ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ 5 страница

- сарапшы объектлерді ө зара салыстырып, ең жақ сысын таң дау бойынша шешім қ абылдай алады;

Негізі сараптаманы жү ргізу уақ ыты ө ндіріс масштабы мен квалиметриялық сараптамағ а қ атынасатын сарапшылардың тә жірибесіне байланысты болып келеді. Тө менде квалиметриялық сараптаманы жү ргізу кезіндегі іс-ә рекеттердің реттік тә ртібі келтірілген. Сараптаманы жү ргізу ү шін шамамен 2-3 апта кетеді. Бұ л сұ лбағ а сә йкесті алдымен, «ө зара ұ сыныс» ә дісімен таң далғ ан сарапшылар тобы қ ұ рылады. Бұ л сарапшылардың мақ саты: олардың тез арада ө ндірістік мә селелерді шеше алуы деп есептелінеді. Бұ л жағ дайда сарапшылар ретінде мамандандырылғ ан кә сіпорындардың, ғ ылыми-зерттеу институттарының жетекші мамандары мен тә уелсіз сарапшылар таң далынып алынады.

Техникалық бұ йымдардың сапасын қ ұ раушылардың негізгілерінің бірі болып олардың сенімділігі табылады. Сенімділік кө рсеткіші сапа кө рсеткіштері номеклатурасындағ ы басты орындарғ а ие болатын кө рсеткіштердің бірі. Квалиметрияда пайдаланылатын ә зірлемелер туралы ақ паратты алудың негізгі қ ұ ралы сарапшылардың зерттеуі болып табылады. Сауалнама методикалық тү рде сауатты жү ргізілуі тиіс, себебі ол негізгі мақ сатқ а жеткізілуі керек: сараптамалардың негізгі мә селелерін сарапшылардың дә лелденген білімі бойынша сә йкестендіру. Кө п жағ дайда, ә дістемелік жетілдіру сарапшылардың зерттеу нә тижелерінің сенімділігін бекіту ү шін қ ызмет етеді.

Негізгі ұ йымдық тапсырма. Топтық тә жірибенің негізгі ұ йымдастырушылық мақ саты сарапшылардың қ олда бар ақ паратты анық тау ү шін, ақ паратты толық жә не еркін жағ дайда анық тау, оларды тү рлі кө зқ арастар мен ақ паратты жан - жақ ты талдау болып табылады. Толық жә не бұ зылмағ ан сараптамалық бағ алауды анық таудың қ ажетті шарты сараптаманы нақ ты мә н-жайларғ а байланысты тү рлі тә сілдермен дұ рыс зерттеу болып табылады.

Сауалнама жү ргізу кезіндегі талаптар: Сауалнама жү ргізген кезде ұ стануғ а тиісті жалпы талаптар бейтараптық принципін талап ететін болып табылады. Кейбір ә дістемелік жұ мыстарда кездесетін қ арама - қ арсы сипаттағ ы ұ сынымдарды ( «сарапшыны шамадан тыс емес, жә не т. б. ») ө рескел қ ате деп есептеуге болады.

Ұ йымдастырушының іс- Сарапшылардың іс - ә рекеттері

ә рекеттері

Ұ сыныстарды рә сімдеу жә не олардың енгізілуін қ амтамасыз ету

Сурет 1- Квалиметриялық сараптаманы жү ргізу кезіндегі іс-ә рекеттердің реттік тә ртібі.

Сарапшылардың жауап алу кезіндегі ә дістері. Қ ашық тық тан сауалнама - сарапшылар жауап алу картасын толтырғ ан кезде тү сіндірме жазбасын қ олдануды айтады.

Бұ л ә діс, ол барынша сарапшылардың толық ө зара оқ шаулауына қ ол жеткізу ү шін қ ажет болады. Қ ашық тық тан сауалнама жү ргізудің мынадай оң мү мкіндіктерін кө рсетуге болады:

- қ ашық тық тан сауалнама жү ргізу ә дісі басқ а сауалнамалармен салыстырғ анда ең жоғ ары дә лдікке жеткізеді.

- тә жірибе практикалық тү рде уақ ытпен шектелмегендіктен, оң ойластырылғ ан жауап береді.

