имЖАЗУДЫ ҮЙРЕТУІДҢ ТАРИХЫ2.2.XVII

2.имЖАЗУДЫ ҮЙРЕТУІДҢ ТАРИХЫ2.2.XVII

2.1 Көрнекілік принципітәуелсiзiдiк

Қазақ халқы өзінің сан ғасырлық тарихының баға жетпес музыкалық мәдениеті мен дәстүрін жалғастыруда. Күй өнері - қазақ халқының ежелгі тарихта жасай алатын ең ерекше және ерекше өнерінің бірі.

Ұлы дала дәстүрінде халық ханмен бірге елдің ең құрметті азаматтарын дүниеге әкелді.

Осыған орай баға жетпес өнер туындыларын өнер тарихында және елдің өткені мен болашағында - аты аңызға айналған суретшілер күйлерінде насихаттау мақсатында ұлы күйшілердің күйлері жинақтары шығарылды.

Домбыра дәстүрінің дамуы XIX ғасырда өзінің шыңына жетті. Біздің мәдениетіміздің дәстүрінде көптеген кәсіби күйші-композиторлар қалыптасып, күйші дәстүрі көптеген мектептерге бөлінді. Бұл күйші-композиторлар қайталанбас стилистикалық ерекшеліктерімен, перкуссия техникасымен, музыкалық тілімен, орындаушылық шеберлігімен біздің өнерде өз іздерін қалдырды.

Домбыра өнерінде екі аспаптық дәстүр бар: Батыс Қазақстан токпе және Шығыс Қазақстан шертпесі. Бұл екі дәстүр композициялық құрылымы, ойын техникасы, музыкалық тілі жағынан бір-бірінен ерекшеленеді [1].

Халық күйлері практикасында оқушы дәстүрлі сурет салу әдістерін күйші мектептерінің мұғалімінен үйренеді. Оның қырлары мен құпияларын толығымен меңгереді.

Қазіргі уақытта кию ойнауды үйрену үшін ерте жастан студент тәрбиелеуге болады. Бұл техника біртіндеп күрделене түседі және оның басты шыңы - күйші өнерін толықтай игеру мүмкіндігі. Елдегі ең дарынды студенттер «құлағдар» деп аталды.

Күйді оқыту әдістері:

- тыңдаушыға мемлекет және аңыз туралы нақты және қызықты түрде айту. Бұл әдіс ежелгі әдіс, ол жағдайды оқытуда қолданылады.

- жағдайды есту арқылы үйрету. Бұл тәсілге көптеген әдіс-тәсілдер бар. Соның бірі - өзін-өзі есту, өзін-өзі оқыту, өзін-өзі түзету. Бұл тәсіл үлкен нәтиже береді.

-Күйді оқытудың ежелгі әдістерінің бірі - күйлерді музыка арқылы жаттау. Бұл шәкіртке әуенді жүрегінде сақтауға көмектеседі. Режимнің түс сапасы әсіресе қанық. Халықтық педагогиканың негізгі әдістемелік құралы - халық музыкасын ән айту арқылы түсіндіру [2].

Домбыра ойнау - ежелгі тәсілдердің бірі. Әдістемелік жүйе ғасырлар бойғы тәжірибеге негізделген.

Күй жанрының дәстүрлі табиғатын үйрету жолдары. Бұл әдістемелік жүйе мемлекетті зерттеудегі ерекше құбылыс. Оның көптеген тармақтары бар. Мектептің қалыптасуына байланысты мектептің ерекшеліктерін сақтау. Мемлекетті зерттеудің белгілі принциптерін ұстанатын әдістемелік жүйе. Бұл халықтық педагогиканың бір ерекшелігі

Ежелгі уақытта адамдар заттарды таспен, ағаштан және т.б. қолданған. Уақыт өте келе әртүрлі жұмсақ материалдар пайда болды: папирус, қағаз, қалам, қалам.

Ежелгі уақытта адамдар тасқа сурет салу арқылы өз ойларын білдірген. Бұл жазу тарихындағы алғашқы кезең болды.

Мысалы, бес жүз мың жыл бұрын өмір сүрген мысырлық перғауын Наршер өзінің жеңістерін тас кескіндері арқылы дамытқысы келді. Алайда, бұл жеткіліксіз болды. Бұл кезде жазудың бір түрі пайда болды - иероглифтер.

Иероглиф сөзі «қасиетті нышан» дегенді білдіреді.

Қазіргі уақытта иероглифтер Қытай мен Жапонияда жазылған. Қытайлық иероглифтер өте ерте пайда болды.

Қытайлар үшін иероглиф символ ғана емес, сонымен қатар сурет болып табылады. Олар суретті оқи отырып көре алады. Екі мың жыл бұрын финикиялықтар тек дауыссыз дыбыстарды ойлап тапты. Бұл хаттарды өз тілдерінде айтуға болады. Басқа елдер финикиялық жазумен танысты, оның негізінде ежелгі гректер алфавит ойлап тапты.

Бұл алфавитте дауысты және дауыссыз дыбыстар болды. Әр елдің алфавитінің пайда болуы ұзақ уақытты қажет етті. Ежелгі уақытта грек ғалымы Пеламед алғашқы 16 әріпті құрды, бірақ уақыт өте келе жазуды дамыту үшін 3,6, т. Б. Қолданылды. Осылайша әріптердің қосылуы грек алфавитінің пайда болуына себеп болды.

Славян халықтарына келетін болсақ, бүгінде олардың өздерінің әліпбиі бар. Алайда, ежелгі уақытта славян елінде өзіндік жазба болмаған. X ғасырдың екінші жартысында славян жазуын қалыптастыру үшін грек ағайындылар Кир және Ұлы Мефодий Моравияға (қазіргі Чехословакия) келді. Олар славян тілін жақсы білген, славян алфавитін құру қиын болған жоқ. Бұл славян елдеріне оқуға және жазуға мүмкіндік берді. [1. / 18 - 23 б. /]

Қазақ алфавитінің пайда болу тарихына келетін болсақ, Қазан төңкерісіне дейінгі оқулықтар екі түрге бөлінеді.

1. Ы.Алтынсарин құрастырған орыс алфавитіне негізделген оқулықтар.

2. Араб алфавитіне негізделген оқулықтар.

Ы.Алтынсарин 60-жылдардың басында жаңа оқулық әзірлеумен айналысқан.

Мақсаты К.Д.Ушинский сияқты жетекші ағартушылардың оқулықтарының негізінде 1879 жылы жарық көрген «Қазақ антологиясын» құру болды және қазақ дыбыстарын орыс әріптерімен таңбалау мүмкіндігін қарастыра отырып, дәл осы ойын осы «Кристоматияда» жүзеге асырылды. .

Ол өздеріне таныс хатта оқу құралдарын қазақ тілінде шығаруды ұсынды.

⇐ Предыдущая 1 2 3 456 7 Следующая ⇒