БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН КӨРКЕМ ЖАЗУҒА ҮЙРЕТУДІҢӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ

1. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН КӨРКЕМ ЖАЗУҒА ҮЙРЕТУДІҢӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ

1.1 Көркем жазудың мақсаты, міндеті, принциптерібiлдiруi мүмк

Жазуға қажетті шарттар мен талаптар. Жазу анық таза Әділ болу үшін ең таза дәптердің қағаздары сапалы болуы керек (ақ, сиясыз). Оқушыға арнайы қаламмен, ашық түсті сиямен жазу рәсімі ұсынылады. Жазу кезінде жарық сол жақтан түсуі керек. Оқушылар әр әріпті дұрыс жазуға, абзацтан (жаңа жолдан) әрбір жаңа идеяны жазуға, дәптердің төменгі жағына (10-15 мм), оң жағына (20 мм) бос орын қалдырып, жазуға міндетті. біркелкі

Гигиеналық талап - бұл оқу мен жазуға арналған физиологиялық шаралар жиынтығы. Бұл шаралардың орындалуы оқушының психофизиологиясының дамуын қамтамасыз етеді.

1. Сабақта партада дұрыс отыру ережелерін іліп қою

2. Сыныпқа сол жақтан кіретін жарық.

3. Студент үстелге кеудесін тік қойып отыруы керек (студенттердің арқалары орындықтың артқы жағында орналасуы керек).

4. Үстел мен оқушының кеудесі арасындағы қашықтық 4 - 5 см болуы керек.

5. Оқушының басы тік, солға қисайып, оқушы мен дәптердің беті арасындағы қашықтық 25-30 см болуы керек.

6. Оқушының екі аяғы үстелдің еденіне үшбұрышпен немесе едендегі шаршыға тигізуі керек.

7. 2-ші сыныпта оқушының үстелінде отырып, дәптер сол қолдың әсерінен жоғары және төмен жылжиды.

8. Оқушының жұдырығы кеудесінде.

9. Студенттің жұмыс кітабы партаға ілулі (есік жоғары, терезесі төмен)

10. Ноутбукті тек сол қолдың әсерімен жоғары немесе төмен жылжытыңыз.

11. Студент қаламды үш саусақтың көмегімен қаламның ұшынан 2-3 мм қашықтықта еркін ұстай алады.

Мектептегі тәрбие жұмысының негізгі міндеті - жастардың ой-өрісін дамыту, оқу жетістіктері үшін қажетті жағдайлар жасау, денсаулығы мен дене бітімін сақтау. Ол үшін мектептегі барлық жұмыстар баланың жасына, денелерінің ерекшеліктеріне сәйкес жасалады. Тәрбие жұмысының ұзақтығы мен ауырлығы оқушылардың жұмысқа қабілеттілігіне, жыл мезгілдерінің ағзаға әсеріне байланысты жоспарланады. Сондықтан бастауыш сыныптағы оқу жылы орта мектепке қарағанда қысқа, ал жазғы демалыстар ұзағырақ.

Оқу жоспары жылдан жылға балалардың жасына байланысты күрделене түседі. Оқу жылының әр тоқсанында студенттерге демалыс күні беріледі.

Жазғы демалыстан кейін балалар біртіндеп жұмыс істеуге үйренеді. Бірінші семестрдің басында студенттердің назарының төмендігіне байланысты оқу жылының алғашқы апталары алдыңғы тақырыптарды қайталауға және топтастыруға арналады, содан кейін жаңа тақырыптарды қамтуға кіріседі. Оқу жылы ішінде барлық пәндер бойынша мектептегі оқу жоспары біртіндеп қиындай түседі, ал жыл аяғында балалар шаршаған кезде қайтадан жеңілдей түседі.

Мектеп қаламдары (қалам, қарындаш, дәптер, сия) жасына байланысты балалардың көру органдарының кішкентай бұлшық еттеріне және олардың өте әлсіз қолдарына тым көп штамм салмауы керек. Сондықтан қалың немесе өте жұқа қаламдарды пайдалану әріптердің дұрыс жазылуына жол бермейді.

Шар тәрізді немесе автоматты сиямен жабдықталған қаламдар ұзындығы 142-150 мм, диаметрі 8-10 мм және салмағы 10 грамнан аспауы керек. Гигиеналық зерттеулер мұндай қаламдарды қолдануға ыңғайлы екенін көрсетті. Гигиеналық тұрғыдан алғанда ұзындығы 170-180 мм және диаметрі 7-8 мм болатын орташа қаттылыққа (M, TM) қарындаштар қолайлы. Мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балалар өткір қарындаштарды қолданбауы керек.

