2 – жаттығу. Тест жұмысын орындаңыз.

⇐ ПредыдущаяСтр 11 из 23Следующая ⇒

2 – жаттығ у. Тест жұ мысын орындаң ыз.

1. Синонимдес сө здерді табың ыз

А) жуа, сарымсақ; С) қ ызамық, кекіре; В) қ аң ылтыр, сым; Д) сым, леген; Е) бал, ә сел

2. Диалект сө зден болғ ан кә сіби сө зді кө рсетің із

А) шемішке; В) полюс; С) глобус; Д) кернеу; Е) тарих

3. Белгілі бір аймақ та ғ ана қ олданылатын сө здерді не дейді?

А) кө нерген сө з; В) диалект сө з; С) кірме сө з; Д) термин сө з; Е) кә сіби сө з

4. «Тырық », «кө терем» диалектілерінің ә деби тілдегі баламасы

А) зә улім; В) шалғ ай; С) арық; Д) ескі-қ ұ сқ ы; Е) кішкентай

5. Сө йлемдегі диалект сө зді табың ыз

А) Табалдырық та отырма; В) Бидайғ а орақ тү скелі тұ р; С) Бау-бақ шадан жеміс тердік.

Д) Бү гін азанда ояндым; Е) Оның нағ ашысы ә скерден келді

6. Синоним болатын диалектілерді табың ыз

А) тү бек, шү мек; С) былғ ары, тері; В) ауқ ат, тамақ; Д) кебеже, сандық; Е) қ оржын, қ алта

7. Қ азір ә деби сө зге айналғ ан диалект сө зді табың ыз

А) полат; В) кеден; С) бережақ Д) жар; Е) дуал

8. Мақ та шаруашылығ ына қ атысты диалект сө зді кө рсетің із

А) ақ ыр; В) пә шік; С) жә мше; Д) қ оза; Е) жом

9. Жозы, жуазы дегеніміз не?

А) ү й қ абырғ асы; В) қ ысқ аш; С) дө ң гелек ү стел; Д) тү йенің тү рі; Е) шұ лық

10. Киім-кешекке қ атысты диалектілер қ атары

А) жалбай, зодық; В) желауыз, қ ышын; С) дә п, асар; Д) бодық, ұ ша; Е) ә ттік, морда

3 – жаттығ у. Бау бақ ша шаруашылығ ына байланысты кә сіби сө здерді пайдалана отырып, «Жазғ ы жұ мыс» тақ ырыбында ә ң гіме қ ұ растырың ыздар.

4 – жаттығ у. Мә тінді оқ ып, тү сіндірің іздер. Дә птерге кө шіріп жазып алың ыздар.

Ә ке сө зі ә деби тіл мағ ынасын сақ тай отырып, Жетісуда, Семей облысының кейбір аудандарында «шырағ ым», «қ арағ ым» мағ ынасында қ олданылады. Ә деби тілдегі жағ ымды мағ ынада қ олданылатын ә жептә уір сө зі Орал облысының Орда, Жә нібек аудандарында керісінше «нашар» мағ ынасында қ олданылады. Мысалы: араб-иран тілдерінде «кесе, бокал» мағ ынасында жұ мсалатын пияла сө зі қ азақ тіліне еніп, ә ртү рлі мағ ынада жұ мсалып кеткен. Орталық -солтү стік сө йленістерде керосин шамының шынысын атау ү шін, ал оң тү стік сө йленістер тобында бұ л сө зді шай ішетін кесені атау ү шін қ олданады. Ә ке. Бұ л сө з «Қ азақ тілінің сө здігінде»: 1. Баласы болғ ан ер адам. 2. Ауыс. Бір нә рсенің ең ү лкені, зоры. Мысал: Қ уырдақ тың ә кесін тү йе сойғ анда кө ресің (мақ ал). 3. Жергілікті. Қ арағ ым, қ алқ ам. Арабшағ а шорқ ақ ем, оқ ып бересің бе, ә ке, – деп тү сіндірілсе, жазушы қ олданысында бұ л сө з ауыспалы мә нінде, яғ ни жасы кішіге, балағ а қ атысты қ олданылады. Мысалы: – Ә келерімнің жараса қ алғ анын қ арашы! – деп ақ кө ң іл Қ айырбек тө рдегі қ онақ тарына бір, ө з қ ызы Қ атирағ а бір қ арап мә з боп отыр (Қ. Сланов, Шалқ ар. 4-т. 56-б. ).

⇐ Предыдущая 6 7 8 9 101112 13 14 15 Следующая ⇒