7. Қазақ тілін функционалдық - коммуникативтік тұрғыдан оқытудың әдіс- тәсілдері.

Орта мерзімді жоспарда ұ сынылғ ан ә діс-тә сілдер оқ ушылардың оқ у жә не ойлау белсенділігін арттыруғ а бағ ытталғ ан. Коммуникативтік ә рекеттерді дамытуғ а бағ ытталғ ан тапсырмалар ө зіндік ерекшеліктеріне сә йкес белгілі бір жү йемен жү зеге асады. Мысалы, тың далым дағ дысын жү зеге асыру ү шін тың далым алды, тың далым, тың далымнан кейінгі тапсырмалар ұ йымдастырылуы тиіс.

Тың далымғ а арналағ ан сабақ қ ұ рылымы:

· Тың далым алдындағ ы тапсырма: тақ ырыпты таныстыру; тың далымдағ ы маң ызды сө здерді ү йрету; тақ ырыпқ а қ атысты сұ рақ тар қ ұ ра отырып, сол тақ ырыптағ ы оқ ушы білімін қ озғ ау.

· Тың далым тапсырмасы: ә ртү рлі тың далым дағ дыларын қ алыптастыруғ а арналғ ан жаттығ улар тобы; олар жалпы мазмұ нын тү сінуден бастап, детальді тү сінуге бағ ытталады.

· Тың далымнан кейінгі тапсырма: тың далымдағ ы тақ ырып туралы сұ рақ тардан тұ рады жә не ол сұ рақ тарғ аө з кө зқ арастарын білдіріп, тә жірибелерімен байланыстыра отырып жауап берулері тиіс. Сонымен қ атар сұ рақ тар жауап беру барысында тың далымдағ ы сө здерді пайдалана алатындай қ ұ рылуы қ ажет.

Оқ ыту қ азақ тілінде жү ргізілетін сыныптарда тың далым/ айтылым дағ дысы қ атар жү реді. Мұ ғ алім тың далымнан кейінгі айтылым тапсырмаларын дискуссия, дебат, сұ хбат жә не т. б. белсенді жұ мыс тү рлері арқ ылы ұ йымдастырады.

Оқ ылымғ а арналғ ан сабақ қ ұ рылымы:

Оқ ылым алдындағ ы тапсырма: мә тін тақ ырыбын ашуғ а бағ ытталғ ан тапсырмалар, сө здерді алдын - ала ү йрету, мә тін мазмұ нын болжауғ а байланысты сұ рақ тар қ ою.

· Оқ ылым тапсырмасы: ә ртү рлі оқ ылым дағ дыларын дамытуғ а арналғ ан тапсырмалар (сұ рақ тар). Алғ ашқ ы тапсырмалар жалпы мазмұ нын тү сінуге бағ ытталса, кейінгі тапсырмалар нақ ты ақ паратты табуғ а арналуы тиіс.

· Оқ ылымнан кейінгі тапсырма: мә тінде кө терілген мә селеге, ақ параттарғ а байланысты талқ ылау сұ рақ тары. Мұ ндағ ы сұ рақ тар олар ү йренген жаң а сө здерді, мә тінде кездестірген сө здерді қ олдана отырып, жауап бере алатындай ұ йымдастырылуы қ ажет. Сонымен қ атар, сұ рақ тар оқ ушылардың ө мірлік тә жірибесіменде байланысып, ө з кө зқ арастарын білдіруге мү мкіндік бере алатындай қ ұ рылуы керек.

Жазылымғ а арналғ ан сабақ қ ұ рылымы:

Жазылым - тө рт дағ дының бірі жә не ол ө німді дағ дылар қ атарына жатады. Яғ ни ө німді дағ ды дегеніміз – тіл қ ұ былыстары туралы ережелерге, модельдерге сү йене отырып сө йлеу немесе жазу. Жазылым тү рлері: тізім жасау, қ ұ ттық тау қ ағ азы, электрондық хат, кү нделік, хабарлама, ә ң гімелер, эссе жә не т. б.

Жазылым тү рлерінің ә рқ айсысының ө здеріне сай ерекшелігі болады. Ол жазылым тү рлерінің қ ұ рылымына жә не мақ саты мен шешуі тиіс міндеттеріне байланысты болып келеді. Мысалы, жазу стил інің дең гейлері: ресми (ғ ылыми, іс қ ағ аздар стилі) жә не бейресми (ауызекі сө йлеу сө здері); жазуда мә тінді немесе ақ паратты жазудың ө зіндік тә ртіптері ақ параттарды орналастыру реті; мә тіннің ұ йымдастырылуы.

Жазылым дағ дысын қ алыптастырудың бірнеше жолдары бар. Солардың ең бастылары - продуктивті жазылым жә не жазылым ү дерісі.

Егер жазылымды ү лгі беру арқ ылы ү йретсек, мұ ны продуктивті жазылым деп атаймыз. Яғ ни мұ ғ алімдер жазылым тү рлерінің ү лгісімен таныстырып, мә тінмен жұ мыс жасатуы керек. Белгілі бір жазылым ү лгісі оның мазмұ нымен, лексикасымен, стилімен жә не қ ұ рылысымен таныс болуғ а кө мектеседі. Сонымен қ атар, ү лгілер оқ ушығ а қ алай жазуы керек туралы идеяны дабереді.

Ал егер мұ ғ алім оқ ушыларғ а жазылымның барлық қ адамдарымен жұ мыс жасауды қ амтамасыз етсе, бұ л жазылым ү дерісі деп аталады. Толығ ырақ айтқ анда, жазылымды жоспарлаудан бастап, алғ ашқ ы нұ сқ асын жаздырту, тү зету, тексеруге дейінгі оқ ушылардың ә рекетін ұ йымдастыру. Бұ л оқ ушыларғ а жазылымның ә ртү рлі аспектілерімен ә ртү рлі уақ ытта жұ мыс жасай білуге дағ дыландырады. Мысалы, жоспарлау кезең інде идеяларды ойлап табады жә не ұ йымдастырады, алғ ашқ ы нұ сқ асын жазу кезең інде ө з ойларын жеткізу ү шін қ ажетті сө здерді, сө йлем қ ұ рылымдарын іздейді, тү зету жә не тексеру кезең інде жазылымның ұ йымдастырылуы, сауаттылығ ы, ондағ ы идеяларды бағ алауғ а, яғ ни ө з жұ мысының артық шылығ ы мен кемшіліктері туралы ойлануғ а мү мкіндік береді.

Белгілі бір жазылымды толық орындау ү шін бірнеше қ адамдар жасалады:

· Ә уелі жазылуы кө зделген нә рсені анық тапалу;

· ойың ды дұ рыс жеткізуді жоспарлау;

· шимай нұ сқ асын (ө згертілуі мү мкін жазылым тү рі) жазып кө ру

· тү зету жә не редакциялау ( қ ателерді тү зету жә не мазмұ нын толық тыру)

· тексеріп шығ у (сауаттылық қ а тексеру жә не тү зеу)

· дұ рыс нұ сқ аны (екінші немесе соң ғ ы нұ сқ аны жазып шығ у) жазу.

Орта мерзімді жоспардағ ы оқ у мақ саттарын жү зеге асыруда ұ сынылғ ан ә діс- тә сілдермен қ атар, мұ ғ алім ө зі тиімді деп тапқ ан басқ а ә діс-тә сілдерді де қ олдана алады.

⇐ Предыдущая 7 8 9 10 11 12 13 141516 Следующая ⇒