Қолданыстағы ережелерге сәйкес мектеп дәптерлерінің ені 170 мм және ұзындығы 250 мм. Ноутбуктің беттерінде түзу сызықтар салынып, ені 25-30 мм шекара қалдырылған.

Қиғаш қисықтар қолдың кішкентай бұлшықеттерін жеңілдетеді және жазу жылдамдығын төмендетпейді деп саналады. Ноутбуктің парағы тығыз, тегіс, ақ болуы керек және екінші жағынан көрінбеуі керек. Сияның бетіне жайылмайтынына көз жеткізіңіз. Сияның түсі қою күлгін немесе қара болуы керек.

Оқушылар портфельдер мен қалталарды кітаптар мен дәптерлерді алып жүру үшін пайдаланады, бірақ рюкзактар гигиеналық болып саналады. Рюкзактарды пайдалану кезінде жүктеме біркелкі бөлінеді, оқушының қолдары бос, дененің симметриялы орналасуы сақталады. Бастауыш сынып балалары рюкзактарды қолдануы керек.

Олар материалдар, мөлшер, өңдеуге қойылатын гигиеналық талаптарды ескере отырып жасалады. Рюкзактар салмағы - 500 г, ені - 360 мм, белбеу ұзындығы - 85 см және олардың жоғарғы бөлігінің ені 35 мм-ден кем болмауы керек

Балалар кітаптарына қойылатын гигиеналық талаптар

Балалар есіне түскен сәттен бастап олар белгілі бір ақпаратты қабылдауға және түсінуге қабілетті болуы керек. Білім алудың жаңа тәсілдері мен жаңа қарым-қатынас құралдары пайда болғанымен, ақпараттың негізгі көзі кітап болып қала береді.

Ф.Эрисман мектеп оқушыларында жақындықты дамыту көптеген факторларға, әсіресе оқулықтар мен балалар әдебиеттерінің сапасына байланысты екенін атап өтті. Бұл жағдай офтальмологтар мен оқытушылардың бақылауында да байқалады. Сондықтан кітаптың өзі де, оқу процесі де реттелуі керек.

Жаңадан шыққан оқулықтарды санитарлық бақылау екі бағытта жүзеге асырылады (жарияланғанға дейін және кейін):

Өндіріс мамандары әр оқулықтың жаппай шығарылғанға дейін басып шығарғанын іріктеп тексеру (егжей-тегжейлі шарттары бар техникалық құжаттар);

Гигиеналық сараптамаға арналған оқулықтарды таңдау және таңдау;

Оқулық мұқабаларын өңдеуге қойылатын гигиеналық талаптар балалардың көз анализаторларының ерекшеліктеріне негізделген. Көру жүктемесі екі негізгі шарттан тұрады: көріну және оқу жеңілдігі. Мәтіннің көрінісі қағаздың және басып шығарудың сапасына, оқылуы баспа таңбаларының көлеміне, түсіне, баспа сиясының суреттеріне және терілген әріптердің орналасуына байланысты болады.

Сонымен, оқулықтың гигиеналық сипаты - қағаздың, баспаның, шрифттің, жинақ жиынтығының, форматтың және кітаптың салмағы мен мұқабасының сапасын бағалау.

Оқулық қағазы баспа белгілері мен фон арасында қарама-қарсы түстердің жеткілікті болуын қамтамасыз ету үшін ақ немесе сәл қызғылт сары болуы керек. Сөйлем мәтіндері қағаздың екінші бетіндегі сөйлем жолдарынан көрінбеуі керек.

Қағаз беті тегіс және жылтыр болмауы керек, сондықтан жарық шағылыстыруға кедергі келтірмейді. Қағаз ылғалды тез сіңіреді және патогендік микроорганизмдер мен органикалық ластағыштарды ұзақ уақыт сақтайды. Арнайы зерттеулер көрсеткендей, туберкулез бацилласы 5 айға дейін, дифтерия қоздырғыштары 3 айға дейін, гемолитикалық стрептококктар бір айға дейін өмір сүре алады.

№1 баспа және №1, №2 офсеттік қағаздар гигиена жағынан ең жақсы болып саналады. №2 Типографиялық қағазды қолданбаңыз.

Оқулықтарды қағаз3 баспа қағазына және газет қағаздарына басып шығаруға тыйым салынады.