- сырттай сауалнаманың негізгі кемшіліктері тө мендегідей болып табылады:

- ә дісті жү зеге асыру белгілі бір уақ ытты талап етеді;

- аяқ талмағ ан профильдерді қ айтару(айналымдағ ы немесе таратылғ ан сауалнаманың 50-60% қ айтару);

- профильдер толтырылмай қ айтарылғ ан жағ дайдағ ы ә сері: сараптама нә тижелері бойынша туындағ ан мә селелерге сарапшылар жауап береді;

- кө претті(кө птурлы) қ ашық тық тан сауалнама жү ргізуде лингвистикалық жоғ арғ ы сә йкестік ә сері кү мә н келтіреді.

- қ ашық тық тан сауалнама жү ргізу маң ызды кемшілігі белгісіз сарапшығ а мә селені сырттай уақ тылы жаң артуды болып табылады.

Хат-сауалнама жү ргізу теріс мү мкіндіктерге ә келуі мү мкін, егер респонденттердің айтарлық тай санының біліктілігі іс жү зінде тө мен болғ ан жағ дайда. Сауалнамадағ ы сұ рақ тар тә ртібі:

Сауалнама барысында маң ызды мә селелердің тә ртібі болады. Сауалнамадағ ы сұ рақ тарды қ ойылғ ан мә селелер бойынша, дә режесінің азайуы бойынша рет ретімен орналастыру керек. Бұ л сарапшылардың сараптама тапсырмаларын бекітуге мү мкіндік береді, егер сұ рақ тардың сипаты шешіміне сә йкес болмаса.

Осындай сұ рақ тардың реттілігі мұ ндай мә селелерді жедел кө мекке зә ру ауру адамғ а кезектегі шараларды кө рсету маң ыздылығ ы ү шін маманның ойлауы байланыстырылады жә не медициналық қ ызметті бағ алау, қ ызметтің алдын алу жә не денсаулық -қ ұ рылыс іс-шараларының аз маң ыздылығ ын кө рсетеді. Сарапшы, бағ алау кезінде негізгі назарды бірінші мә селе бойынша ұ сыныстарды негіздеу жә не, бә лкім қ осымша критерийлерді ұ сынуы мү мкін. Егер сұ рақ тарды кері ретпен орналастырса, онда сарапшы (саналы немесе санасыз) мақ саты ө ң ірдегі денсаулық сақ тау жү йесінің ұ зақ мерзімді мемлекеттің бағ алауы тү рлі ұ сыныстар барлық мә селелері бойынша тү сініктеме алады.

Аралас сауалнама – сұ хбат жү ргізушінің кең есін пайдаланып, сарапшы зерттеу картасын толтыруды айтады.

Бұ л ә діс сауалнаманың сарапшығ а бірнеше рет тү сініксіз немесе нақ ты жоспарланбағ ан сауалнама сұ рақ тарын тү сіндіруге болатын жағ дайларда қ олданылады. Ұ йымдастырушының қ атысуымен нысандарда толтыру тү сіндірме жазбаларын дайындауды жең ілдетеді, жә не айтарлық тай жұ мыс уақ ытын қ ысқ артады.

Аралас сауалнаманы мерзімді зерттеулердің реттік сауалнамаларына (кө птеген турлар) қ арағ анда жиі қ олданады. Бұ л тә сілдің кемшіліктері болғ ан жағ дайда бір турдың нә тижесіне қ атты ә сер етуі мү мкін, сол себепті ол бірнеше кезең нен ө ткізіледі. Кемшіліктердің ең маң ыздылары тө мендегілер болып табылады:

- нақ тылау процесінде белгілі бір мә селелерге байланысты жү ргізілген сауалнамағ а ұ йымдастырушы сарапшыларғ а ө зі дұ рыс деп қ алағ ан жауапты беруін қ алайды.

- ұ йымдастырушының қ атысуымен жә не сараптамалық топтың басқ а мү шелерінің қ атысуымен (егер сауалнама сарапшылар тобының отырысында орын алса), ә рбір сарапшы ө з бағ алауларын ұ сына алады;

- уақ ыттың шектеулілігіне байланысты берілген жауаптар, қ ашық тық тан сауалнама жү ргізудей мұ қ ият емес.

