салу, сондай-ақ оларды алып қ ою осы Кодексте кө зделген жағ дайларда жә не тә ртiппен жү ргiзiлуi мү мкiн.

19-бап. Кiнә сiздiк презумпциясы

1. Ә ркім ө зінің қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасаудағ ы кiнә лiлiгi осы Кодексте кө зделген тә ртiппен дә лелденгенге жә не соттың заң ды кү шiне енген ү кiмiмен белгiленгенге дейiн кiнә сiз болып саналады.

2. Ешкiм де ө зiнiң кiнә сiздiгiн дә лелдеуге мiндеттi емес.

3. Кү діктінің, айыпталушының, сотталушының кiнә лiлiгiне сейiлмеген кү мә н олардың пайдасына тү сiндiрiледi. Қ ылмыстық жә не қ ылмыстық -процестік заң дарды қ олдану кезiнде туындағ ан кү мә ндар да кү діктінің, айыпталушының, сотталушының пайдасына шешiлуге тиiс.

4. Айыптау ү кiмi болжамдарғ а негiзделе алмайды жә не ол жол берілетін жә не анық дә лелдемелердiң жеткiлiктi жиынтығ ымен расталуғ а тиiс.

20-бап. Қ айтадан соттауғ а жә не қ ылмыстық қ удалауғ а

жол бермеушілік

Ешкiмдi де бір сол қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық ү шін қ айтадан қ ылмыстық жауаптылық қ а ұ шыратуғ а болмайды.

21-бап. Сот тө релігiн заң мен сот алдындағ ы тең дiк бастауларында

жү зеге асыру

1. Сот тө релігі баршаның заң мен сот алдында тең дiгi бастауларында жү зеге асырылады.

2. Қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзу барысында ешкiмдi де шық қ ан тегiне, ә леуметтiк, лауазымдық жә не мү лiктiк жағ дайына, жынысына, нә сiлiне, ұ лтына, тiлiне, дiнге кө зқ арасына, нанымына, тұ рғ ылық ты жерiне байланысты немесе кез келген ө зге де мә н-жайлар бойынша қ андай да бір кемсiтушiлiкке ұ шыратуғ а болмайды.

3. Қ ылмыстық қ удалаудан артық шылық тары немесе иммунитетi бар адамдарғ а қ атысты қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзудiң шарттары Қ азақ стан Республикасының Конституциясында, осы Кодексте, заң дарда жә не Қ азақ стан Республикасы ратификациялағ ан халық аралық шарттарда айқ ындалады.

22-бап. Судьялардың тә уелсiздiгi

1. Судья сот тө релігін іске асыру кезiнде тә уелсiз болады жә не Қ азақ стан Республикасының Конституциясы мен заң ғ а ғ ана бағ ынады.

2. Соттың сот тө релігін іске асыру жө нiндегi қ ызметiне қ андай да бір араласуғ а жол берiлмейдi жә не ол заң бойынша жауаптылық қ а ә кеп соғ ады. Нақ ты iстер бойынша судьялар есеп бермейдi.

3. Судьялар тә уелсiздiгiнiң кепiлдiгi Қ азақ стан Республикасының Конституциясында жә не заң да белгiленген.

23-бап. Сот iсiн жү ргiзудi тараптардың жарыспалылығ ы мен тең

қ ұ қ ылығ ы негiзiнде жү зеге асыру

1. Қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзу айыптаушы жә не қ орғ аушы тараптардың жарыспалылығ ы мен тең қ ұ қ ылығ ы қ ағ идаты негiзiнде жү зеге асырылады.

2. Қ ылмыстық қ удалау, қ орғ ау жә не соттың iстi шешуi бiр-бiрiнен бө лiнген жә не оларды ә ртү рлi органдар мен лауазымды адамдар жү зеге асырады.

3. Адамның қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық ты жасаудағ ы кiнә лiлiгiн дә лелдеу жә не оның ө зін қ орғ айтын дә лелдерін теріске шығ ару мiндетi – қ ылмыстық қ удалау органдарына, ал сотта іс жү ргізу кезінде мемлекеттік жә не жекеше айыптаушыларғ а жү ктеледi.

4. Қ орғ аушы кү діктіні, айыпталушыны, сотталушыны, сотталғ ан адамды, ақ талғ ан адамды қ орғ аудың заң да кө зделген барлық қ ұ ралдары мен тә сілдерін пайдалануғ а мiндеттi.

