3 – жаттығу. Диалект сөздерді пайдаланып сөйлемдер құрастырыңыздар.

3 – жаттығ у. Диалект сө здерді пайдаланып сө йлемдер қ ұ растырың ыздар.

Тә уір – біршама жақ сы, оң ды Тә уір кө рді – жақ сы кө рді, ұ натты Тә пелтек – аласа, тапал, бә кене Тә пелтек бойлы – аласа бойлы Қ ыжырлан – кектену, ызалану Қ ыжыры қ айнап- ызаланып Шанды – шиелеп байлап тастау Шандып тастады – таң ып байлап тастады Там – қ олдан қ ұ йғ ан балшық тан, кірпіштен салынғ ан шатырсыз ү й Ызбар – айбат, ашу, сес Сү дігер – дә нді дақ ылдар егу ү шін кү зде жыртылғ ан жер Пиялай - кесе, шыны-аяқ Тү неме – тү неп шығ атын жай, орын; * Бұ л жерде тү німен деген мағ ынада Сырық тай – ұ зын, биік

4 – жаттығ у. Мына мақ ал-мә телдердегі диалект сө здердің орнына ә деби тілдегі баламасын қ ойып, кө шіріп жазың ыздар.

Қ ыдырып ішкен кө женің кенеуі жоқ Қ ыдырып айтқ ан биліктің беделі жок. Кенеуі жоқ – тойымы жоқ (Гур. Маң ғ. ) Ердің жонасы қ ылың болса, Аттың арқ асына жайлы болады. Жона – ердің қ апталының астына салатын желдік Егін жақ сы шық са, Халық қ а ү лкен алапа. Алапа – олжа, пайда, табыс Тоқ ты сойғ ан тоқ алдар Шө міш алып қ оқ аң дар. Шө міш – ожау. (Талд. ) Бір нақ ақ ты кү йдіргеннен, Он қ ылмыстыны ақ тағ ан артық. Нақ ақ -босқ а, текке Кө ршінді ұ ры деме, ө зің е-ө зің ық тиятты бол. Ық тиятты-зерек, ұ қ ыпты Алсам ризамын, тойсам сыпамын. Сыпамын-қ ұ рметтеймін Жаман туыстан, жақ сы қ оң сы артық. Қ оң сы – кө рші Астың жақ сысы – қ азанжаппай Сө здің жақ сысы – лә ппай Қ азанжаппай – қ азанғ а піскен нан Аузы кіші, қ арны ә йдік, Қ ой семірсе кө терер Қ арны кішік, аузы ә йдік Ит семірсе қ ұ тырар Ә йдік – ү лкен, зор 5 – жаттығ у. Қ арамен берілген диалект сө здердің ә деби баламасын жазып, лексикалық мағ ынасын тү сіндірің іздер. Ет асса кү ртік қ алмайды. Мал ноғ айда, сіпсе тоғ айда. Рақ аттың тү бі кең іс, Ең бектің тү бі жеміс. Қ ұ нты жоқ кісі кесеумен қ амшылар. Сү дігермен жү ргеннің аты майрылар. Халық тың қ амын ойласаң, Қ ардарың соның ішінде. Шылаудың шұ райлысын балық жинайды, Жердің шұ райлысын халық жайлайды. Омаштың он орғ аны- маланың бір барғ аны Ә кем мұ рап болғ анша, отырғ ан жерің ой болсын. Жақ сының ісі жә ндеттін, Жаманның ісі міндеттін. Жаман жабы жемқ ор болса, дорбаның тү бін тесер.

6 – жаттығ у. Берілген диалектілер кездесетін мақ ал – мә телдерді ойлап табың ыздар. Жадағ ай– жағ асы сырма жұ қ а шапан. Пә тлі - екпінді; Аспақ – жаза қ ұ ралы, даршө ң гегі. Кең іс– молшылық, байлық. Қ арма - балық тан жасалғ ан тағ амның тү рі. Там – кішкене ү й Дарбаза – қ ақ па мейман – қ онақ Қ арысын – тігісін

⇐ Предыдущая 4 5 6 7 8910 11 12 13 Следующая ⇒