Оқулықтар анық, біркелкі, анық көрінетін, қою қара болуы керек.

Сіз түрлі-түсті әріптерді тақырыптарды, қорытындыларды және ережелерді бөліп көрсетуге, жеке сөйлемдерді ерекшелеуге және формулалардың элементтерін жазуға қолдана аласыз.

Оқу процесі кезінде қаріптердің жасына қаріптердің әсерін зерттеуге арналған зерттеулер нәтижесінде оқулыққа белгілі психологиялық-педагогикалық талаптарға сәйкес келетін арнайы шрифт: сыртқы түрінің қарапайымдылығы, әріп анықтығы, адекватты екендігі анықталды. шрифт өлшемі, түс қанықтылығы. Кесетін гарнитура осы талаптарға барынша сәйкес келеді.

Алфавиттің әріптері алфавиттің әріптерінен ерекшеленеді, өйткені соққылар өте қалың және бір-біріне жақын орналасқан. Бірінші сынып оқушыларына арналған оқулықтар мен алфавит үшін алфавит немесе журнал ұясын алуға кеңес беріледі. Соңғысын 1-ден 11-ге дейінгі сыныптарға арналған оқулықтарға да қолдануға болады.

Екінші - оныншы сынып оқушыларына арналған оқулықтарда мектеп гарнитурасы қолданылады.

Ол шоғырланған гарнитурадан әріптердің соңындағы штрихтар мен белгісіз шегіністерден ерекшеленеді. Қаріптер мектеп гарнитурасына қарағанда жұқа.

Үш және одан жоғары сыныптарға арналған оқулықтар қосымша мәтіндерді (жазбалар, түсініктемелер, индекстер, сөздіктер және т.б.) басып шығару үшін курсивпен қолданылуы мүмкін. Кескінделген қаріптерді оқулық мәтінін басып шығару үшін қолдануға болмайды (жазу стилінен басқа).

Қаріптердің биіктігі де үлкен гигиеналық мәнге ие. Оқушы неғұрлым жас болса, шрифт соғұрлым үлкен болуы керек деген ереже бар. Балалар оқыған кезде олар әріптерге егжей-тегжейлі қарайды, сондықтан оның жеке элементтерінің мөлшері және тұтасымен әріптің өлшемі жеткілікті болуы керек.

Сонымен қатар, жылдам оқып отырып, әріптердің биіктігі 4 мм-ден жоғары болуы керек, өйткені бұл жағдайда оның мөлшері тордың сары нүктесінің ортасынан асып түседі және анық көру қабілетін төмендетеді. Оқуға дағдыланғаннан кейін үлкенден кіші қаріптерге ауысу керек, өйткені үлкен қаріптер оқу жылдамдығын төмендетеді.

Алайда, кейінгі зерттеулер қаріптің биіктігін жасына қарай бөлудің қажеттілігін көрсетті және барлық осы ұсыныстар ересектерге де қатысты екендігі анықталды. Қаріптің биіктігі мм немесе кегельмен белгіленеді (kegl типографиясымен өлшенген әріптер аймағының биіктігі)

Әріп соққыларының биіктігі сөйлем жолындағы «Н» әрпінің биіктігімен өлшенеді. Алфавитте ол 48-ден 20 нүктеге дейін, немесе 8-ден 3,5 мм-ге дейін, бірінші сынып оқушыларының оқулықтарында - 16 балл (2,8 мм), екінші сынып оқулықтарында 16-14 нүкте (2,3 мм) үшін үшінші және төртінші сыныптар. 14-12 нүкте (2,0 мм). Бесінші сыныптан бастап оқулықтың негізгі мәтінінің қаріптері 10 нүктеден тұрады (1,75 мм). Гигиенистердің пікірі бойынша, жоғары сынып оқушылары көздеріне көп жүктеме және оқушылардың тез шаршауына байланысты 10 пункттен аз шрифт қолданбауы керек.

Орта және жоғары сынып оқушыларының оқулықтарына қосымша мәтіндерді кішігірім шрифтпен - петитпен басып шығаруға рұқсат етіледі (8 балл).

Петит оқулықтардың, сөздіктердің, нұсқаулықтардың тізімін жазу кезінде кеңінен қолданылады. 7-8 сыныптарға арналған мәтінді петиттің көмегімен 4 жолдан артық басып шығаруға болмайды; және 9-10 сыныптарға арналған оқулықтарда бір парақта 16 жолдан аспауы керек. 8-9 сыныптарға арналған оқулықтарда сұрақтар мен тапсырмаларды қолдануға рұқсат етіледі, әр сұрақтың мәтіні екі жолдан аспайды, ал өтініштердің бүкіл мәтіні - 16 жолдан тұрады.