5. Сот қ ылмыстық қ удалау органы болып табылмайды, айыптаушы немесе қ орғ аушы тарап жағ ында ә рекет етпейді жә не қ ұ қ ық мү дделерiнен басқ а қ андай да болсын мү дделердi бiлдiрмейдi.

6. Сот объективтiлiктi жә не бейтараптылық ты сақ тай отырып, тараптардың ө з процестік мiндеттерін орындауы жә не ө здерiне берiлген қ ұ қ ық тарды жү зеге асыруы ү шiн қ ажеттi жағ дайларды жасауғ а міндетті.

7. Қ ылмыстық процеске қ атысатын тараптар тең қ ұ қ ылы, яғ ни оларғ а Қ азақ стан Республикасының Конституциясына жә не осы Кодекске сә йкес ө з ұ станымын қ орғ ауғ а бiрдей мү мкiндiктер берілген. Сот процестік шешiмді тек тараптардың ә рқ айсысына бiрдей негiзде зерттелуіне қ атысу қ амтамасыз етiлген дә лелдемелерге ғ ана негiздейдi.

8. Тараптар қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзу барысында ө зiнiң ұ станымын, оны қ орғ аудың тә сілдері мен қ ұ ралдарын дербес жә не сотқ а, басқ а да органдар мен адамдарғ а тә уелсiз таң дайды. Сот тараптың ө тiнiшхаты бойынша оғ ан осы Кодексте кө зделген тә ртiппен қ ажеттi материалдарды алуғ а жә рдем кө рсетедi.

9. Мемлекеттiк айыптаушы жә не жекеше айыптаушы белгiлi бiр адамды қ ылмыстық қ удалауды жү зеге асыра алады немесе заң да кө зделген жағ дайларда қ ылмыстық қ удалаудан бас тарта алады. Кү діктi, айыпталушы, сотталушы ө зiнiң кiнә сiн еркін тү рде теріске шығ аруы немесе ө зiн кiнә лiмiн деп мойындауы, жә бірленушімен татуласуы, процестік келісімді, медиация тә ртібімен татуласуғ а қ ол жеткізу туралы келісімді жасасуы мү мкін. Азаматтық талапкер талап қ оюдан бас тартуғ а немесе азаматтық жауапкермен татуласу келісімін жасасуғ а қ ұ қ ылы. Азаматтық жауапкер талап қ оюды мойындауғ а немесе азаматтық талапкермен татуласу келісімін жасасуғ а қ ұ қ ылы.

10. Сот тараптардың істі бiрiншi жә не апелляциялық сатыда қ арау қ ұ қ ығ ын қ амтамасыз етедi; сотталушы мен оның қ орғ аушысы жә не процеске басқ а да қ атысушылар істі кассациялық тә ртіппен жә не қ адағ ау тә ртібімен қ арау кезiнде, жаң адан ашылғ ан мә н-жайлар бойынша іс жү ргізуді жү зеге асыру жә не ү кімді орындауғ а байланысты мә селелерді қ арау кезінде қ атысуғ а жіберіледі. Сот ә рбiр қ ылмыстық iстi қ арағ ан кезде айыптаушы тарап атынан мемлекеттiк не жекеше айыптаушы ө кілдік етуге тиiс. Сот iстi қ арағ анда тараптардың қ атысуы мiндеттi болатын басқ а да жағ дайлар осы Кодексте айқ ындалады.

24-бап. Iстiң мә н-жайларын жан-жақ ты, толық жә не

объективтi зерттеу

1. Сот, прокурор, тергеушi, анық таушы iстi дұ рыс шешуге қ ажеттi жә не жеткiлiктi мә н-жайларды жан-жақ ты, толық жә не объективтi зерттеу ү шiн заң да кө зделген барлық шараларды қ олдануғ а мiндеттi.

Бұ л ретте сот істе бар жә не ұ сынылғ ан дә лелдемелерді осы Кодексте кө зделген тә сілдермен зерттейді. Сотқ а дейінгі тергеп-тексерудің толымсыздығ ын жою мақ сатында сот ө з бастамасы бойынша қ осымша дә лелдемелер жинауғ а қ ұ қ ылы емес.

2. Қ ылмыстық қ удалау органдары нақ ты деректердi айқ ындайды, солардың негiзiнде iс ү шiн маң ызы бар мә н-жайлар анық талады.

3. Қ ылмыстық iстi қ арайтын сот объективтiлiк пен бейтараптылық ты сақ тай отырып, айыптаушы жә не қ орғ аушы тараптарғ а олардың iстің мә н-жайларын жан-жақ ты жә не толық зерттеуге деген қ ұ қ ық тарын жү зеге асыруы ү шiн қ ажеттi жағ дай жасайды.

