|
|||
2. Фермалардың бас өлшемдері. Фермалар торлары жүйелеріФермалардың кескіні ғ имараттың тағ айындалуына, ферманың статистикалық схемасына, жү ктеме тү ріне жә не ө зге факторларғ а байланысты болады. Теория жү зінде ферма кескінінің ең қ олайлысы болып, олардың моменттер эпюраларына сә йкес келетіндері есептеледі. Дегенмен фермаларды қ исық сызық ты белдеумен ә зірлеу айтарлық тай қ иын, одан басқ а мұ ндай белдеулерде олардың жұ мысын нашарлататын, айтарлық тай иілу моменттері пайда болады. Жең іл фермалар ү шін трапеция тү ріндегі, параллель белдеулі фермалар қ олданылады. Ө неркә сіптік ғ имараттарда мақ сатына жә не пайдалану шарттарына байланысты келесі фермалар тү рлері болады: белдеулері параллель; екі ең істі трапециялы; ү шбұ рышты. Белдеулері паралель жә не екі ең істі трапециялы фермалар рулонды жә не мастикалық шатырларда қ олданады Ү шбұ рышты фермалар толқ ынды асбестцемент жаппалардан жасалғ ан шатырларда
13. 1-сурет. Стропилалық фермалар 13. 2-сурет. Фермалар торлары а) қ осымша тіректері бар ү шбұ рышты; б)ү шбұ рышты; в)раскосты; г)айқ асқ ан; д)сирек торлы
Ферманың ең тиімді (қ олайлы) биіктігі белдемелердің массасы торлар массаларына (жапсырмаларымен) тең болғ анда алынады, ол ферма биіктігінің оның ұ зындығ ына салыстырмалы тү рде ең ү лкен қ атынасында қ ол жеткізеді. Темір жол арқ ылы тасымалдау ү шін конструкцияның тігінен ең ү лкен габариті 3, 8 метрден аспауы тиіс. Ферманың ең кіші биіктігі рұ қ сат етілетін қ аттылық талаптарымен анық талады. Тіректегі ферма биіктікті ә р тү рлі ұ зындық ты фермалар ү шін бірдей қ абылдағ ан ұ тымды, ал бұ л бекіту бө лшектерінің стандарттылығ ын қ амтамасыз ететін бірың ғ ай стандартты геометриялық схемалар алуғ а жағ дай туғ ызады. Трапеция тү ріндегі фермаларда ал параллель белдеулілерде ұ зындық тағ ы жең іл фермаларда ал трапеция жә не Фермалар стержендерінің барлық тү рлерін 3 негізгі жү йеге бө луге болады: ү шбұ рышты, қ иғ аш жә не арнайы. Ауыспалы бағ ыттағ ы бағ анасыз қ иғ аш ү шбұ рышты тор жү йесінде стержендер мен тү йіндер саны ен аз болады жә не олардың қ осынды ұ зындығ ы да аз. Қ иғ аш жү йелі тор (трапеция тү ріндегі, параллель белдеулі, тө мен тү сетін қ иғ аш стерженді фермалар жә не жоғ ары кө терілетін стерженді ү шбұ рышты фермалар). Фермалар торларын аз элементті қ арапайым формалы жасағ ан жө н. Ферма элементтерінің қ ималары:
Қ ос бұ рыштық тардан қ ұ ралғ ан фермалар барлық климаттық аудандарда ғ имарат аралығ ы L=18…42м, жең іл жә не ауыр қ оршаушы конструкциялармен бірге қ олданады. Бірақ тү йінді фасонкалар жә не басқ а қ аң ылтырлар болғ андық тан олар кө п бө лшекті, материал шығ ыны кө п фермалар болып саналады. Бұ л фермаларды орта- жә не ө те- жеміргіш орталарда қ олдануғ а болмайды, себебі екі бұ рыштық тар арасында қ ұ ыстар бар. Ұ зын элементтер созылуғ а жұ мыс істейді, ал қ ысқ алары сығ ылуғ а. Бұ л фермаларды аз биіктіктерде, ү лкен тү йіндік жү кемелерде қ олданғ ан жө н. Арнайы торлы жү йелілерге шпреньгелді, крестті, ромбты жә не жартылай қ иғ аштарды жатқ ызады. Шпреньгелді – ү лкен биіктіктегі фермаларда, крестті – екі жақ ты жү ктемелерге жұ мыс істейтін фермаларда қ олданылады. Ромбты жә не жартылай қ иғ аш торлар ү лен қ аттылық а ие, ү лкен кө лденең жуктемелерге жұ мыс істейді, оларды кө пірлер, мұ нараларда жә не басқ аларда қ олданылады. Ү лкен биіктікті фермаларда, қ иғ аш стержендердің белдеулерге қ ажетті кө лбеулік бұ рыштарын қ амтамасыз етуде панельдер ұ зындығ ы ө те ү лкен, жабын тө семін орналастыру ың ғ айсыз болатын жағ дайларда шпреньгелдік торлыларды қ олдану қ ажеттілігі туады. Қ иғ аш стержендердің фермалар белдеулеріне кө лбеулік бұ рышы олардағ ы ішкі кү штер шамаларына, соғ ан байланысты олардың массаларына жә не қ иғ аш стержендер қ ималарына айтарлық тай ә сер етеді. Ү шбұ рышты торлыларда тиімді кө лбеулі бұ рышы – 45°, қ иғ аш стерженде - 35°.
|
|||
|