Сондықтан, оқу қабілеті төмен оқушылар үшін 20, 16, 14 өлшемді үлкен шрифтпен басылған оқулықтардағы сөйлем жолдарының оңтайлы өлшемі 126-130 мм, 5 сыныптан бастап 10 шрифт өлшемінде басылған кітаптарда, ұзындығы сөйлем жолдары 113 мм және 98-. 95 мм-ге дейін төмендеді.

Осыған байланысты бастауыш және орта мектеп оқушыларына арналған оқулықтардағы екі бағаналы мәтін жиынтығын пайдалануға жол берілмейді.

Бір сөйлем сызығынан екіншісіне жиі назар аудару мектеп оқушыларының тез шаршауын тудырады. Екі бағандық басылымға тек 8-10 сынып оқушыларына ғана рұқсат етіледі, оның ішінде ұзақ уақыт оқуды қажет етпейтін оқулықтар (анатомия, физиология, география және т.б.). Оқулықтардың мәтінін үш бағанға басып шығаруға тыйым салынады.

Жолдар мен әріптер арасындағы қашықтық (интерлайн және перрон) оңай оқу үшін өте маңызды. Интерлайн 1-4 сыныптарға арналған оқулықтарда 2,8 мм, орта мектеп оқулықтарында 4-11 мм, 3-4 сыныптарда 3 мм, 5 және одан жоғары сыныптарда 2 мм болуы керек. Конустық тақтайшамен өлшенетін басып шығару жиынтығы шрифт биіктігіне байланысты 1 см2 үшін 10-15 таңбадан аспауы керек.

«Мектеп оқулықтарын жасаудың санитарлық ережелері» эксперименттік және тест түрлерін қоспағанда, оқулықтардың барлық түрлеріне арналған.

Оның талаптарына сәйкестігін бақылау оқулық шығарылған аумаққа қызмет ететін санитарлық-эпидемиологиялық станцияның міндеті болып табылады.

Егер жарияланған оқулықтар «санитарлық ережелердің» талаптарына сәйкес келмесе, СЭС сол оқулықтардың шығуына және таратылуына тыйым салуы немесе кемшіліктер жойылғанша өндірісті тоқтата тұруы мүмкін.

Бір жастан төрт жасқа дейінгі балаларға арналған бөлме төрт адамға арналған үстелдермен жабдықталған. Кестелер бөлмеде жарық көзі сол жақтан түсетін етіп екі қатарға орналастырылған. Үстел аралықтары кем дегенде 0,45 см болуы керек.

Бесіктердің екі түрі бар: үш жасқа дейінгі балаларға арналған биіктікке арналған қоршаулар және үш жастан жеті жасқа дейінгі балаларға арналған кереуеттер. Олардың функционалды өлшемдері SanNmenE арнайы құжатында келтірілген.

Жұқпалы аурулардың алдын алу үшін төсектер арасындағы қашықтық кем дегенде 0,3 м, сыртқы қабырғадан қашықтығы 0,7-1,0 м болуы керек. Мектепке дейінгі топтар қатты төсеніштері бар төсек кереуеттерін және бір және екі орынды кереуеттерді пайдалана алады.

Қазіргі оқу орындарының жиһаздарын келесідей жіктеуге болады:

Оқу бөлмелері үшін жиһаз: бір немесе екі орынды студенттік үстелдер; аудиторияларға арналған үстелдер (физика, химия, биология…), компьютерлік үстелдер, оқулықтар үшін шкафтар, техникалық құралдарды сақтауға арналған шкафтар, тақта астындағы тақталар, түрлі модификацияланған тақталар;

Кітапхана жиһазы: кітапханаға арналған бір, екі жақты сөрелер; кітапханаға арналған жиһаз жиынтығы;

Ас үйге арналған;

Оқу шеберханалары үшін;

Киім бөлмесі үшін;

Мәжіліс залдарына арналған жиһаз.

Негізгі мектеп жиһаздары (парта, үстел және орындық) баланың биіктігіне сәйкес әр түрлі мөлшерде жасалады. Әр оқушыға бойына, көру қабілетіне және есту қабілетіне сәйкес ыңғайлы жұмыс орны беріледі, ал бала үстелге өзінің биіктігіне сәйкес өлшенетін аяқ киіммен отырады.

