|
|||
Көмірсуте кті га зда рды бөлудің физика – химиялық не гізде рі1.4 Көмірсуте кті га зда рды бөлудің физика – химиялық не гізде рі
Га з фра кцияла йтын қондырғыла рды эксплуа та цияла у жа ғда йында за ттың сұйықтық күйіне н га з тәрізді күйге өту және ке рісінше құбылыста р тұра қты түрде ке зде сіп тұра ды. Бе лгілі бір қа йна у те мпе ра тура сы ба р же ке за т үшін бір күйде н е кінші күйге өтудің қа та ң бе лігіле нге н жа ғда йла р бола ды. Әртүрлі қа йна у те мпе ра тура сы ба р бірне ше компоне нтте рде н тұра тын за тта р үшін а гре га ттық жа ғда йын өзге ртудің бе лгілі бір қа та ң ше кте рі жоқ. Көп клмпоне нтті қоспа үшін те мпе ра тура ла р ме н қысымда рдың ке йбір инте рва лында фа за ла рдың ше кте рі ба р [9]. Га з фра кцияла йтын қондырғыла рдың жұмысына қолда на тын за ттың а гре га ттық қа лпын өзге рту жа ғда йын а нықта йтын а са ма ңызды фа кторла рды қа ра стыра йық: - га з және бу; - га з қоспа сында ғы компоне нтте рдің конце нтра циясы; - а ума лы күйде гі критина лық те мпе ра тура және қысым. Га з және бу.Те мпе ра тура ме н қысымның ша ртта ры бойынша конде нса цияға , яғни қа нығуға тым жа қын жа ғда йында ғы га зды бу де п а та уға бола ды.Те мпе ра тура ме н қысым ша ртта ры бойынша конде нса ция жа ғда йына н а лыста тылға н ша ма да н тыс қыздырылға н була р толығыме н га з жа ғда йы за ңда рына ба ғынға н. Да льтонның за ңы бойынша га з қоспа сының толық қысымы оның компоне нтте рінің порциа лды қысымда рдың қосындысына те ң. Га зда рдың қоспа сында әрбір же ке га з, қоспа да н құра мдық бөлікте рді а лып та ста ға нда және ол жа лғыз өзі ға на бүкіл көле мді а ла тында й ұста йды [8]. Га з қоспа сында ғы компоне нтте рдің конце нтра циясы.Га з қоспа сында ғы ке з ке лге н компоне нттің конце нтра циясы де п оның осы қоспа да ғы қа тыстық құра мын а йта мыз, бұл конце нтра ция «у» а рқылы бе лгіле не ді. Сұйық күйінде гі га зда р үшін конце нтра ция «х» а рқылы бе лгіле не ді. Га з қоспа сында ғы же ке компоне нтте рдің мөлше рі қа нда й бірлікте көрсе тілге ніне ба йла нысты конце нтра цияның ха ра кте рі де а нықта ла ды. Конце нта рция са лма қтың, молярлық, көле мдік не ме се па йызбе н не үле спе н көрсе тілге н болуы мүмкін. Са лма қтық конце нтра ция қа ра стырылып отырға н компоне нттің жа лпы жүйе са лма ғының қа нда й бөлігін құра йтынын көрсе те ді:
(1)
мұнда ғы, Уі – қа ра стырылып отырға н компоне нттің са лма қтық конце нтра циясы; Qі – бе рілге н компоне нттің солма ғы; Q – те ң жүйе нің жа лпы са лма ғы. А ума лы күйде гі те мпе ра тура және қысым.Га здың сұйық күйге өту мүмкіндігі а ума лы күйде гі те мпе ра тура ме н сипа тта ла ды. Е ге р га здың на қты те мпе ра тура сы оның а ума лы күйде гі те мпе ра тура да н төме н болса , онда га з сұйық күйге өтуі мүмкін және де га здың бұл те мпе ра тура сы қа нша лықты төме н болса және қысым жоға ры болса , сонша лықты жылда м өте ді. Е ге р га здың на қты те мпе ра тура сы оның а ума лы күйде гі те мпе ра тура сына н жоға ры болса , те к га з тәрізді күйде бола ды. А ума лы күйде гі те мпе ра тура да га з сұйық күйге өту үшін қа же тті қысым а ума лы күйде гі қысым де п а та ла ды.
|
|||
|