4. Осы Кодекстің 380-бабының екінші бө лігінде кө зделген жағ дайларды қ оспағ анда, сот істе бар жә не сот отырысында тараптар ұ сынғ ан дә лелдемелерді зерттеудің қ ажеттілігі мен жеткіліктілігі мә селелері бойынша тараптардың пікірімен байланысты емес.

5. Іс бойынша кү діктіні, айыпталушыны, сотталушыны ә шкерелейтiн де, ақ тайтын да, сондай-ақ олардың жауаптылығ ы мен жазасын жең ілдететін жә не ауырлататын мә н-жайлар анық талуғ а жатады. Қ ылмыстық процесті жү ргізетін орган кү діктінің, айыпталушының, сотталушының кінә сіздігі немесе кінә лілік дә режесінің аздығ ы туралы, сондай-ақ оларды ақ тайтын не олардың жауаптылығ ын жең ілдететін дә лелдемелердің бар-жоғ ы туралы барлық мә лімдемелерді, сондай-ақ дә лелдемелердің жиналуы мен бекітілуі кезінде тергеудің рұ қ сат етілмеген ә дістерінің қ олданылғ аны туралы мә лімдемелерді тексеруге тиіс.

25-бап. Дә лелдемелердi iшкi сенiм бойынша бағ алау

1. Судья, прокурор, тергеушi, анық таушы дә лелдемелердi қ аралғ ан дә лелдемелердiң жиынтығ ына негiзделген ө зiнiң iшкi сенiмi бойынша бағ алайды, бұ л ретте ол заң мен ар-ожданды басшылық қ а алады.

Алқ аби дә лелдемелердi қ аралғ ан дә лелдемелердiң жиынтығ ына негiзделген ө зiнің iшкi сенімі бойынша бағ алайды, бұ л ретте ол ар-ожданды басшылық қ а алады.

2. Ешқ андай дә лелдемелердiң кү нi бұ рын белгiленген кү шi болмайды.

26-бап. Кү діктiнiң, айыпталушының қ орғ алу қ ұ қ ығ ын

қ амтамасыз ету

1. Кү діктiнiң, айыпталушының қ орғ алуғ а қ ұ қ ығ ы бар. Олар бұ л қ ұ қ ық ты осы Кодексте белгiленген тә ртiппен жеке ө здерi де, сол сияқ ты қ орғ аушының, заң ды ө кiлiнiң кө мегiмен де жү зеге асыра алады.

2. Қ ылмыстық процесті жү ргiзетiн орган кү діктiге, айыпталушығ а олардың қ ұ қ ық тарын тү сiндiруге жә не олардың кү діктен, айыптаудан заң да тыйым салынбағ ан барлық қ ұ ралдармен қ орғ ану мү мкiндiгiн қ амтамасыз етуге, сондай-ақ олардың жеке бас қ ұ қ ық тары мен мү лiктiк қ ұ қ ық тарын қ орғ ауғ а шаралар қ олдануғ а мiндеттi.

3. Осы Кодексте кө зделген жағ дайларда қ ылмыстық процесті жү ргiзетін орган iске кү діктiнің, айыпталушының қ орғ аушысының қ атысуын қ амтамасыз етуге мiндеттi.

4. Кү діктiнің, айыпталушының қ орғ аушысының жә не заң ды ө кiлiнiң қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзуге қ атысуы кү діктiге, айыпталушығ а тиесiлi қ ұ қ ық тарды кемiтпейдi.

5. Кү діктi, айыпталушы айғ ақ тар беруге, қ ылмыстық қ удалау органдарына қ андай да болсын материалдар беруге, оларғ а қ андай да бiр жә рдем кө рсетуге мә жбү р етiлмеуге тиiс.

6. Кү діктiнiң, айыпталушының олармен бiрлесiп қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық жасады деп айыпталғ ан адамғ а қ атысты қ ылмыстық iстi қ арау кезiнде де ө здерiне тиесiлi қ орғ алу қ ұ қ ығ ының барлық кепiлдiктерi сақ талады.

27-бап. Білікті заң кө мегіне қ ұ қ ық ты қ амтамасыз ету

1. Ә ркімнің қ ылмыстық процесс барысында осы Кодексте кө зделген тә ртіппен білікті заң кө мегін алуғ а қ ұ қ ығ ы бар.

2. Заң да кө зделген жағ дайларда заң кө мегі тегін кө рсетіледі.

