2. Орталықтан сығылған тұтас қималы ұстындар есебi
Алдымен ұ стынғ а ә сер ететін есептiк кү ш пен элементтiң есептiк ұ зындығ ы анық талады: , мұ ндағ ы – ұ зындық ты келтiру коэффициентi, ол элемент ұ штарының бекiтiлу тү рiне байланысты; – ұ стынның геометриялық ұ зындығ ы.
Орталық тан сығ ылғ ан элементтер есебi бiртiндеп жақ ындау ә дiсiмен, иiлгiштiктi деп қ абылдап жү ргiзіледi.
Содан соң осы иілгіштік бойынша шартты иiлгiштiктi анық тайды: , ал бойынша анық талады:
, ;
, ;
, .
Бұ л формулалар ЭЕМ-ді қ олданғ ан жағ дайда ө те ың ғ айлы, ал қ олмен есептеуде иілгіштік Қ МжЕ-гі кестеден алынады.
Содан соң кө лденең қ иманың керектi ауданы анық талады:
(12. 1)
жә не қ има пiшiнiнiң тү рi тағ айындалады.
Қ оставр тү рiндегi дә некерленген кө лденең қ иманы тағ айындауда мынадай шарттарғ а сү йенедi: белдеу ү шiн қ алың дығ ы , ал қ абырғ а ү шiн 6–16 мм болатын бетті элемент қ олданылып жә не жалпы қ иманың 80 пайыз ауданы белдеуге келетiндей етiп қ ұ рады. Сонда болса, қ абырғ а болады жә не де қ иманың екі ө сі бойынша орнық тылығ ын қ амтамасыз ету ү шiн болғ анда ; болғ анда ; ал болса, деп қ абылдайды. Орталық тан сығ ылғ ан ұ стындар ү шін шектi иiлгiштiк .
Содан соң жә не анық талып, қ има орнық тылығ ы тексерiледi. Дә некерленген қ оставр қ имасы ү шiн инерция моменттерi
, 
формулаларымен анық талады. Қ има орнық тылығ ы қ амтамасыз етілмеген жағ дайда, қ има ө лшемдерін жуық тап жақ ындау ә дісімен нақ тылай тү седі.
Кө лденең қ има тағ айындалып, жалпы орнық тылық тексерiлген соң, белдеу мен қ абырғ аның орнық тылығ ы тексерiледi. Егер қ абырғ а биiктiгiнiң оның қ алың дығ ына қ атынасы болса, кө лденең қ абырғ алар қ ойылмайды, егер бұ л шарт орындалмаса, онда кө лденең қ аттылық қ абырғ алары бiр-бiрiнен қ ашық тық та қ ойылады (69-сурет).
Орталық тан тыс сығ ылғ ан тұ тас қ ималы ұ стындар есебi. Қ има бойлық кү ш жә не иілу моментi -ге есептелiп, олардың мә ндері ү й рамасының есебінен алынады. коэффициенті екi тү рлi факторғ а: -шартты иілгіштікке жә не – келтiрiлген салыстырмалы эксцентриситетке байланысты. Қ има ауданын Ясинский формуласын

қ олданып, иiлгiштiктi , оларғ а сә йкес жә не ядролық қ ашық тық (қ оставр қ имасы ү шін) деп алып, тү рлендірулерден кейі

формуласы арқ ылы анық тайды, мұ ндағ ы .
|