Дегенмен, жалпы алғ анда, аралас зерттеу ә дісі қ ашық тық тан сауалнама жү ргізу ә дісіне қ арағ анда медицина жә не денсаулық сақ тау саласындағ ы топтық сарапшылардың тапсырмасын шешуге ың ғ айлы. Аралас сауалнаманы барлық жағ дайда қ олдануғ а болады, егер жұ мыс жағ дайы жү йелі тү рде сарапшыларды жинауғ а жә не ү немі олармен жұ мыс істеуге мү мкіндік беретін болса.

Мобильді сауалнама. Аралас сауалнаманың ерекше тү рі медициналық жағ дайдағ ы мә селелердің шешімдерін (диагностика, т. б. емдеу тактикасын, басқ ару шешімдерін, таң дау бойынша ұ сыныстар) табу жә не жобалау ұ сынылады. Іс жү зінде, бұ л зерттеу ә дісі ү ш сарапшылардан бастап жұ мыс істейді.

Сарапшылардың саны аз екенін ескеріп, сондай-ақ схеманы ұ зақ мерзімді қ ұ ру кезінде шешім қ абылдау, сарапшының сарапшығ а схемағ а сү йеніп мобильді сауалнаманы сарапшылар сауалнамасын жү йелі тү рде жү ргізуге мү мкіндік береді. Ұ йымдастырушы ішкі кездесулерде сарапшығ а жұ мыстың мақ саты мен нә тижелерін, сонымен қ атар, ө зге де сарапшылардан алдың ғ ы зерттеу барысында алынғ ан нә тижелердің мақ сатын тү сіндіреді. Содан кейін ол ә зірленген фрагменттер схемасын одан ә рі жұ мыс істеу ү шін: ө згерістер, толық тырулар енгізеді.

Сарапшылар сауалнамасы шең бер бойымен жү реді, жә не де сарапшы кімнің ө зінің алдында осы схемамен жұ мыс жасағ андығ ын білмеуі мү мкін, бұ л сә йкестік ә серін азайтады.

Мобильді сауалнаманың нә тижесі ә детте логикалық сызбасын қ ұ ру болып табылады. Логикалық тізбек сапаны кешенді бағ алаудың алгоритмдік арнайы тү рі ү шін логикалық операциялар жә не есептеу жү ргізіледі.

Мобильді сауалнама сарапшылардан алынғ ан мә ліметтер мен бір нысан бойынша алынғ ан топтық сұ хбат кө лемін айтарлық тай арттыру мен мә лімет сапасын бағ алаумен анық талады. Бір сауалнама мазмұ нына жә не іс жү зінде шығ арып алынғ ан ақ парат сомасының сауалнамасын алғ анда, компиляторлық профильдер бойынша сараптама пә ніндегі жоғ ары білікті мамандардың білім дең гейі сараптама дең гейінен тө мен болуына байланысты. Сондық тан, жеке ақ параттың негізгі кө лемін зерттеудегі сұ раныссызы бойынша болатын жұ мыс нә тижесінің сапасына кері ә серін тигізуде.

Сауалнама картасын толтыру, белгіленген ә рбір сарапшының жалпы тү рде тізбекпен берілген логикалық мә селелерді жә не олардың жұ мыстарындағ ы жауаптарды болжаудағ ы жетекші тү пкі мақ саты — шешімін анық тау — сарапшы кө рінісін ең жоғ ары ынталандыратын қ ұ зыреттілік. Сонымен қ атар, даулы мә селелер сұ рақ тарын анкетағ а қ осамыз.

Мобильді сауалнама ә дісі ұ зақ уақ ытты талап етеді, себебі ұ йымдастырушы сарапшылармен бірнеше рет тілдесіп жә не ә рбіреуіне қ айтадан сауалнама картасын дайындауы қ ажет, сонымен бірге 10 турдан тұ ратын сараптама жү ргізуі керек.