28-бап. Куә лiк айғ ақ тар беру мiндетiнен босату

1. Ешкiм ө зiне, жұ байына (зайыбына) жә не аясы осы Кодексте айқ ындалғ ан ө зінің жақ ын туыстарына қ арсы айғ ақ тар беруге мiндеттi емес.

2. Дiни қ ызметшiлер тә убағ а келу ү стінде ө здерiне iшкi сырын ашқ ан адамдарғ а қ арсы куә лiк беруге мiндеттi емес.

3. Осы баптың бiрiншi жә не екiншi бө лiктерiнде кө зделген жағ дайларда кө рсетілген адамдар айғ ақ тар беруден бас тартуғ а қ ұ қ ылы жә не бұ л ү шiн оларды қ андай да бір жауаптылық қ а тартуғ а болмайды.

29-бап. Жариялылық

1. Қ ылмыстық iстердi талқ ылау барлық соттарда жә не сот сатыларында ашық жү ргiзiледi. Сот талқ ылауының жариялылығ ын шектеуге ол мемлекеттік қ ұ пияларды жә не заң мен қ орғ алатын ө зге де қ ұ пияны қ орғ ау мү дделеріне қ айшы келгенде ғ ана жол беріледі. Іске қ атысатын адамдардың ө мірінің интимдік жақ тары туралы мә ліметтердің жария етілуін болғ ызбау мақ сатында, кә мелетке толмағ андардың қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық тары туралы істер бойынша, жыныстық қ ылмыстар туралы істер бойынша жә не басқ а да істер бойынша, сондай-ақ оны жә бірленушінің, куә ның немесе іске қ атысатын басқ а да адамдардың, сондай-ақ олардың отбасы мү шелерінің немесе жақ ын туыстарының қ ауіпсіздігі мү дделері талап ететін жағ дайларда, соттың уә жді қ аулысы бойынша жабық сот талқ ылауына жол беріледі. Қ ылмыстық қ удалауды жү зеге асыратын органның ә рекеттеріне (ә рекетсіздігіне) жә не шешімдеріне берілген, тергеу судьясы шешетін шағ ымдар да жабық сот отырысында қ аралады.

2. Жабық отырыста істерді талқ ылау осы Кодексте белгіленген барлық қ ағ идалар сақ тала отырып жү зеге асырылады.

3. Соттың ү кімі жә не іс бойынша қ абылданғ ан қ аулылар барлық жағ дайларда кө пшілік алдында жарияланады. Жабық сот отырысында қ аралғ ан істер бойынша ү кімнің кіріспе жә не қ арар бө ліктері ғ ана кө пшілік алдында жария етіледі.

30-бап. Қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзу тiлi

1. Қ азақ стан Республикасында қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзу қ азақ тілінде жү ргiзiледi, сот ісін жү ргізуде қ азақ тілімен қ атар ресми тү рде орыс тілі, ал қ ажет болғ ан кезде басқ а тiлдер де қ олданылады.

2. Қ ылмыстық процесті жү ргізетін орган істі орыс тілінде немесе басқ а тілдерде жү ргізу қ ажет болғ ан кезде сот ісін жү ргізу тілін ө згерту туралы уә жді қ аулы шығ арады.

3. Iс бойынша iс жү ргiзiлетін тiлдi бiлмейтiн немесе жеткiлiктi тү рде бiлмейтiн iске қ атысатын адамдарғ а ана тiлiнде немесе ө здері бiлетiн басқ а тiлде мә лімдеме жасау, тү сiнiктемелер жә не айғ ақ тар беру, ө тiнiшхаттар мә лімдеу, шағ ымдар келтіру, iс материалдарымен танысу, сотта сө з сө йлеу, осы Кодексте белгiленген тә ртiппен аудармашының қ ызметтерiн тегiн пайдалану қ ұ қ ығ ы тү сiндiрiледi жә не қ амтамасыз етiледi.

4. Қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзуге қ атысатын адамдарғ а істің олар ү шiн қ ажеттi, басқ а тiлде жазылғ ан материалдарын қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзу тiлiне аудару тегiн қ амтамасыз етiледi. Сот процесiне қ атысатын адамдарғ а сотта айтылғ андардың басқ а тiлде болғ ан бө лiгiнiң сот iсiн жү ргiзу тiлiне аудармасы ө теусіз қ амтамасыз етiледi.