Оқушылар үшін мектеп биіктігінің 5 тобы (130 см-ден 15 см-ге дейін бөлінген) және 5 жиһаз тобы (A, B, C, D, D әріптерімен белгіленген) құрылған.

Жиһаздың әр тобы сандармен немесе әртүрлі түстермен белгіленген.

Сандық белгілер бөлшекпен көрсетіледі (бөлгіштегі жиһаз топтары, бөлгіштің биіктігі) және ол жиһаздың төменгі бетіне жазылады.

Түс белгісі жиһаздың бүйір жағында, диаметрі 25 мм шеңбер арқылы жиһаздың көлеміне сәйкес келетін түрінде боялған.

Әрекет денсаулық пен денсаулықтың факторы болып табылады. Бала тәрбиесі (оқыту, ойлау, әдет-ғұрыптар) жан-жақты жүзеге асырылады, бірақ тәрбиенің мұндай аспектілерінің жасына байланысты байланысы олардың түріне байланысты болады. Баланың мінез-құлқы оның денесінің өсуі мен дамуын анықтайтын маңызды факторлардың бірі болып табылады.

Қозғалыс тіршіліктің маңызды шарты болғандықтан, өсіп келе жатқан организм биологиялық қозғалыс қажеттілігін сезінеді. Қозғалыс қажеттілігі, әсіресе тез өсу кезеңінде артады.

Өйткені, мотор белсенділігі - бұл биологиялық дамуды жақсартып қана қоймай, тіршілік ету тетіктерін қалыптастыратын фактор.

Мотор белсенділігі орталық жүйке жүйесінің, бұлшық еттердің дамуын жақсартады, зат алмасудың жоғарылауына қатысады, сөйлеудің дұрыс қалыптасуына ықпал етеді. Неғұрлым ертерек балалар жүрсе, олардың сөйлеу қабілеттері соғұрлым тез дамиды және мектепке дейінгі кезеңде олардың моторикалары неғұрлым жақсы дамыған болса, әрі қарай жұмыс істеу дағдыларын дамыту оңайырақ болады.

Алайда, қозғалысқа биологиялық қажеттілік балалардың дұрыс тәрбиеленбеуіне байланысты гиподинамиканың дамуына кедергі болмайды.

Мұндай жағдайлар мектепке дейінгі балаларда жиі кездеседі, олардың қозғалысқа деген табиғи қажеттілігі ата-аналарының тәрбиесімен шектеледі (серуендеудің орнына балалар үшін арбаларды пайдалану, теледидарға шамадан тыс қызығушылық және т.б.).

Кез-келген әрекет түрінің ағзаның функционалды қабілетінің уақытша төмендеуіне, яғни шаршауына әкелуі - бұл оның табиғи нәтижесі. Бұл процесс қайтымды және жұмысын тоқтатады, жоғалған функционалды қалпына келтіреді.

Еңбекке қабілеттіліктің үш кезеңі бар: жұмыс дағдылары, ең өнімді жұмыс уақыты және шаршау. Бейімделу кезеңі жұмыс қабілеттілігінің жұмыс уақытының ең өнімді кезеңіне біртіндеп жоғарылауымен сипатталады, содан кейін шаршау кезеңі дами бастайды.

Сондықтан қатты шаршаудың алдын алу үшін балалардың барлық әрекеттерін өлшеу керек. Гигиеналық стандарттау баланың жасына және дененің жұмыс істеу қабілетіне байланысты.

Организмнің қоршаған ортамен өзара әрекеттесуінде ішкі және сыртқы ырғақтар бір-бірімен үнемі өзара әрекеттеседі, олардың комбинациясы физиологиялық жағдайды анықтайды. Биологиялық ырғақтар - бұл организмнің әр түрлі жағдайлары мен физиологиялық функцияларындағы мерзімді өзгерістер.

Организмнің биоритмдік құрылымы тұқым қуалаушылық заңына негізделген және онтогенез процесінде үздіксіз қалыптасады. Алайда, әрбір биологиялық циклдің қалыптасуы белгілі бір себептерді қажет етеді.

Сондықтан биологиялық ырғақтар балалар денесін қоршаған ортаға бейімделудің негізгі тетіктерінің бірі болып табылады. Егер баланың іс-әрекетінің кез-келген ырғағы (оқу, физикалық еңбек) оның биологиялық ырғағына сәйкес келсе, ол жұмыс жасау қабілетінің артуымен көрінеді.

⇐ Предыдущая 1 234 5 6 7 Следующая ⇒