Сұ хбат - анық талғ ан мә селелер бойынша сарапшы сұ хбаты. Сұ хбат оқ ыту немесе зерттеу картасын, сондай-ақ тү сіндірме жазбаны талап етпейді, ө йткені ол, ұ йымдастырушы ү шін ең ың ғ айлы болып табылады. Оғ ан тек шағ ын жоспар қ ажет - ұ йымдастырушының сарапшығ а қ оятын сұ рақ тар тізімі. Сұ хбатта барлық дайындалғ ан сұ рақ қ а жауап алу міндетті емес. Сұ хбаттасу кезінде ұ йымдастырушы ең терең ойластырылғ ан жә не зерттелетін сұ рақ тарына сарапшыдан барынша жақ сы жауап алуы керек. Сарапшыдан ө зін сенімсіз сезінетін немесе белгілі себептермен жауап бергісі келмейтін сұ рақ тарғ а жауап алу міндетті емес.

Осы ережеге сә йкес сұ хбат барысында, сараптама мә селелеріне кө птеген негізгі ү кімдерді алуғ а болады. Сараптаманың басты міндеттерінің тұ жырымын дұ рыс нақ тылау жә не оның шешу тә сілдерін параметрлерін табуғ а мү мкіндігі бар.

Сұ хбатты сарапшылардың қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а тұ жырымын нақ тылауғ а ық пал ететін операция ретінде, сараптама басында жү ргізілуі мү мкін. Жү ргізілген сұ хбат нә тижелері бойынша негізгі ақ параттық массив қ алыптастырылғ ан болуы мү мкін, яғ ни сараптаманың одан кейінгі кезең дерінде пайдаланылатын деректердің ең толық жиынтығ ы қ алыптастырылады.

Сұ хбаттың ерекше тү рі жұ мыстың шарты бойынша ә рбір сарапшыдан бір рет немесе ұ зақ уақ ыттан соң сұ рау кезінде қ олданылады.

Жанама сауалнама

Бұ л ә діс сарапшылардың сараптама мақ саты хабарланбауы тиіс жағ дайларда қ олданылады, мысалы: қ ұ пиялылық тұ рғ ысынан. Онда негізгі сұ рақ тар, яғ ни сараптамағ а тапсырыс берушімен ұ йымдастырушының қ ызығ ушылығ ын тудырғ ан сұ рақ тар сауалнамағ а кірістіріледі. Осы «бө тен» сұ рақ тар арасында сарапшының шынайы сараптама мә нін анық тауғ а бағ ытталғ ан тестілеуші сұ рақ тары болуы мү мкін.

Жанама сауалнама сұ хбатын ә детте таспағ а жазу тү рінде жү ргізіледі. Айырмашылығ ы сұ рақ тардың белгіленген тізімінен ешқ андай ауытқ уына жол берiлмейдi.

Бұ л сауалнама ә дісінің кемшіліктері мынадай:

- осының арқ асында сарапшы зерттеудің шынайы мақ сатын білмейді, сондық тан ол қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а ө зінің ойымен басқ а мақ сатта жауап береді. Бірақ, белгілі сол мә селе бойынша сарапшының қ андай мақ сатта шешім қ абылдағ аны. Сондық тан, сарапшылардан алғ ан жауаптарғ а қ арап, ұ йымдастырушы ол зерттеудің шынайы мақ сатын білгендіктен солай жауап берді дей алмайды.

- тестілеу сұ рақ тарын дайындау мен оларды іріктеуге едә уір кө п уақ ыт кетеді.

Мә селелердің терең детілген талдауын жанама сауалнама арқ ылы орындау мү мкін емес. Тә сіл ө те тынымсыз жә не алынғ ан деректердің ө зектілігіне ә рқ ашан кү мә н келтіріледі. Сондық тан жанама сауалнаманы медицина жә не денсаулық сақ тау мә селелерінің ерекше жағ дайларында қ олдану ұ сынылады.

«Фокус-топ» ә дісі. Бұ л ә діс квалиметриялық анализдың стратегиялық циклінде қ олданылады. Фокус топ – бұ л дайындалғ ан жоспарды алдын ала ә ртү рлі ә леуметтік жә не мамандандарылғ ан топтарғ а сұ рақ тар бойынша бө летін 7-10 адамнан тұ ратын топ. Сонымен қ атар, фокус-топ ә дісін қ ысқ а жә не орта мерзімді перспективалы медициналық болжамдардың сапасына қ ойылатын талаптарды жү зеге асыруғ а ың ғ айлы.

