Виноградов. Таспа құрттар. Жұмыр құрттар типі

- Виноградов

Қаншылсорғыш немесе айырдене - құрсаққуысы және қуық ірі веналарында тіршілік етіп, шистозомоз ауруын туғызады

Сорғыш құрттарды кейде атайды - трематод деп аталады

Жануарларда және адамның ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік етеді- эндопаразиттер

Бауырсорғыштың денесін қаптайды - кутикула (сірқабық)

Таспа құрттар

Өкілдері - цепен, эхинококк

Таспа құрт аталу себебі-денесі жалпақ таспа тәрізді болғандықтан (ұзындығы 1-10 м)

Цепен - 2 иелі (негізгісі - адам, аралық иесі - сиыр)

Сиыр цепенінің сорғышы - 4 (басында орналасқан)

Денесін қаптайды - сірқабық

Дененің алдыңғы бөлігінде қысқа мойында басы, басында 4 дөңгелек сорғышы бар, дененің сыртын сірқабық қаптаған - сиыр таспақұрты (цепен)

Жүйке жүйесі- басында жүйке жасушаларының жиынтығын түзіп, 2 желілі жүйке құрттың денесін бойлай құйрығына дейін созылып жатады

Көзі, асқорыту, тынысалу мүшелері, қанайналым жүйесі - болмайды

Зәршығару жүйесі- дененің ең соңғы бунағында екі өзектен қосылып, сыртқа ашылатын зәр шығару түтіктерінен құралады

Көбеюі- қосжынысты

Тіршілік циклі - жұмыртқа →алты қармақшалы дернәсіл →финка →ересек құрт

Финна дегеніміз- цепеннің көпіршікті екінші дернәсілі

Таспақұрттар-эндопаразиттер

Жұмыр құрттар типі

Жұмыр құрттар- денесі буылтықтарға бөлінбеген, шұбалаңқы, цилиндр пішінді немесе ұршыққа ұқсаған жәндіктер

Біріншілік дене қуысы пайда болды - жұмыр құрттарда

Құрт денесіндегі қуыс пен сұйықтық -денедегі барлық жасушалармен газ алмасуға қатысады

Құрт денесінің қабаттары - сірқабық; гиподерма; бірыңғай салалы бұлшық ет

Сірқабық- өлі ұлпа, өсуге мүмкіндік бермейді, сірқабықты тастап құрт түлеу арқылы өседі

Түр саныт- 20 000

Көбеюі - аналығы аталығынан үлкен, көбінесе жұмырқа салу арқылы

Дененің аналь тесігінен кейінгі бөлімі - құйрық

Тынысалу және қантарату жүйесі - болмайды

Жұмырқұрттарды кейде атайды - нематод

Өсімдік тамырында ауру туғызатын жұмыр құрт - қызылша жіпшеқұрты

Тері астында өмір сүреді - суыртқы

Бұлшықеттерде өмір сүреді - трихинелла

Ішекте өмір сүреді - үшкірқұрт, ішексорғы

Көбінесе жас балалар мен жасөспірімдердің тік ішегіне орнығады - үшкірқұрт

Екі сүйір ұштарын қадап, соқырішекте және тоқішекте өмір сүреді - үшкірқұрт

Үшкірқұрттың денесін қаптаған - тығыз қабықша (сірқабық)

Ішексорғының денесін қаптаған тығыз қабықша - тері-бұлшықет қапшығы

Ішексорғының қоректенуі - үш ерінді ауыз →ішек →аналь тесігі

Көбеюі - даражынысты, жұмыртқа салу арқылы

Ішексорғы тудыратын ауру - бөсір (аскаридоз)

Дене пішіні бір жасушалы қарапайымдарға ұқсас жұмырқұрт түрлері - қылтыңбас, зымырақ, құрсақкірпікшелі құрт

Жылқының құйрыққылына ұқсас, шумақталған жіңішке жұмырқұрт - қылқұрт

Қылқұрттың зияны - дернәсілі бунақденелілер денесінде паразиттік тіршілік етеді