де би шолу

1 Әде би шолу

А лға шқы Қа за қста н мұна йы 1911 жылы Эмба өзе нінде а лынға н. А лпысыншы жылда рдың ба сында Ма ңғыста у түбе гінде (Өзе н, Же тіба й) жа ңа мұна й ке н орында рының а шылуы ғылым ме н пра ктика ның а лдына мұна й өндіру ме н өңде удің жа ңа мінде тте рін қойды. Же тпісінші жылда рдың ба сында Бұза шы (Қа ра жа нба с, Қа ла мқа с) түбе гінде жоға ры мөлше рде гі а сфа льтті – ша йырлы за тта р, ме та лда ры ба р мұна й ке н орында ры а шылды. Қа зіргі уа қытта Қа за қста нда 150-де н а са мұна й және га з ке н орында ры зе ртте лге н.

Қа за қста нның мұна й өңде у және мұна йхимиялық өне ркәсібі Ке ңе с Ода ғының біртұта с ке ше нінің не гізгі бөлігі ре тінде ұйымда стырылып, да мып отырға н. Ода қтың құла уыме н (ыдыра уыме н) бірге біртұта с экономика лық ке ңе стік пе н ре спублика а ра лық е ңбе к бөлінісі де бұзылды. Е ге ме ндік а лға лы бе рі Қа за қста нда ре спублика ның мұна йхимиялық өнімде ріне де ге н қа же ттілікте рін ма сима лды түрде қа на ға тта ндыруға ба ғытта лға н көмірсуте к шикіза ты бойынша те хнологиялық өза ра ба йла нысты мұна йхимия өндірісінің же ке ме ншік ке ше ні құрылуда [4]. Ба сқа көпте ге н е лде рге қа ра ға нда , Қа за қста нның мұна й өңде у өне ркәсібінің көпте ге н са ла ла рын да мыту үшін өзінің же ке шикіза т ба за сы ба р. Оға н мұна йды а йда у және кре кингі ба рысында а лына тын та биғи және іле спе га зда р, га з тәрізді және сұйық көмірсуте кте р және ба сқа ла ры кіре ді. Мұна й де ржа ва сы ре тінде Қа за қста нның бола ша ғы ора са н зор: ха лықа ра лық ба йла ныста р да мып жа тыр, мұна й өнімде рі бойынша а йта рлықта й экспорттық поте нциа л құрылуда .

Қа за қста н тәуе лсіз ме мле ке т ре тінде , ша ма лы уа қыт а ра лығында ота ндық мұна й өңде у өне ркәсібі қуа ттылығы 1-2 млн.т а тмосфе ра лық мұна й а йда у қондырғыла рына н мұна й шикіза тын қуа тты ке ше ндік өңде у жүйе ле ріне де йін жол жүріп өтті. Өне ркәсіп өндірісінің көле мі 1990 жылғы де ңге йде н 22 е се ге көп. Өнімді са ту көле мі бойынша мұна й өңде у ме н мұна йхимия а уыр өне ркәсіп са ла ла ры ішінде е кінші орын а ла ды. Са ла ның өнімі 55-те н а са е лге экспортқа шыға рыла ды[5].

Мұна йды өңде у көле мінің ұлға юыме н қа та р а лынып отырға н өнімде рдің номе нкла тура сы ке ңе йіп және мұна й ме н га зды па йда ла ну тиімділігі а ртып отыр. Га зды тиімді па йда ла ну де п ода н мұна йхимиялық синте зге қа же тті шикіза т – же ке көмірсуте кте рді (пропа н, бута н, пе нта н) ма ксима лды толық бөліп а луды а йта мыз. Мұна й га зын өңде удің е ң тиімді тәсіліне га з фра кцияла рын га зфра кцияла у және ола рды әрі қа ра й өңде уге жа ра мды те хника лық фра кцияла рға а йна лдыру. Бұл жа ғда йда га зфра кцияла у өзінің те хника лық және экономика лық көрсе ткіште рі бойынша га з қоспа ла рын компоне нтте рге бөлудің ке ң мүмкіншілікте рін көрсе те ді.

Көпте ге н мұна й-га з ке норында ры Қа за қста нның ба тыс а йма ғында және Ка спий ма ңы ба ссе йнінде а шылға н.

1979 жылы а шылға н Те ңіз ке н орны ке ң Ка спий ма ңы ба ссе йнінің оңтүстігінде орна ла сқа н. Те ңіз ке н орны—әле мде соңғы 15 жылдықта а шылға нда рдың ішінде гі ке ң және те ре ңде рінің бірі. Қа зіргі е се пте уле р бойынша оның қа ба тында 3 млрд. тонна (23,6 млрд. ба рре ль) мұна й ба р.