Фокус-топтарды мә селелер сараптамасына қ ойылғ ан сұ рақ тарғ а қ ызығ ушылық танытқ ан ә леуметтік жә не кә сіби топтардың ө кілдері қ ұ райды. Фокус-топ ә дісі сараптама жұ мыстың осы тү рінмен таныс емес адамдарды тарту болғ андық тан, жұ мыс тобын қ ұ ру жә не онымен жұ мыс істеу ұ йымдастырушының ө те жақ сы дайындығ ын талап етеді. Ол алдымен ә леуметтік жә не кә сіптік топтарды пайымдауы бойынша бө луі керек, содан кейін жұ мысқ а қ ызығ ушылығ ына жағ дай жасауы қ ажет.

Фокус-топ отырыстары 2-5 рет (жиілігі шешілуде мә селенің кү рделілігіне байланысты)ө ткізіледі, қ атысушылардың қ ұ рамын ішінара немесе толық ө згерту мү мкін. Отырысты міндетті тү рде таспағ а жазып алу керек. Фокус топтың жұ мысы басталар алдында тапсырыс берушімен кездесіп, қ атысушылардың қ ұ рамын, жұ мыс тә ртібін, талқ ыланатын мә селелердің мазмұ нын тағ ы да қ арап шығ уы керек. Ұ йымдастырушының жасалғ ан жоспары бойынша пікірталас жү ргізіледі. Талқ ыланғ ан мә селелерде, атап айтқ анда, олардың тұ жырымы бейтарап болуы тиіс - бір немесе басқ а жауаптар қ айталанбауы керек. Ұ йымдастырушы сараптаманың соң ғ ы нә тижелерін отырыс ө ткеннен кейін жә не аудиожазбаларды тың дағ аннан соң қ орытындылайды. Сауалнаманы ұ йымдастырушы, ә сіресе бастаушы, фокус топта қ алыптастырылғ ан талқ ылауды бірден қ алағ ан мақ сатқ а қ ол жеткізуі мү мкін емес (алдын ала ағ артушылық, бағ дар, т. б. қ арамастан).

ЭПШ – 20 элеваторы мұ най қ ұ бырларымен олардың жалғ астырғ ыштарын, скважиналарды жө ндеу кезінде, қ ұ бырларды денесінен қ амти отыра, автоматты немесе қ олмен бұ рап бекіту немесе ажырату ү шін арналғ ан. ЭПШ – 20 элеваторын салқ ын микроклиматты аудандарда қ олдануғ а болады. ЭПШ – 20 элеваторының бастартуы - оны пайдалану кезіндегі маң ызды мә селе болып отыр. Себебі жер асты жө ндеу жұ мыстары кезінде, яғ ни скважиналарды жө ндеу жұ мыстары кезінде қ ұ бырларды тез арада бұ рау немесе ажырату қ ажет болса, сонымен қ атар бұ л жө ндеу жұ мыстарының ө зі қ ымбат операциялар қ атарына жатқ ыылады. Сондық тан бұ л операцияларды орындау кезінде қ олданылатын аспаптар мен қ ұ ралдардың бастартуы, жө ндеу жұ мыстары уақ ытының созылуына жә не оның бағ асынада ә серін тигізеді. Тө менде квалиметриялық сараптаманы жү ргізу кезіндегі іс-ә рекеттердің реттік тә ртібі келтірілген. Ә дістемеге сә йкесті квалиметриялық сарапмаманы жү ргізу ү ш сатыдан тұ рады. Бірінші сатыда сараптаманы жү зеге асыру ұ йымдастырылып, сарапшылар тобы анық талды. Жұ мысшы тобы ретінде ү ш машинажасау кә сіпорнының жетекші мамандарынан қ ұ ралғ ан сарапшылар анық талды. Жалпы сараптамағ а қ атынасатын сарапшылар саны бесеу.

ЭПШ – 20 элеваторы мұ най ұ ң ғ ымаларын жер асты жө ндеу жұ мыстарында штангалар мен қ ұ бырларды кө теру немесе тү сіру жұ мыстарында қ олданылатындық тан, олардың жү к кө теру қ абілеттілігінің сенімділігін қ амтамасыз ету мен арттыруғ а, сонымен қ атар оның қ ауіпсіздігі қ амтамасыз етуге аса назар аударылады. Ө ндірістік қ олдану кезінде олардың бастартуы, жө ндеу жұ мыстарының апаттық тоқ тауына жә не де авариялық жағ дайлардың туындауына ә келеді. Сол себепті квалиметриялық сараптаманы жү ргізе отыра, болжамды туындайтын шиеленістерді алдын – алу немесе жою бойынша іс – шараларды ә зірлеу жә не енгізу жоспарланады.

