24. Органикалық байланыстырғыштарды жіктеу. Қасиеттер.

Органикалық байланыстырғ ыш заттар физика-механикалық қ асиеттерін температурағ а байланысты ө згертуге бейім табиғ и не жасанды келетін қ атты, тұ тқ ыр-иілімді немесе сұ йық (дағ дылы температурада) ө німдер.

Бұ л байланыстырғ ыштар ү ш негізгі топқ а бө лінеді: табиғ и жә не мұ найбитумдары; таскө мір, сланец, торф жә не сү рік қ арамайлары; полимеризациялық жә не поликонденсациялық полимерлер.

Мұ най битумы, қ ұ рамы, қ ұ рылымы жә не қ ұ рамыа. Битумдардың элементарлы қ ұ рамы ( массасы бойынша, %): кө міртегі — 70... 80, сутегі—10... 15, кү кірт — 2... 9, оттегі— 1... 5 жә не азот 0... 2. Негізгі кө мірсутегі топтары— май (45... 60%), шайыр (15... 30 %), асфальтен (5... 30%), асфальтогендік қ ышқ ылдар мен олардың ангидридтерінен (1%) қ ұ ралады.

Бұ л топтар кү рделі дисперсті жү йені — коллоидты ерітіндіні («гель», «золь», «зольгель» қ ұ рылымдағ ы) қ ұ райды. Битумдардың сапасын сипаттайтын ең маң ызды қ асиеттері, - адгезия, гидрофобтаушы қ абілеті, тұ тқ ырлығ ы, иілімділігі, температуры жұ мсаруы мен морттығ ы.

Жол қ ұ рылысы ү шін ү лгіқ алыппен (стандарт) БНД -200/300... БНД-40/60 аралығ ында бес таң ба (марка), жә не БН 200/300... БН-60/90 арасы бойы тө рт таң ба; қ ұ рылыс жұ мысы ү шін ү ш марка: БН-50/50, БН-70/30 жә не БН-90/10 қ арастырылғ ан. Жабын жұ мыстарының таң балары (марка): БНК -45/180, БНК-90/40 жә не 90/30, сонымен қ атар БНК-45/190. Бұ лар қ атты жә не тұ тқ ыр-иілімді болып келеді.

Дағ дылы температурада тұ тқ ырлығ ы тө мен – сұ йық консистенциялы сұ йық битумдар, қ ұ рылыста салқ ын немесе шамалы қ ыздырылғ ан (50.. . 60°С) кү йде жағ даятында пайланылады. Бұ л битумдардың ең маң ызды сипаты: тұ тқ ырлық, фракциялық қ ұ рамы мен от алу температурасы. Сол қ асиеттеріне байланысты сұ йық битум екі сыныпқ а – орташа жылдамдық пен қ оюланатын (СГ) жә не баяу қ оюланатын (МГ) болп бө лінеді.

Мұ най битумдары - мұ най ө ң деу зауыттарында бір-бірінен химиялық қ ұ рамы жә не қ асиеттерімен ерекшелінетін тү рлі мұ найлардан алынады.

Қ азіргі уақ ытта мұ найдан битумдар атмосфералық -вакуумды айдаумен (қ алдық ты битум); мұ най қ алдығ ын тотық тырып (тотық ты битум) жә не мұ найды айдағ андағ ы қ алдық тарды араластырумен (компаундыланғ ан битум) алынады. Қ алдық ты битум тұ тқ ырлығ ы тө мен ө нім жә не кө бінесе тотық тандырылады.

Тотық тырылғ ан битумды мұ най қ алдық тарын (гудронды) арнаулы тотық тыру қ ондырғ ыларында қ ажетті тұ тқ ырлық қ а дейін ауаны ү ргілеумен (жоғ арымолекулалық компонентті) алады. Араласпалы (компаундыланғ ан) битумды получают в основном путем смешения деасфальттанғ ан битумды (гудронды сұ йық пропанмен ө ң деуден қ алғ ан ө нім) майлы дистилляттармен араластыру жолымен алады. Аз кездесетіндіктен табиғ и битум қ арастырылмайды.

Қ арамай (д еготь)- қ атты отындарды қ ұ рғ ақ (ауасыз) айдау ө німі. Қ арамай қ ұ рамына ароматтық қ атардың (бензол туындылары) сутектері мен олардың оттегімен, азотпен, кү кіртпен жә не с. с. элементтермен қ осылыстары кіреді.

Қ ұ рылыс материалдары ө ндірісі ү шін шикі қ арамайдан жең іл заттары айдалынғ аннан кейінгі тү рі қ олданылады. Битумғ а қ арағ анда қ арамайдың отличаются меньшей ыстық қ а тө зімсіздігімен жә не худшей ауаорнық тылығ ының нашарлығ ымен ерекшеленеді. Бірақ адгезия (жабысуы) кү ші жоғ арырақ.

Жол қ арамайы производятся алты таң балы (марка) Д-1... Д-6 болып ө ндіріледі. Битум мен қ арамайды біріктіре тотық тырып гидрооқ шаулағ ыш материал — гудрокам байланыстырғ аш материалын алуғ а болады.

Битумды жә не қ арамайлы эмульсиялар мен пасталар - дисперсиялық ортасы су, ал майда диспергіленген битум немес қ арамай — дисперсті фаза болып келетін дисперстік жү йе болып табылады. Қ ұ рамына қ осылғ ан беттік ә серлі заттар — эмульгаторлар (сабын, кө мір т. с. с. ) битум немесе қ арамай / вода шекарасындағ ы беттік кернеуді азайтады.

Негізгі органикалық байланыстырғ ыш заттардың қ атаюуы кө лемді жә не ү лбірлі жағ даяттарда жү руі мү мкін. Кө лемді жағ даяттағ ы қ атаюдың ә деттегі тү рі мыс., ыдыста сақ талғ ан органикалық байланыстырғ ыш заттардың тұ тқ ыр-иілімді кү йге ө ткендегі тұ тқ ырлығ ының жоғ арылауы; ү лбірлі жағ даяттарда - асфальтты бетондағ ы, жабындық немесе гидрооқ шаулаушыматериалдағ ы органикалық байланыстырғ ыш заттың қ ұ рылымының баяу, не тез кө терілуі.

Органикалық байланыстырғ ыш заттардың реологиялық қ асиеттерінің ө згеруінің басқ ы себебі олардың температураларының тө мендеуі, нә тижесінде молекулалар мен ассоциациялардың жергілікті (локальный) қ оюулануы;

Сұ йық битумдарда жең іл фракциялардың ұ шу ү рдісі де қ атаюдың факторына жатады; тұ тқ ырлы битумдар ү шін синерезис (сұ йық фазаның тершуі) жә не ө зіндік тығ ыздалу бағ ыты сақ талады, бұ л да способствует отвердеванию материалдың қ атаюғ а бейімдейді.

⇐ Предыдущая 12 13 14 15 161718 19 20 21 Следующая ⇒