Ота ндық га з өңде у өндірісі көмірсуте кте рді бөлуге және қа ра па йым күкіртті а луға не гізде лге н. Біра қ көмірсуте кті га з ха лық ша руа шылығы компле ксінің тиімділігін өсіре тін, көмірсуте кті шикіза ттың үлке н көзі ре тінде е ре кше қа да ға ла уды та ла п е те ді.

Мұна й га зы, Ре спублика ның ха лық ша руа шылығын отынме н қа мта ма сыз е ту үшін қосымша эне ргия көзі ре тінде өте ма ңызды. Е лімізде гі қа зіргі ке зде ба р ке йбір га з өңде у за уытта ры е скірге н, ола р моде рниза цияла уды та ла п е те ді. Көмірсуте кті га зда рдың са па сын және өңде у тиімділігін өсіру—әле мде гі мұна й және га з өңде у өндірісі те нде нциясының қа же тті та ла бы.

Ке н орны 1956 жылы а шылды. Ке н орны 1964 жылы па йда ла нуға бе рілді, 1974 жылы өне ркәсіптік иге ру ба ста лды. Ба рлық да му ке зе ңінде 2008 жылдың же лтоқса нында е ң көп мұна й өндіруге қол же ткізілді және 0,14 млн. ба рре льді құра ды. Өндіріс ба ста лға нна н бе рі бүкіл ке н орны 50,78 миллион ба рре ль мұна й өндірді.

01.01.2018 жылға бұрғыла нға н ұңғыма ла р қоры 213 бірлікті құра ды, оның ішінде : өндіруші - 165, а йда у - 15, қа да ға ла у қорында - 8, консе рва цияда - 1, жойылға н - 21, су - 3. Өндіруші ұңғыма ла р 165 бірл. . ОРЭ те хнологиясы бойынша (бір уа қытта және бөле к жұмыс) 5 ұңғыма жұмыс істе йді - 117, 153, 154, 157, 160.

Жола ма нов - ке н орнында мұна й ме ха ника лық жолме н (СШНУ, ВШНУ) се номиялық, а льбийлік және а птика лық көкжие кте рді да мыта тын ұңғыма ла рда н а лына ды. Ұңғыма ла рды па йда ла ну қиынға соға ды, бұл це номиялық, а льбийлік және а птиа ндық өнімді горизонтта рдың құра мында ша йырла р - 23% де йін, а сфа льте нде р - 3,7% де йін, па ра фин - 1,5% де йін. Соныме н қа та р, ма йдың тұтқырлығы жоға ры - 373 мПа * с де йін.

Е се пті да йында у үшін бір ұңғыма да ғы мұна йдың орта ша тәуліктік де ңге йі тәулігіне 26,0 ба рре ль, судың шығыны 87,0% құра йды.

Ке н орнында өндірілге н мұна йдың жа лпы көле мінің 14,6% -ы це номиялық горизонтта н, 9,9% -ы а лба н горизонтына н және 75,5% а птий көкжие гіне н. Өндіріле тін мұна йдың не гізгі көкжие гі (75,5%) - а птиа ндық горизонт. Ре зе рвуа рды па йда ла ну 1964 жылы 25 ұңғыма да н ба ста лды. Сусыз мұна й А пти горизонтында 1973 жылға де йін өндірілді, сода н ке йін су біртінде п көбе йіп, 1995 жылы 80% же тті. III ныса нда жылдық мұна й а лудың е ң жоға ры мөлше рі 1987 жылғы та мызда 0,11 миллион ба рре ль де ңге йінде қол же ткізілді. Та лда у күніне қолда ныста ғы өндірістік ұңғыма ла р қоры 46 бірлікті құра ды, мұна йдың жиынтық өндірісі 38,33 млн. ба рре льді құра ды. Өнімде рдің су қысымы бірне ше жылда р бойы өсті және 2017 жылда жылда мыра қ 89,5% құра ды. Бір ұңғыма да н мұна й өндірудің орта ша тәуліктік де ңге йі, та лда у күніне 26,0 ба рре льді құра йды.

А льбиа н горизонтын па йда ла ну 1972 жылы 4-ші ма усымда ба ста лды. 2011 ж. Қа за н а йында . 0,02 миллион ба рре ль мұна й өндірудің ма ксима лды де ңге йіне қол же ткізілді. Та лда у күніне сәйке с, өндіріле тін ұңғыма ла рдың қоры 33 бірлікті құра йды, а л мұна йдың жиынтық өндірісі - 5,03 миллион ба рре ль. Осы горизонтта ғы мұна йдың орта ша тәуліктік де ңге йі тәулігіне 20,8 ба рре льді құра ды, судың шығыны 89,3% құра ды.

⇐ Предыдущая 1 234 5 6 7 8 9 10 Следующая ⇒