5. Қ ылмыстық процесті жү ргiзетін органдар процеске қ атысушыларғ а осы Кодекске сә йкес оларғ а сот iсiн жү ргiзу тiлiнде табыс етілуге тиiс қ ұ жаттарды табыс етеді. Бұ л ретте қ ылмыстық сот iсiн жү ргiзу тiлiн бiлмейтiн адамдар ү шiн қ ұ жаттардың сот iсiн жү ргiзудiң осы адамдар таң дағ ан тiлiнде жазылғ ан, куә ландырылғ ан кө шiрмесi қ оса беріледi.

31-бап. Процестік ә рекеттер мен шешiмдерге

шағ ым жасау бостандығ ы

1. Сот пен қ ылмыстық қ удалау органының ә рекеттерi мен шешiмдерiне осы Кодексте белгiленген тә ртiппен шағ ым жасалуы мү мкiн.

2. Ә рбiр сотталғ ан адамның, ақ талғ ан адамның ү кiмдi жоғ ары тұ рғ ан сотқ а осы Кодексте белгiленген тә ртiппен қ айта қ аратуғ а қ ұ қ ығ ы бар.

3. Шағ ымды оны берген немесе ө зінің мү ддесінде шағ ым берілген тұ лғ ағ а зиян келтіретіндей етіп қ олдануғ а жол берілмейді.

3-тарау. Қ ЫЛМЫСТЫҚ Қ УДАЛАУ

32-бап. Жекеше, жекеше-жариялы жә не жариялы қ удалау

жә не айыптау iстерi

1. Жасалғ ан қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық тың сипатына жә не ауырлығ ына қ арай қ ылмыстық қ удалау мен сотта айыптау жекеше, жекеше-жариялы жә не жариялы тә ртіппен жү зеге асырылады.

2. Қ азақ стан Республикасы Қ ылмыстық кодексінің 108, 109, 110 (бірінші бө лігінде), 114 (бірінші жә не екінші бө ліктерінде), 123, 130, 131, 147 (бірінші жә не екінші бө ліктерінде), 149 (бірінші бө лігінде), 150 (бірінші бө лігінде), 198 (бірінші бө лігінде), 199 (бірінші бө лігінде), 321 (бірінші бө лігінде)-баптарында, сондай-ақ осы баптың ү шінші бө лігінде кө зделген жағ дайды қ оспағ анда, Қ азақ стан Республикасы Қ ылмыстық кодексінің 152-бабында кө зделген қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық тар туралы iстер жекеше айыптау iстерi болып есептеледі. Осы істер бойынша іс жү ргізу жә бiрленушiнiң шағ ымы бойынша ғ ана басталады жә не оның айыпталушымен, сотталушымен татуласуына орай тоқ татылуғ а жатады.

3. Қ азақ стан Республикасы Қ ылмыстық кодексінің 115, 120 (бірінші бө лігінде), 121 (бірінші бө лігінде), 126 (бірінші бө лігінде), 138, 139, 145, 148 (бірінші бө лігінде), 153 (бірінші бө лігінде), 154, 155 (бірінші бө лігінде), 157 (бірінші бө лігінде), 158 (бірінші бө лігінде), 159, 187, 189 (бірінші жә не екінші бө ліктерінде), 190 (бірінші бө лігінде), 195 (бірінші бө лігінде), 198 (екінші бө лігінде), 199 (екінші бө лігінде), 201 (бірінші бө лігінде), 202 (бірінші бө лігінде), 204, 205 (бірінші бө лігінде), 206 (бірінші бө лігінде), 207 (бірінші бө лігінде), 208 (бірінші бө лігінде), 209 (бірінші бө лігінде), 211 (бірінші бө лігінде), 219 (бірінші бө лігінде), 223, (бірінші жә не екінші бө ліктерінде), 248 (бірінші бө лігінде), 250, 251 (бірінші бө лігінде), 319 (бірінші жә не екінші бө ліктерінде), 321 (екінші бө лігінде), 345 (бірінші бө лігінде), 389 (бірінші бө лігінде)-баптарында, сондай-ақ, егер бұ л соттың жұ мысқ а қ айта орналастыру туралы шешімін орындамаумен байланысты болса, 152 (бірінші бө лігінде)-бапта кө зделген қ ылмыстық қ ұ қ ық бұ зушылық тар туралы iстер жекеше-жариялы айыптау iстері болып есептеледі. Осы істер бойынша іс жү ргізу жә бiрленушiнiң шағ ымы бойынша ғ ана басталады жә не Қ азақ стан Республикасы Қ ылмыстық кодексiнiң 68-бабында кө зделген жағ дайларда ғ ана жә бiрленушiнiң кү діктімен, айыпталушымен, сотталушымен татуласуына орай тоқ татылуғ а жатады.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 8 9 10 Следующая ⇒