Квалиметриялық сараптаманы жү ргізудің ә дістемесіне сә йкесті алғ ашқ ы сатыда сарапшылар таң далып, сарапшылардан сауалнама арқ ылы ой – пікірлер алынып, талқ ыланып, бастарту себептерін жою бойынша ә с – шаралар ә зірленеді. Жұ мысшы топқ а келесі мамандар кіреді:

- «Бур Нефте Пром» ЖШС – нің бас инженері;

- «Пром Арм - Аргомол» компаниясының бас маманы;

- «Батыс Қ азақ стан машина жасау компаниясы» АҚ – конструкторлық бө лім басшысы;

- «Орал қ ызмет кө рсету компаниясы» ЖШС – нің маркетолыгы;

- «Орал Зенит Зауыты» АҚ – ның бас инженері.

3. 4. 1Бағ аланатын объектілер сапасының кө рсеткіштерін бағ алау.

Сарапшыларды сұ рау кезінде ЭПШ – 20 элеваторының сенімділігіне кері ә сер ететін факторлар анық талады.

Кесте Себертер ағ ашы

ЭПШ – 20 элеваторы		Корпустың тозуы 45%	Элеватор корпусының тірек беттерінің толық тай жанаспауы, 7%
			Корпусқ а қ атысты жақ бө лшегінің горизонталь бағ ытында орын ауыстыруы – 6мм – ден астам, 12%
			Қ ұ быр жалғ астырғ ышын қ амту беттерінің тозуы 2мм – ден астам, 11%
			Қ ұ быр диаметрі бойынша ө ту тесігінің 2мм – ден астам ұ лғ аюы, 6%
			Тө менгі бетінің тозуы 2мм –ден астам, 5%
		Қ олсаптың тозуы 18%	Кө лденең кө шіру (бойлық осі бойымен орын ауыстыру) корпусқ а қ атысты 3мм аспайды, 6%
			Корпустың қ ажырлы тіреулерінің кесік бетінің бекіткіш жылғ ы қ алдық тары- 6мм аспауы тиіс, 7%
			Саусақ пен бекіту жә не жер ү сті ұ яларын босату арасындағ ы саң ылау 11 мм аспауы қ ажет, 5%
		Бекіткіш корпусының тозуы 12%	Тесіктердің тозуы бойынша диаметрі проушиннің саусағ ы астындағ ы ө лшемі 2мм болуы керек, 8%
		Бекіткіш корпусының тозуы 12%	Басып алудағ ы тірек бетінің тозуы 2мм, 4%
		Сырғ а 6%	Радиальды тозу бетінің (штроптардың жанасуына сә йкес) ө лшемі 8мм, 3%
			Саң ылаулардың тозуы 1мм, 2%
			Сырғ а саусағ ы - диаметрі бойынша тозуы 1, 5мм, 1%
	Бекіткіш корпусының тозуы 14%		Диаметрі бойынша тозуы 0, 5 мм, 9%
			Фиксатордың серіппелері: бос кү йінде удавкағ а дейінгі ө лшемі 35 мм, соң ғ ы тозуы, 2%
			Тұ тқ а бекіткіштің тозу қ алың дығ ы 2 мм, 3%

Бұ л кезде ә р сарапшы ЭПШ – 20 элеваторын дайындау мен жобалаудың осалдығ ын жә не оны пайдалану барысында бастартуына себеп болатын ақ ауларды жіктеп кө рсетеді. Сарапшыларғ а ә р тапсырма сауалнама тү рінде беріліп, олар ө з кезегінде ө здерінің ой пікірлерін қ ағ аз тү рінде мә лімдеп береді. Бұ л ақ параттар негізінде, барлық бастартулар себептерін айқ ын кө ру ү шін, себептер ағ ашын тұ рғ ызамыз.

