|
|||
2-көрінісАрт жақ тарынан Ағ ыбай жылдам басып шығ ады. (Ү шеу шығ ады). 1-кісі. Ой, бұ л хандар неғ ып жатыр? Хан қ айтеді. 2-кісі. Не ақ ың бар онда? Қ арашы қ амын Хан жейді. Ханның қ амын қ арашы жеуші ме еді? Жү ре береді. 1-кісі. Ой, есіттің бе сен... Енді байқ асам, ө зі Арқ а қ азағ ы да біріне-бірі елігіп ере шығ ыпты да, артынан тастап-тастап кеткен екен ғ ой. Ерген елдің бә рі де торығ ып шығ ып отырыпты ғ ой ө зінен. 3-кісі. Ерген емес, ұ қ пайсың ғ ой, басында іс бастағ ан елдің ө зі емес пе. Ол ел анау патшағ а, ұ лық қ а қ арсы шық қ ан екен ғ ой. 1-кісі. Ия, байғ ұ с десең ші. 3-кісі. Мұ ны мыналар ортадан килігіп бастаймын деп, артынан ө здері Хан боламыз деп былай бұ рып ә кетті. Оғ ан келгенде Арқ аның елі ермепті, ілеспей қ ала беріпті. (Тө ртіншідегі топ Дулат 1—2-ші бір жақ тан, 3—4-ші екінші жақ тан шығ ып жалғ асады. ) 3-Дулат. Неге хабар бермеді. Бұ қ ырғ ыз тобы. Кетіп жатқ ан кісілеріміз қ ай-қ ай жерлерден ө тер екен. 4-Дулат. Қ араң ғ ыда қ ақ тығ ысып, бірін-бірі танымай босқ а қ ан тө гіп жү рмесе жарар еді. 1-Дулат. Ә лі кө п жұ рт кеткен жоқ қ ой. 2-Дулат. Кө пшілік бір-ақ жерде жиылып тү р. Қ ырғ ыздан хабар болса, тік кө теріле бір-ақ аттанады. 3-Дулат. Ү йткенмен жалғ ыз-жарымдап кетіп жатқ андар да бар ғ ой. Солар арандап қ алмаса. (Кемпір шығ ады. Артынан тыс жақ та 3-4 қ ырғ ыз келе жатады. Бастарына қ ызыл шыт тартқ ан. Ү стері қ ырғ ыз ә скерінше. ) Кемпір. Бері-бері шығ а берің дер. Бұ лар жау емес, ел. Ал міні жылқ ы баласы кісінегенше, адам баласы сө йлескенше, араң а от тастап жү рген хан жоқ мұ нда, сө йлесесің дер тү гі, бір бас, бір тас боп. 1-қ ырғ ыз. Кә рінің сө зі шын ғ ой. Солай ма, солай емес пе?! 1-Дулат. Шын солай. Қ ырғ ыз тү бі жатсынбаса, біз жаулық ты тастайық. Адасыппыз. Енді қ ұ шағ ың а қ ұ шағ ым. 1-қ ырғ ыз. Болды олай болса. Ал жылжып жү ре бер ендеше бү ркенбей-ақ. Біз жаң а Байұ зақ, Рү стемді тұ тқ ын қ ып алып ек. Жолшыбай Орман, Жантай сауғ а деп арашалап ә кетті. 2-Дулат. Ө зге Дулатты да сү йтіп бө геп, қ араң ғ ыда қ ақ тығ ысып қ алмаса қ ырғ ыз-Дулат. 2-қ ырғ ыз. Жоқ біз ә дейі белгі айтқ алы келдік. 4-Дулат. Белгі не? 1-қ ырғ ыз. Қ ырғ ыз шерулеріне жақ ындағ анда бө ріктерің ді қ амшының сабына ілгізіп ө те берің дер. Сол бейбіттіктің белгісі болсын. 1-Дулат. Мақ ұ л. Жол қ айсы? 1-қ ырғ ыз. Жол Майтө бенің кү нгей жақ тұ мсығ ы. Дауыстар. Болды. (Барлық Дулат — қ ырғ ыз кете береді. Артта қ ырғ ыздар. Ол кезде арт жақ тарынан Ағ ыбай жылдам басып шығ ады. ) Ағ ыбай. Тоқ та... Елмісің, жаумысың. (Садағ ын кезеп қ араң ғ ығ а атып жіберіп қ алады. ) Бұ не, жаным-ау, қ ырғ ыз-қ азағ ы араласып кеткен бе немене, қ арғ ыс тигірдің?!. Кімсің, атам (тағ ы да кезеніп атады) кімсің, атам иттің?!. (Сол уақ ытта тас арасынан кемпір шығ ады. ) Кемпір. Атсаң екеуін бірдей атасың. Қ ырғ ыз-қ азақ табысқ ан. Сен кім ең? Ә лде мына сұ м ханның итаршысы ма ең! Ағ ыбай. Не оттайсың? Кімсің сен ө зің? Қ аң ғ ығ ан ит. Кемпір. Рас айтасың, қ аң ғ ығ ан екенім рас, қ аң ғ ыдым, тентіредім балам ү шін. Қ аң ғ ыртқ ан сендерсің. Енді мен дегеніме жетіп келем. (Науан шығ ады, тың дайды. ) Кемпір. Атқ ан оқ, шапқ ан қ ылыш болғ ан есерсоқ батырсың ғ ой. Қ олы жетсе, дегені болса, сол кү ні осы Ханың ның ө зі ояр ә лі кө зің ді. Ү йткенше сен де есің барда елің тап. Ағ ыбай. Не оттайды мына қ ар? (Тап береді. Сол уақ ытта бұ дан бұ рын ағ ып кеп Наурызбай кемпірді бү ріп алады. ) Науан. Не дедің? (Қ ырылдап. ) Не дедің? Жауым ғ ой мынау менің!.. Ағ ыбай. Жаң а бір қ ырғ ыздар кетті ғ ой осы арадан. Соларды ертіп ә келген осы болса керек. Кемпір. Ә келдім... Қ ыларымды қ ылдым... сен дұ шпаным ең қ у тө ре. Зарлатып ең баламды, қ ұ л қ ып ә кетіп. Кө рің қ азылсын... Қ уылды (Бұ л уақ ытта Наурызбай бү ктеп тізерлеп астына баса береді де, қ ылыш суырып жатады. ) Науан. Басың ды алайын ит! Тілін... тілін... бұ ның! Ағ ыбай (қ ылышты ұ стап). Қ анын жү ктеп не қ ыласың сол иттің, Науан. (Наурызбай болмай, қ ырылдап кемпірдің басын иіп тұ рып бірдең есін кесіп алады. Ол бұ рылып кемпірді теуіп сахна сыртына итеріп тастайды. Кемпір сү йретіле басып кеп бұ рымын алады. ) Кемпір. Баласы қ ұ л, анасы қ орлық, тепкі кө рген, бұ рымы кесілген тұ л (Кетеді. ).
|
|||
|