1. Бұрыштық дәнекерлік жіктер, олардың есебi.

13-билет

1. Бұ рыштық дә некерлік жіктер, олардың есебi.

Дә некерлеу жiгiнiң тү рлерi. Дә некерлеу жiгi – сыртқ ы пiшiнiне, орналасуына, ұ зындығ ына, конструктивтi белгiсiне байланысты тү йiстiру жіктері жә не бұ рыштық болып бө лiнедi (50 а, б-сурет).

Жiктердiң шеттерiн ө ң деу олардың пішініне сә йкес жә не тә рiздi боладыБұ рыштық жiктер қ апталдық жә не маң дайлық болып бө лiнедi (50 в-сурет).

Егер жiктiң орналасу бағ ыты ә сер ететiн ө стiк кү шпен бiрдей болса, ол маң дайлық жiк, ал перпендикуляр орналасса, жiк қ апталдық деп аталады.

Жiктiң орындалу орнына байланысты зауыттық жә не монтаждық болып бө лiнедi (бiрiншiсiн – зауытта, екiншiсiн – қ ұ рылыс алаң ында дайындайды).

Тағ айындалуы бойынша жұ мысшы (берiктiкке есептелетiн) жә не байланыстырғ ыш (конструктивтi тағ айындалатын) болып бө лiнедi.

Дә некерлеу кезiнде кең iстiкте орналасуына байланысты тө менгi, тiк, кө лденең жә не тө белiк болып бө лiнедi. Дә некерлеу жiгiнiң есептiк кедергiсi – – Қ МжЕ-де берiледi.

Дә некерленген қ осылыстарды есептеу жә не қ ұ растыру. Дә некерленген жiктiң берiктiгi оның есептiк кедергiсi арқ ылы сипатталады. Дә некерленген жiктердiң берiктiгi шектiк кү йлердің бiрiншi тобы бойынша есептеледi.

Тү йiстіру арқ ылы алынғ ан жiктер ү шiн беріктік, орталық тан созылу жә не сығ ылуда

, (14. 1)

мұ ндағ ы , ал, иілу моментi ә серiне

, (14. 2)

мұ ндағ ы немесе формулаларымен анық талады.

Элементтерді тү йiстiру арқ ылы жасалатын қ осылыс жiгінің есептiк кедергiсiн дә некерлеу тү рiне емес, тү йiстiрiлген элементтер материалдарының (болаттың ) ақ қ ыштық шегi мен уақ ытша кедергiсiне байланысты анық тайды.

Мысалы: Сығ ылғ ан элементтердегi жiкте ; созылғ ан элементтердегi жiкте ; ығ ысуда т. с. с., ал созылғ ан немесе иiлген элементтерде бақ ылау арқ ылы сапасы тексерiлетiн жiкте .

Ө стік кү штер ә сер еткен жағ дайда бұ рыштық жiктердi шартты кесілуге есептейдi, ондай кесілу негiзiнен жiк металы немесе жiк шекарасы арқ ылы ө тедi (53-сурет). Егер жiк металының қ осылатын элементтер металына қ арағ анда берiктілігі жоғ ары болса, кесілу жiктің элементпен жанасу шекарасы арқ ылы ө тедi. Кесілудің жiк металы арқ ылы ө тетiн жағ дайдағ ы есебiн жү ргiзуде жiк тең бү йiрлi ү шбұ рыш, ал оның ең ә лсiз жерi бұ рыш биссектрисасы деп есептеледi. Кесілу бұ рыш биссектрисасы арқ ылы ө тедi, оның ені . Бұ рыштық жiктiң жiк металы арқ ылы кесілу есебi

, (14. 3)

ал бұ рыштық жiктiң жiк шекарасы арқ ылы кесілу есебi

(14. 4) тү рiнде жү ргiзiледi.

(14. 3) жә не (14. 4) формулаларындағ ы – қ осылатын элементтердің болат маркалары мен дә некерлеу ә дiстерiне байланысты мө лшер бойынша қ абылданатын коэффициенттер; – бұ рыштық жiктiң катетi, ол жiктiң қ алың дығ ы мен пішініне байланысты мө лшер бойынша қ абылданады; – қ осылыстың жұ мыс жағ дайы коэффициенттерi. Қ атал емес ауа райында жұ мыс iстейтiн конструкциялар ү шін 1-ге тең.

Бұ рыштық жiктiң жiк металы бойынша кесілу есебіндегі есептiк кедергісін

формуласымен есептеуге болады, мұ ндағ ы – жiк металының ү зiлуге уақ ытша кедергiсi. , мұ ндағ ы – – қ осылатын элементтердiң ү зiлуге уақ ытша кедергiсi. Олар Қ МжЕ-де берiледi.

Егер жiктiң орналасу жазық тығ ына перпендикуляр жазық тық та момент ә сер еткен жағ дайда, есеп екi қ има бойынша да (53-сурет), яғ ни

жiк металы бойынша , (14. 5)

жiк шекарасы бойынша , (14. 6)

тү рінде жү ргiзiледі, мұ ндағ ы ; .

Егер моменттiң ә сер ету жазық тығ ы жiктiң орналасу жазық тығ ымен сә йкес келетiн болса (54а-сурет), онда есеп:

жiк металы бойынша , (14. 7)

жiк шекарасы бойынша , (14. 8)

формулаларымен жү ргiзiледi, мұ ндағ ы жә не сә йкесінше қ иманың бас ө стеріне байланысты жік металы жә не жік шекарасы бойынша инерция моменттері:

; ; ; .

Есептiк қ иманың ауырлық орталығ ынан ең алыс орналасқ ан шеткi нү ктенiң координаталары: ; . Бұ рыштық жiктерді иілу моментi мен кө лденең кү штердiң бiрiгiп ә сер етуiне кернеулердiң геометриялық қ осындысы тү рінде

, (14. 9)

(14. 10) формулаларымен есептейді.

⇐ Предыдущая 12 13 14 15 161718 19 20 21 Следующая ⇒