Сарапшылар бө лшектердің салыстырмалы ү лесін, берілген топтағ ы жалпы бастартулар санынан пайызбен бағ алады. Алынғ ан бағ алар орташаланып, диаграмма тү рінде кө рсетілді. Тұ рғ ызылғ ан себептер ағ ашы мен диаграммадан ЭПШ – 20 элеваторының жалпы бастартуы корпустың тозуынан болатындығ ы кө рінеді. Демек, ЭПШ – 20 элеваторының бекімділігін жоғ арлату ү шін, корпустың тозуғ а тө зімділігін арттыру керек. Сарапшылардан аралас сауалнама негізінде сұ рау жұ мыстары жү ргізілді. Себептер ағ ашы тұ рғ ызылды. Сарапшылар ЭПШ – 20 кілтінің белімділігіне себеп болатын факторларды бағ алап, оларды жою бойынша ұ сыныстар жасайды. Осы сатыда жү зеге асырылғ ан жұ мыстар негізінде, яғ ни ЭПШ – 20 кілттердің бастартуына себеп болатын негізгі факторларды анық тау жұ мыстарының нә тижесінде, бекімділігіне кері ә сер етуші факторлардың жалпылама тізімі қ ұ рылып, тө мендегі кестеге енгізілген. Ә р фактордың рангілердің қ осындысымен ө рнектелетін, салыстырмалы маң ыздылығ ы анық талды. Алдымен бес сарапшы анық талғ ан он ү ш факторғ а ө спелі реттік шкаласы бойынша келесідей реттік жіктеді:

1-ші сарапшы: Q₂< Q₇< Q₆< Q₅< Q₄< Q₁< Q₁₀< Q₃< Q₈< Q₉< Q₁₁< Q₁₂< Q₁₃;

2- ші сарапшы: Q₃< Q₁₀< Q₅< Q₈< Q₉< Q₂< Q₁< Q₇< Q₁₂< Q₁₁< Q₁₃< Q₄< Q₆;

3-ші сарапшы: Q₂< Q₇< Q₄< Q₈< Q₅< Q₉< Q₁< Q₆< Q₃< Q₁₀< Q₁₁< Q₁₂< Q₁₃;

4-ші сарапшы: Q₃< Q₆< Q₂< Q₄< Q₇< Q₁< Q₁₈< Q₁₀< Q₁₃< Q₁₂< Q₁₁< Q₅< Q₉;

5-ші сарапшы: Q₄< Q₅< Q₆< Q₂< Q₁< Q₇< Q₃< Q₁₀< Q₈< Q₁₃< Q₁₂< Q₉< Q₁₁;

Рангтік қ атардағ ы объетінің орны оның рангі деп аталады. Рангтің сандық мә ні ө спелі реттік шкалада 1-ден m-ғ а дейін ұ лғ аяды. Мұ ндағ ы m- бағ аланушы факторлардың саны. Берілген жағ дайда m=13.

Содан кейін ә р фактордың сарапшылардың бағ алауы бойынша рангтерінің қ осындысын анық таймыз. Олар тө менде келтірілген:

Q₁=39; Q₂=54; Q₃=44; Q₄=45; Q₅=44; Q₆=41; Q₇=47; Q₈=37;

Q₉=24; Q₁₀=35; Q₁₁=14; Q₁₂=16; Q₁₃=14.

Σ Q_ι =454;  Q=454: 13=34, 9.

Қ осындылар негізінде ортақ рангтік қ атар тұ рғ ызылады.

Q₁₃< Q₁₁< Q₁₂< Q₉< Q₁₀< Q₈< Q₁< Q₆< Q₃< Q₅< Q₄< Q₇< Q_2.

Бағ алау мақ сатына сә йкесті, шешім қ абылдау қ орытынды саты болып табылады. Біріншіден, нә тиженің жарамдылығ ы ( бағ алаудың шынайылығ ы мен дә лдігінің жеткіліктілігі) туралы шешім қ абылдау.

Факторлардың ортақ тандырылғ ан салмақ тылық коэффициенті келесі формула бойынша анық талады:

G_ι =Σ Q _ί_ĵ : Σ Σ Q_ί_ĵ,

мұ ндағ ы: n - сарапшылар саны;

m – анық талғ ан факторлардың саны;

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 Следующая ⇒